درس خارج اصول استاد مصطفی اشرفی‌شاهرودی
95/08/19
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: اشکال محقق نائینی بر استصحاب عدم ازلی/استصحاب عدم ازلی/تمسک به عام در شبهه موضوعیه/شبهه موضوعیه/ آیا عام مخصَص در مابقی افرادش حجت است یا خیر/عام و خاص.
صحبت در اشکال مرحوم نائینی به استصحاب عدم ازلی بود.
مقدمه ثالثه مرحوم نائینی این مطلب بود که اگر موضوع مرکب باشد از یک جوهر و یک عرض در صورتی که عرض، عرض خود جوهر باشد، لامحاله بازگشتش به وجود نعتی است، یعنی مفاد لیس ناقصه.
بنابراین در مقدمه سوم مرحوم نائینی می‌خواهند بفرمایند مخصص منفصل موجب تقیید عام شده و باعث می‌گردد عام مابقی متصف به صفت ضد خاص گردد.
نتیجةً بعد از تخصیص عام_کل مرأة تحیض الی خمسین سنة_ به خاص_المرأة القرشیه تحیض الی ستین سنة_ آنچه در تحت عام باقی می‌ماند، مرأة متصف به غیر قرشیت است. پس غیر قرشیت نعت واقع شد برای مرأه و این یعنی موضوع عبارت است از زن با صفت غیر قرشیت، نه زن با نبود قرشیت[1] .
حال با توجه به این مطلب مرحوم نائینی می‌فرماید: استصحاب عدم ازلی فقط می‌تواند عدم قرشیت را اثبات کند، نه اتصاف این زن به عدم قرشیت را. زیرا عدم قرشیت این زن لازمه عقلی عدم وجود قرشیت است و فرض این است که لوازم عقلی استصحاب حجت نمی‌باشد.
یا در مثال دیگر: اگر به دلیل عام فرموده شد: کل ماء یتنجس بملاقات النجاسة، و در دلیل خاص فرموده شد: الماء اذا بلغ قدر کر لم ینجسه شیئ، با این تخصیص، آنچه در تحت عام باقی می‌ماند آبی است که متصف است به عدم کریت، نه آب و عدم کریت. فلذا اگر در ارتباط با آبی شک شد که آیا کر هست یا خیر، آنچه را که می‌توان با استصحاب عدم ازلی اثبات نمود، عدم کریت است، نه وجود آب با وصف عدم کریت. بله لازمه عقلی عدم کریت این است که این آب هم متصف به کریت نباشد، لکن فرض این است که لوازم عقلی استصحاب حجت نمی‌باشند[2] .
