موضوع: شقاوت پیشگان

منها: ما وقع في أوائل البقرة فالإشارة إلى القسم الأول قوله تعالى:‌ «إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا سَواءٌ عَلَيْهِمْ أَ أَنْذَرْتَهُمْ‌ إلى قوله‌:... وَ لَهُمْ عَذابٌ أعظيمٌ»‌[1] فهؤلاء لا سبيل إلى خلاصهم من النار- و هم أصحاب‌ النار بالحقيقة كأكثر الكفرة طبعا و قد تأكدت القوة بمزاولة المعاصي و الشهوات «كذلك حقت كلمة ربك على الذين فسقوا إنهم لا يؤمنون»[2] و «كذلك‌ حقت كلمة ربك على الذين كفروا إنهم أصحاب النار»[3] لأنهم سدت عليهم الطريق(بسوء اختیارهم)- و أغلقت عليهم الأبواب إذ القلب أعني القوة العاقلة هو مشعر الإلهي الذي هو محل الإعلام و الإلهام فحجبوا عنه بختمه و الحواس سيما السمع و البصر و هما المشعران- اللذان هما بابان عظيمان من أبواب الفهم و الاعتبار فحرموا عن جدواهما لامتناع نفوذ المعنى فيهما إلى القلب فلا سبيل لهم في الباطن إلى العلوم الحقيقية و لا في الظاهر إلى العلوم الرسمية كما قال تعالى:‌ «وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ كَثِيراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ- لَهُمْ قُلُوبٌ لا يَفْقَهُونَ بِها» [4] الآية فحبسوا في سجون الظلمات فما أعظم عذابهم- و الإشارة إلى القسم الثاني قوله تعالى:‌ «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ بِالْيَوْمِ الْآخِرِ إلى قوله‌ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ‌ بما کانوا یکذبون»[5] و هؤلاء مرضى القلوب متألمو النفوس بالحقد و الحسد و الكبر و النفاق و العداوة و البغضاء و الرعونة و الرياء و هم أهل الكيد و النفاق و الغدر و الخداع و الشقاق و المكر و الحيلة و قد يكون لهم مع ذلك آراء باطلة- و اعتقادات فاسدة و نعوذ بالله إذا حفظوا مع شرارة النفس أقوالا شرعية و علوما ناموسية- جعلوها من أسباب الترفع و الرئاسة بادعائهم الإيمان بالله و باليوم الآخر و لم يدخل في قلوبهم الإيمان أصلا فهذه الأمراض النفسانية سواء كانت من باب الآراء و العقائد- أم لا كلها مؤلمة للنفوس معذبة للقلوب و لكن الاعتقادات الردية و العلوم الفاسدة- أشد تعذيبا و أكثر إيلاما للنفوس فإنها نيرانات ملتهبة في نفوس معتقديها و حرقات مشتعلة في قلوبهم فإيلامها أشد من إيلام هذه النار الدنيوية كما ذكر الله تعالى بقوله: «نارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ الَّتِي تَطَّلِعُ عَلَى الْأَفْئِدَةِ إِنَّها عَلَيْهِمْ مُؤْصَدَةٌ فِي عَمَدٍ مُمَدَّدَةٍ» [6] لأنها مع كونها في نفسها قبيحة مؤلمة منها ينشأ سائر المعاصي و السيئات الموجبة لتعذب النفوس إلى وقت معلوم فهاتان الشقاوتان‌ كلاهما شقاوة عقلية و سيأتي‌ شرح السعادة و الشقاوة الحسيتين فيما بعد إن شاء الله تعالى.

فطرت اولیه در همه یکسان و صاف است «فطرة الله التی فطر الناس علیها» [7] و این که در روایت آمده؛ «کل الناس یولد علی الفطرة و اِنّ ابواه یهوادنه و یمجسانه وینصرانه»

اما دو گروه از انسان ها راه شقاوت را می پیایند

کافران

منافقان

آیاتی درباره ایشان در متن اسفار خاطر نشان شده است عده ای که با انذار پند نگیرند و بخشیده نشوند ومهر بر قلبشان نهاده شده وقلبی که محل افهام و درک وفهم است از کار افتاده است با مهر وطبع نفس ناطقه ایشان از کار افتاده است وچشم وگوش که دو باب علم هستند هم، پرده بر آن افتاده است لذا ایشان نه راهی به سوی علوم حقیقی دارند مانند کلام و حکمت ونه هم راهی به سوی علوم ظاهری و رسمی که مربوط به عمل می شوند ودر نهایت گرفتار عذاب می شوند واگر با گناه هم مزاولت و همراهی و تمرین بیابد طبیعت کفرآلود ایشان تشدید می شود وهرگز ایمان نمی آورند

در گروه دوم هم آیاتی بیان شده است؛ مردمانی که سخن از ایمان می زنند وگرفتار نفاق اند ایشان گناهکاران هستند ومبتلا به انواع امراض نفسانی. از جمله رذایل ایشان، خدعه و مکر می باشند درک وشعور ندارند دل هایشان بیمار ومرضی روز افزون واعتقادات وآرای باطل وفاسدی دارند اگر گفتار هایی دینی هم حفظ کرده باشند برای ریاست طلبی است وترفّع و بالانشینی را می جویند ایشان هرگز طعم ایمان را نچشیده اند وامراض نفسانی در هر نفسی که باشد باعث تألّم و عذاب آن می شود ووقتی اعتقادات باطل هم ضمیمه شود عذاب اخروی آن ها شدیدتر می شود زیرا شعله های آتش از درون نفس ایشان برافروخته و امراض قلبی از درون ذات نفس شعله ور می شود با اعتقادات باطل باز هم شعله اش افروخته تر شود وآتش هایی که به مراتب سوزنده تر از آتش دنیوی است زیرا در دنیا آتش ظاهر را می سوزاند وبا نفس کاری ندارد اما آتش اخروی وقیامت از ذات نفس شعله ور می شود «نار الله الموقدة التی تطلع علی الافئدة انها علیهم مؤصدة فی عمد ممدة»[8] آتش بر جان و نفس می زند وانسان از باطن وذات نفس خود گُر می گیرد آتشی مطبقه و فراگیر که راهی برای گریز باقی نمی گذارد بدن که آتش بگیرد به سوی می توان فرار کرد اما نفس که به آتش کشیده شود، کجا می توان گریخت؟ اعتقادات باطل ستون درازی از آتش می شود که نفس در آن گرفتار می شود وهمه راه های فرار و نفوذ سد شده است.

چشم باز وگوش باز و این عما    حیرتم از چشم بندی خدا