درس اسفار استاد فیاضی

82/10/20

بسم الله الرحمن الرحیم

 السفر الأول/ المسلک الأول/المرحلة الأولی/ المنهج الأول/ الفصل الثالث فی أن الوجود العام البدیهی اعتبار عقلی غیر مقوم لأفراده/ اشکالات استاد فیاضی به دلیل دوم در جنس نبودن وجود/ دلیل دوم بر مشکک بودن ومفهوم وجود و اشکالات استاد فیاضی/ دلیل مختار بر جنس نبودن وجود از نظر استاد فیاضی/ج1/ ص 38
 ادامه جنس و فصل نبودن وجود برای افرادش
 دلیل دوم بر جنس نبودن وجود
 (این دلیل در کتاب تحت عنوان دلیل سوم نقل شده که هم برای اعتباری بودن وجود دلیل است و هم برای جنس و فصل نبودن وجود. از آنجا که دلیل اول کتاب، تنها برای اعتباری نبودن وجود می باشد، دلیل سوم کتاب، دلیل دوم بر جنس و فصل نبودن وجود محسوب می شود. این دلیل قبلا بیان شده بود اما به دلیل اینکه در مقام نقد آن هستیم ، دوباره مطرح می شود.)
  1. مفهوم الوجود مشکک.
  2. و کل مفهوم مشکک عرضی؛ لانه
  3. لو کان ذاتیا لزم التشکیک فی الماهیة.
  4. والتالی باطل؛ کما هو المشهور لأنه:
  5. لو کان الماهیة مشککة فاما ان یوخذ فیها خصوصیة هذا المصداق دون ذاک، او یوخذ فیها خصوصیة ذلک المصداق دون هذا، او یوخذ فیها خصوصیة المصداقین معا، او لایوخذ فیها شیئ منهما.
  6. لکن التالی باقسامه الثلاثة باطل. فیبقی الرابع.
  7. و اذا کان الرابع صحیحا لم تکن الماهیة مشککة؛ لخروج ما به التفاوت عن نطاق الماهیة.
 اشکالات استاد فیاضی بر دلیل دوم
 و فیه
 اولا: النقض بالوجود. لو کان الوجود مشککا، فإما أن یؤخذ فی خصوصیة هذا المصداق...(تا آخر دلیل می آید)
 (حاشیة مدرس آشتیانی بر حکمت منظومة/ص 120)
 و ثانیا: ان الخصوصیة معتبرة فی کمال الماهیة و نقصها لا فی اصلها، لکن النقص والکمال لیسا بشیء وراء الماهیة. فالعاج اشد بیاضا من القطن لکن لیست شدة بیاضه امرا خارجا من البیاض کما ان القطن اقل بیاضا من العاج و لیست قلته بشیئ غیر البیاض.
 (تشکیک یعنی دو چیز در شیء واحد مشترک هستند اما در همان امر مشترک قلت و کثرت دارند. بنابر این با همان شق چهارم می توان تشکیک را تصویر کرد.
 تقدم و تأخر به ماهیت نیست بلکه در وجود است. زیرا «الماهیة من حیث هی لیست الا هی» یعنی قلت و کثرت و تقدم و تأخر در ذات ماهیت نیست اما منافات ندارد که خارج از ذات ماهیت باشد.)
 دلیل دوم بر عدم تشکیک در ماهیت
 (این دلیل را اولین بار مرحوم لاهیجی اقامة کرده است. شوارق / ص 408 طبع مهدی )
  1. جمیع افراد الماهیة متساویة فی انها تتحقق بتحقق الماهیة و ذاتیاتها. و ترتفع بارتفاع الماهیة و ذاتیاتها. (بدیهی است)
  2. و اذا کانت جمیع افراد الماهیة متساویة فی ذلک لم تکن الماهیة بالنسبة الی بعض الافراد اولی او اقدم او اقوی.
 (بیاض تعریف کرده اند به «نور مفرق للبصر» این معنا در هر شیء سفید هست. هر فردی همان ماهیت است لکن بشرط شیء. پس ماهیت مقسم است و افراد، اقسام اند. و مقسم در همه افراد هست. ولی این دلیل در وجود جاری نیست زیرا وجود ذاتی ندارد)
 اشکال استاد فیاضی به این دلیل
 و فیه: ان الملازمة فی المقدمة الثانیة ممنوعة لان التساوی فی التحقق و الارتفاع لایستلزم التساوی فی سائر الجهات کالاولویة و الاقدمیة و الاشدیة. پس تشکیک در ماهیت جایز است پس دلیل سوم دوم بر جنس نبودن وجود از بین می رود.
 (زید و شیر در شجاعت مساوی اند اما دلیل بر تساوی در همه جهات نیست)
 دلیل استاد فیاضی بر اینکه وجود جنس نیست

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo