السفر الأول/ المسلک الأول/المرحلة الأولی/ المنهج الأول/ الفصل الثانی فی أن مفهوم الوجود مشترک محمول علی ما تحته حمل التشکیک لا حمل التواطؤ/ منبه چهارم بر اینکه اشتراک معنوی وجود، بدیهی است/ مشکک بودن مفهوم وجود/ چهار معنا برای تشکیک/ج1/ ص 36

 ادامه منبهات بر اینکه اشتراک معنوی وجود، بدیهی است

 منبه چهارم

 تمهید

 انواع قافیة در اشعار

 الف: قافیه در اشعار گاهی به همین است که فقط هم وزن باشند و لفظ ها متغایر: الا یا ایها الساقی ... وناولها ... مشکلها (شعر متعارف).

 ب: گاهی قافیه در اشعار در لفظ مماثل است، که دو قسم است:

  1 مفهوم الفاظ مغایر است(جناس، تجنیس،شعرعالی) [1]

 ای چراغ همه بتان خطا (نام شهری) دور بودن ز روی تست خطا (اشتباه)

 کلکم قد أخذ الجام و لا جام لنا ما الذی ضر مدیر الجام لو جاملنا

  2 مفهوم الفاظ مغایر نیست. (صنعت ایطاء، به این شعر، شعر موهوم گفته می شود)

 منبه چهارم

 مطلب دوم این فصل: مفهوم الوجود مشکک

 تشکیک دو معنای مشهور دارد و دو معنای غیر مشهور

 معانی مشهور تشکیک

 مفهوم کلی دو قسم است: 1. متواطی: کلی در افرادش به نحو مساوی محقق است. 2. مشکک: کلی در افرادش به نحو متفاوت محقق است. تفاوت در چنین چیزهایی ممکن است: اولویت و عدم اولویت، تقدم و تأخر، شدت و ضعف، زیادة و نقیصة در کم متصل، قلت و کثرت در کم منفصل، غنی و فقر.

 فرق های این دو معنا

 (مراجعه شود تعلیقة نهایة استاد فیاضی)

 معانی غیر مشهور تشکیک

 مشکک دو معنای غیر مشهور دارد

 حرکت سه نوع است: 1.اشتدادی که فعلیت متأخر از ماقبل زیادتر است. 2. تضعفی. 3. متشابة

 من الشواهد أن رجلا لو ذكر شعرا و جعل قافية جميع أبياته لفظ الوجود لاضطر كل أحد إلى العلم بأن القافية مكررة بخلاف ما لو جعل قافية جميع الأبيات لفظ العين مثلا فإنه لم يحكم عليه بأنها مكررة فيه و لو لا أن العلم الضروري حاصل لكل أحد بأن المفهوم من لفظ الوجود واحد في الكل لما حكموا بالتكرير هاهنا كما لم يحكموا في الصورة الأخرى. الحكمة المتعالية فى الاسفار العقلية الاربعة، ج‌1، ص: 36