درس اسفار استاد فیاضی
93/10/20
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع : نحوه
وجود صفه وموصوف حتی در عدمیات
فی وجوب وجود الصفه والموصوف عند اتصاف شیئ لشیئ اقوال.
الاول: ما هو المشهور من ان ثبوت صفه لموصوف فرع وجود الموصوف والمراد بالوجود الوجود بالمعنی الاخص الطارد للعدم
واستدلوا علی ذلک بان الصفه قد تکون عدمیا
الثانی ما ذهب الیه الاخوند من ان ثبوت صفه لموصوف فرع وجود الموصوف والصفه والمراد بالوجود الوجود بالمعنی الاخص [1]
واین وجود وجود ضعیفی است که در اعدام ملکات هم این وجود ضعیف را فرموده اند اما بیش از این بسط ندادند
واستدل علی ذلک بان التصاف نسبه و تحقق النسبه فرع تحقق الطرفین
الثالث ما هو المختار من ان ثبوت صفه لموصوف فرع وجود الصفه والموصوف وجودا بالمعنی الاعم یناسب وجود الصفه لا الموصوف یعنی صفه اگر معدوم باشد ثبوت صفه وموصوف مثلا معدوم وانسان مناسب معدوم است یعنی وعاء وجود بالمعنی الاعم
فلا بد من تمهید مقدمه وهی ان نفس الامر وهو الوجود بالمعنی الاعم ینقسم الی حقیقی( اجتماع نقیضین محال است این اعتباری نیست وحقیقی است وواقع دارد و واقعش همان است که ما حکم به محال بودن انها کرده ایم)واعتباری
واین نفس الامر حقیقی کاری به معتبر وغیره ندارد ونفس الامر یا واقع حقیقی است ویا اعتباری.و اعتباری در لحاظ شما بوجود می اید مثل اعتبارات عقلاییه
واعتباری هم دو قسم است
اعتباری که عقل در اعتبارات خود انرا کشف میکند
وعقلایی انکه عقلا انرا جعل میکنندمثل ملک اعتباری که با فهم نمیشود فهمید وبا جعل عقلا است
والحقیقی ینقسم الی وجود بالمعنی الاخص والی العدم
وتنقسم الاعتباری الی عقلی و عقلایی
اذا عرفت هذا فنقول
اتصاف شیئ بشیئ فرع ثبوتهما فی نفس الامرای فرع وجودهما بالمعنی الاعم فقولنا الانسان موجود فرع وجود الانسان والوجود وجودا بالمعنی الاخص
وقولنا الانسان معدوم فرع وجود الانسان والعدم وکذا قولنا الدور ممتنع
اخوند تا اعدام ملکات امده بود وبرای اعدام ملکات وجودات ضعیفی را قائل شده بود اما این بحث را به این کلیت نفرموده بود
استاد میفرماید کف دست من وجود مو نیست وعدم مو تحقق دارد واین به معنای وجود عدم مو نیست بلکه وجود بالمعنی العدم است که لابشرط در ضمن شرط عدم الوجود است پس دقیقا همان نبودن را حکم میکنیم اما میگوییم این نبودن حقیقی است و فقط مفهوم وساخته ذهن نیست
فی وجوب وجود الصفه والموصوف عند اتصاف شیئ لشیئ اقوال.
الاول: ما هو المشهور من ان ثبوت صفه لموصوف فرع وجود الموصوف والمراد بالوجود الوجود بالمعنی الاخص الطارد للعدم
واستدلوا علی ذلک بان الصفه قد تکون عدمیا
الثانی ما ذهب الیه الاخوند من ان ثبوت صفه لموصوف فرع وجود الموصوف والصفه والمراد بالوجود الوجود بالمعنی الاخص [1]
واین وجود وجود ضعیفی است که در اعدام ملکات هم این وجود ضعیف را فرموده اند اما بیش از این بسط ندادند
واستدل علی ذلک بان التصاف نسبه و تحقق النسبه فرع تحقق الطرفین
الثالث ما هو المختار من ان ثبوت صفه لموصوف فرع وجود الصفه والموصوف وجودا بالمعنی الاعم یناسب وجود الصفه لا الموصوف یعنی صفه اگر معدوم باشد ثبوت صفه وموصوف مثلا معدوم وانسان مناسب معدوم است یعنی وعاء وجود بالمعنی الاعم
فلا بد من تمهید مقدمه وهی ان نفس الامر وهو الوجود بالمعنی الاعم ینقسم الی حقیقی( اجتماع نقیضین محال است این اعتباری نیست وحقیقی است وواقع دارد و واقعش همان است که ما حکم به محال بودن انها کرده ایم)واعتباری
واین نفس الامر حقیقی کاری به معتبر وغیره ندارد ونفس الامر یا واقع حقیقی است ویا اعتباری.و اعتباری در لحاظ شما بوجود می اید مثل اعتبارات عقلاییه
واعتباری هم دو قسم است
اعتباری که عقل در اعتبارات خود انرا کشف میکند
وعقلایی انکه عقلا انرا جعل میکنندمثل ملک اعتباری که با فهم نمیشود فهمید وبا جعل عقلا است
والحقیقی ینقسم الی وجود بالمعنی الاخص والی العدم
وتنقسم الاعتباری الی عقلی و عقلایی
اذا عرفت هذا فنقول
اتصاف شیئ بشیئ فرع ثبوتهما فی نفس الامرای فرع وجودهما بالمعنی الاعم فقولنا الانسان موجود فرع وجود الانسان والوجود وجودا بالمعنی الاخص
وقولنا الانسان معدوم فرع وجود الانسان والعدم وکذا قولنا الدور ممتنع
اخوند تا اعدام ملکات امده بود وبرای اعدام ملکات وجودات ضعیفی را قائل شده بود اما این بحث را به این کلیت نفرموده بود
استاد میفرماید کف دست من وجود مو نیست وعدم مو تحقق دارد واین به معنای وجود عدم مو نیست بلکه وجود بالمعنی العدم است که لابشرط در ضمن شرط عدم الوجود است پس دقیقا همان نبودن را حکم میکنیم اما میگوییم این نبودن حقیقی است و فقط مفهوم وساخته ذهن نیست
[1]
و الحق[1]
أن الاتصاف نسبة بين شيئين متغايرين بحسب الوجود في ظرف
الاتصاف[1] فالحكم بوجود أحد الطرفين دون الآخر في الظرف الذي يكون الاتصاف فيه تحكم. نعم الأشياء متفاوتة في الموجودية و لكل منها حظ خاص من الوجود ليس للآخر منها فلكل صفة من الصفات مرتبة من الوجود يترتب عليها آثار مختصة بها حتى الإضافيات و أعدام الملكات و القوى و الاستعدادات فإن لها أيضا حظوظا ضعيفة من الوجود.[1] و التحصل لا يمكن الاتصاف بها إلا عند وجودها لموصوفاتها[1].
الحكمة المتعالية فى الاسفار العقلية الاربعة، ج1، ص: 337
الاتصاف[1] فالحكم بوجود أحد الطرفين دون الآخر في الظرف الذي يكون الاتصاف فيه تحكم. نعم الأشياء متفاوتة في الموجودية و لكل منها حظ خاص من الوجود ليس للآخر منها فلكل صفة من الصفات مرتبة من الوجود يترتب عليها آثار مختصة بها حتى الإضافيات و أعدام الملكات و القوى و الاستعدادات فإن لها أيضا حظوظا ضعيفة من الوجود.[1] و التحصل لا يمكن الاتصاف بها إلا عند وجودها لموصوفاتها[1].
الحكمة المتعالية فى الاسفار العقلية الاربعة، ج1، ص: 337
