< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد احمد عابدی

97/07/09

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: پاسخ به نظر آیت الله خویی

مقـدمـه: بیان نمودیم آیت الله خوئی معتقد است که شرط تنها یک معنا دارد و آن نیز ربط و اناطه است. و شرط اتصال بین دو چیز است. مگر این که قرینه ای داشته باشیم و شرط در معنای مجازی به کار برود.

پاسخ به آیت الله خوئی: شرط به معنای ربط و اتصال و پیوند نیست، زیرا بین اتصال و شرط، رابطهی عموم و خصوص من وجه وجود دارد. برخی چیزها با هم اتصال دارند در حالی که رابطهی شرط و مشروطی ندارند. برخی چیزها هم شرط هستند و اتصال ندارند، برخی موارد هم هر دو را دارند. توضیح هم این که تمام اشیا با هم اتصال دارند، در حالی که همهی اشیا با یکدیگر رابطهی شرط و مشروطی ندارند. در کتب کلام و فلسفه گفته میشود که ربط و اتصال بین دو شیئ به دو صورت است. گاهی دو چیز لازم و ملزوم یکدیگر هستند، گاهی دو چیز هر دو معلول علت ثالث هستند. یعنی این شیئ ظاهرا با شیئ دیگر رابطه ندارد، اما هر دو معلوت علت دیگری هستند. و دو معلول علت ثالثه مانند دو برادر با یکدیگر ارتباط دارند. طبق این نظر، هم تمام انسانها با یکدیگر ارتباط دارند (چون همه فرزند یک نفر واحد هستند) هم تمام اشیا در خدای متعال به هم میرسند زیرا همه مخلوق خداوند هستیم. این در حالی است که رابطهی اشیاء، رابطهی شرط و مشروطی نیست.

بعضی مواقع هم شرط وجود دارد اما ربط وجود ندارد مثلا در منطق گفته میشد برخی قضایا ربطیه ی اتفاقیه است (به عنوان نمونه گفته میشد: لو کان زیدٌ ناطقاً فالحمار ناهقٌ، میبینیم این قضیه شرطیه است، اما بین جمله شرط و جمله جزا هیچ ربطی وجود ندارد) که این چنین موردی در آیات و روایات بسیار وجود دارد. (سپس حضرت استاد به ذکر نمونههای زیادی از آیات و روایات در این باب پرداختند.)

 

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo