درس خارج اصول استاد اشرفی
94/08/10
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: مروری بر مباحث گذشته.
دیروز خلاصه از مباحث گذشته به صورت فهرست وار بیان شد. حال تتمه آن فهرستها این می شود که: گفتیم وقتی دو واجب متزاحم شدند و هر دو مشروط به قدرت شرعی بودند ناگزیر وجوب هر یک مانع از ملاک و فعلیت واجب دیگر خواهد شد. در نتیجه مرحوم محقق نایینی می فرمایند: می دانیم فقط یک ملاک موجود است و یک واجب فعلی است ولی چون عقلا تفویت واجب فعلی و ملاک ملزم به حکم عقل جایز نیست عقل حکم می کند که باید شارع مکلف را مخیر کند بین إتیان به یکی از دو واجب مشروط به قدرت شرعی بنابراین تخییر شرعی می باشد.[1]
اما محقق خویی می فرمایند: خیر چنین نیست. حتی اگر دو واجب مشروط به قدرت شرعی هر دو متساوی در ملاک باشند تخییر، عقلی است.
فرق میان تخییر عقلی و شرعی[2] و منشأ اختلاف این دو در مباحث قبلی گذشت و در نوشتار ده صفحه ای حضرت استاد بیان شده اما اگر دو واجب مشروط به قدرت عقلی بودند مرحوم محقق نایینی می فرمایند: هر دو واجب دارای ملاکند ولی چون قدرت بر جمع بین ملاکین نیست در تساوی ملاکین مکلف عقلا مخییر است که هر کدام از دو واجب را إتیان کند. پس تخییر، تخییر عقلی است.
