< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد احمد عابدی

96/11/09

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: ماهیت عیب

 

مقدمه

در مکاسب مواردی از مصادیق عیب ذکر شده است و تقریبا چیزی حدود سی صفحه است. و در این صفحات مواردی از عبد و امه و ... را مورد بررسی قرار داده است. (سپس حضرت استاد مطالبی را توضیح فرمودند که به جهت جلوگیری از طولانی شدن، از درج آن پرهیز نمودیم، لیکن جهت استفادهی بیشتر میتوان به فایل صوتی مراجعه نمود.)

عیب در ابواب مختلف فقهی به کار میرود و در هر عیب چیزی عیب دانسته میشود که در ابواب دیگر آن عیب دانسته نمیشود.

 

عیب در عبادات

در کتاب الصلاه بحثی تحت عنوان الخلل فی الصلاه مطرح شده است که برخی موارد مصداق عیب است که با آنها نماز را معیوب قلمداد میکنیم مانند نماز با قهقه و گریه و .... که البته ان قلت نیز در این مورد زیاد است. به جهت اختلافی بودن از این مبحث عبور میکنیم.

عیب در باب عبادات یکی در باب زکات و یکی در باب قربانی حج و یکی هم در باب صدقات وارد شده است. در باب زکات گاهی عیب در شی متعلق زکات است، مانند این که کسی گندم ردی و پست دارد، آیا اصلا به ان زکات تعلق میگیرد و اگر هم به آن تعلق بگیرد باید از همین گندمها زکات بدهد یا گندم سالم بدهد؟ یا در باب انعام ثلاثه ممکن است تمام گلهی شخص معیوب باشد. در این باب مطرح میشود که آیا اصلا به این معیوبها زکات تعلق میگیرد یا خیر. و این که اگر زکات تعلق گرفت، زکات را باید از کدام جنس پرداخت نمود؟ از جنس سالم و یا از خود جنس ردی.

مرحوم امام خمینی در تحریرالوسیله فرموده است: "يضم الدراهم و الدنانير بعضها إلى بعض بالنسبة إلى تحقق النصاب‌ و ان اختلف من حيث الاسم و السكة، بل من حيث القيمة و اختلاف الرغبة، فَيُضَمَ القِرانُ الايراني الى المجيدي و الروپية، بل يضم الرائج الفعلي إلى المهجور، و أما بالنسبة إلى إخراج الزكاة فإن تطوع‌ المالك بالإخراج من الأرغب و الأكمل فقد أحسن و زاد خيرا، و إلا أخرج من كل بقسطه و نسبته على الأقوى، و لا يجوز الاجتزاء بالفرد الأدون عن الجميع."[1] اگر کسی مقداری درهم و مقداری دینار دارد و هیچ کدام به تنهایی به مقدار نصاب نیست، اما روی هم به مقدار نصاب میرسد. (پس حکم زکات بر آن بار میشود) گرچه از جهت اسم و سکه هم اختلاف داشته باشند، حتی اگر از جهت قیمت و رغبت هم اختلاف دارند. مانند این که شخصی مقداری پول از انواع قران ایرانی و مقداری مجیدی (وجه دولت عثمانی) و روپیه (پاکستان و هندوستان) داشته باشد. حتی اگر مقداری پول رایج و مقداری پول مهجور داشته باشد. حال که میخواهد زکات بدهد، از کدام پول، زکات را بپردازد؟ اگر از مال قیمت بالا زکات را بپردازد کار خوبی کرده است، و در غیر اینصورت از هر کدام سکهها به نسبت خودش زکات بدهد. و نمیتواند از آن که بی ارزشتر است (ادون) به جای همه زکات بدهد.

این عبارت را از این باب مطرح نمودیم که عیب در باب زکات مطرح میشود. (سپس حضرت استاد عابدی مطالبی در توضیح مطرح فرمودند که به جهت پرهیز از طولانی شدن، از ذکر آن خودداری نمودیم.)

 


[1] . تحرير الوسيلة، ج‌1، ص: 324‌.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo