درس خارج فقه استاد احمد عابدی
98/10/08
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: وقت نماز جمعه
مقـدمـه: کلام درباره وقت نماز جمعه بود. بیان شد مشهور معتقدند وقت نماز جمعه تا زمانی است که سایه شاخص به اندازه‌ی خود شاخص بشود. اما برخی می‌گفتند وقت نماز جمعه همان ابتدای اذان ظهر است.
بررسی روایات
روایت: "وَ عَنْهُ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ رِبْعِيٍّ عَنْ سَمَاعَةَ وَ الْحَسَنِ عَنْ زُرْعَةَ عَنْ سَمَاعَةَ قَالَ: قَالَ: وَقْتُ الظُّهْرِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ حِينَ تَزُولُ الشَّمْسُ." [1]
وقت ظهر روز جمعه، هنگام زوال شمس است.بررسی سندی: ضمیر هو در عنه، مراد شیخ طوسی است. دو حماد داریم، یکی حماد ابن عیسی و یکی حماد بن عثمان. هر دو هم موثق هستند. البته اینجا حماد بن عیسی است. ربعی بن عبدالله هم موثق است. سماعه بن مهران موثق است اما واقفی است و دینش خراب است. هر وقت در سند روایت واو بود، به تعداد واو ها، سند اضافه می شود. این روایت دو سنده است. در مورد این که حسن چه کسی است باید گفت حسن مشترک بین دهها نفر است اما از قرائن می‌توان آن را کشف نمود.
بررسی دلالی: وقت ظهر با وقت جمعه یکی است، پس وقت نماز جمعه هم مانند نماز ظهر است و همان زمان نصف النهار است. این روایت مضمره است و معلوم نیست از امام ع یا غیر امام ع نقل شده است.
روایت: "مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنْ رِبْعِيِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ سَمَاعَةَ جَمِيعاً عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: وَقْتُ الظُّهْرِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ حِينَ تَزُولُ الشَّمْسُ."[2]
وقت ظهر روز جمعه، هنگام زوال شمس است.بررسی سندی: کلینی از محمد بن اسماعیل روایت نموده است. در مورد شخص محمد بن اسماعیل که کلینی از او روایت نموده است چندین کتاب نوشته شده است. ایشان همان بشیر برمکی قمی می‌شود که ثقه است.
بررسی دلالی: در این روایت اسم امام ع وجود دارد و علی القاعده این روایت و روایت بالا یک روایت است.
