< فهرست دروس

درس اصول استاد حمید درایتی

99/03/20

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: مفهوم شرط/تنبیهات /تنبیه اول

بحث در ارتباط با تنبیه اول یعنی سنخ حکم بود که کلام آغا ضیاء مطرح شد

نظر مرحوم خوئی در ارتباط با تنبیه اول[1]

مرحوم خوئی می فرمایند عدم حکم در موضوع دیگر در وصیت و وقف به جهت عدم مقتضی است به جهت نبود علت در موارد شخص حکم وقتی وقف بر دیگران نشده چرا آنها استفاده کنند مقتضی، انشاء وقف است و با عدم انشاء غیر موضوع له حق استفاده ندارد اما در سنخ حکم نمی شود این کلام را گفت این تعریضی به کلام آغا ضیاء است کلام مرحوم اصفهانی در ارتباط با سنخ سابقا مطرح شد و مرحوم اصفهانی فرمودند معنای صحیحی از سنخ نمی فهمیم.اشکال بر افاده سنخ در جایی که معلق به صیغه امر باشددر ارتباط با معنای حرفی گفته شده است معنای حرفی جزئی است و هیات هم از معانی حرفی است و آنچه به صیغه امر افاده شود معنای جزئی است و نمی تواند کلی وسنخ باشد لذا این تنبیه جا ندارد و نباید مفهوم هیچ جا استفاده شود سه جواب کلی داده شده است جواب اولمرحوم آخوند فرمود معنای حرفی کلی است و خصوصیت مال مقام استعمال است نه مستعمل فیه و موضوع له لذا محذوری نیست که مستعمل فیه وجوب کلی باشد لذا سنخ حکم متصور است به لحاظ صیغه امر.سوال: اگر معنای حرفی به حسب مقام استعمال لحاظ شود که جزئی است نمی شود حکم کلی و سنخ حکم وجود داشته باشد و اما اگر به حسب مقام مستعمل فیه لحاظ شود نمی شود شخص حکم وجود داشته باشد لذا در موارد به کار گرفتن صیغه امر یا همیشه سنخ حکم است و یا شخص حکم است .جواب: ممکن است مستعمل فیه عام باشد اما مراد جدی ممکن است عام باشد و یا خاص باشد مثلا در "اکرم انسانا هاشمیا عالما" انسان در معنای کلی و هاشمی و عالم هم در معنای کلی استعمال شده اما مراد از اکرم انسانا، انسان عالم هاشمی است .جواب دوممرحوم شیخ تفصیل می دهند بین جایی که معلق در جزاء به مفاد اسمی باشد یا معلق به مفاد حرفی باشد. به مفاد اسمی مثل: "اذا زالت الشمس فقد وجبت الصلاة و الوضوء" اگر زوال شمس شود هم وضو و هم نماز واجب می شود وجوب از کلمه وجب استفاده شد که معنای اسمی است و در این جا مفهوم دارد چون می توان معلق کلی باشد .اما اگر معلق مفاد حرفی باشد مثل افاده وجوب به هیات امر چون هیات معنای حرفی است و معنای حرفی جزئی است سنخ حکم مستفاد نیست و چون مفهوم در جایی است که معلق سنخ باشد لذا در این جا استفاده مفهوم نمی شود جواب ایشان به یک معنی پذیرش اشکال است یعنی پذیرفته اند هر گاه معلق صیغه باشد نمی تواند معلق سنخ باشد و مفهوم مستفاد نیست فقط ایشان فرمود نمی توانید بگویید تمام جمل شرطیه بلا مفهوم است وجمله شرطیه ای وجود دارد که مفهوم دارد .

 


BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo