موضوع بحث : مقدمات بحث اجتماع امر و نهی

مقدمه ششم: اجتماع امر و نهي در همه اقسام واجب و حرام

 6قسم واجب و6قسم حرام وجود دارد وجمع بين امرونهي بنابرتعميم مسأله 36قسم است كه فروع فقهي دارد.

ادلهی تعميم بحث

1.درمثال قطعي بحث كه واجب وحرام تعیینی اجتماع كرده اند،بايد پاسخ آن را داد كه تركيب انضمامی است يا اتحادي وهمين بحث وملاك دراقسام ديگر نيز هست.اين دليل عقلي است.

2.اطلاق امرونهي كه درعنوان بحث آمده است شامل همه اقسام واجب وحرام مي شود.كه اين دليل،دليل لفظي است.

مانع اول تعميم

 دربحث اوامر گفتيم كه مرحوم آخوند مقتضاي اطلاق را واجب عيني تعييني نفسی مي دانست حال اگر در اينجا كسي بگويد انصراف به واجب وحرام عيني تعييني نفسی دارد ودر همه موارد،بحث تعميم ندارد.

نقد

 مي گوئيم اين انصراف ماده مستند به كثرت استعمال ياكثرت وجود است كه موردقبول نيست واگرانصراف در صيغه امرونهي باشد نيز ممنوع است.

مانع دوم تعميم

 درما نحن فيه به مقدمات حكمت،انصراف امرونهي به واجب وحرام نفسی عيني تعييني به وجود مي آيد.

نقد

 مقدمات حكمت به جهت عموميت ملاك در همه اقسام جاري نيست.

مثال اجتماع واجب تخييري وحرام تخييري

 مولا امر كند به صلاة يا صوم به نحو واجب تخييري ونهي كند از دخول درخانه يا مجالست با اغيار درخانه،حال اگر اين شخص داخل خانه شدومجالست با اغيار پيدا كرد حرام تخييري اتفاق افتاده است چه اینكه وجود حرام تخييري به ارتكاب هردو عدل است ونمازهم مي خواهد بخواند در اينجا اجتماع واجب تخييري وحرام تخييري اتفاق افتاده است.

 ولي اگر اين شخص وارد خانه شود وفقط نماز بخواند وبااغيار مجالست نكند،واجب تخييري محقق شده وحرام تخييري محقق نشده است ولذا عبادت صحيح است.زيرا در حرام تخييري حرمت هر طرف مشروط به ضميمه واتيان ديگري است؟ولذا استاد فرموده است حرام تخييري را مي توان از بحث خارج كرد.