< فهرست دروس

درس خارج اصول آیت الله خلخالی

90/01/20

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع بحث : مقدمات بحث اجتماع امر و نهی

ادامه بحث مقدمه دهم

فرمايش محقّق خراساني

 گفتیم مرحوم آخوند دو مطلب را در مقدمه هشتم بيان مي كند:

ورود در بحث اجتماع امر و نهي متوقف بر این است که هز دو طرف دارای ملاك باشند. اگر قائل به امتناع شويم، معنايش تضاد در حكمين است و در باب تزاحم دو ملاك با يكديگرداخل مي شود كه بايد سراغ اقوي الملاكين رويم.

 سپس در مقدمه نهم راه هاي كشف ملاك را بيان مي كند که عرض کردیم چهار راه در مجموع کلمات ایشان بیان شده است:

اجماع و ضرورت و مانند آن اطلاقات دليل دو حكم که به دو صورت است: أ- در مقام بیان حکم اقتضائی؛ ب- در مقام بیان حکم فعلی؛‌

اما بررسی و نقد صورت اول

اولين سؤال از آخوند ره اين است كه معناي حكم اقتضائي چيست، قطعاً معناي آن اقتضاء الحكم است. در بررسي اطراف اجتماع امر و نهي بيان شد كه مشروط به اقتضاء نيست، چون بحث دائر مدار وحدت و تعدد وجود در خارج است و به بحث اقتضاء ملاك ربطي ندارد. و اين بنابر مسلك شما است. بحث در اجتماع امر و نهي در وجوب و حرمت است نه در مناط و عدم مناط. اينكه شارع در مقام بيان علل احكام و مناط حكم باشد وظيفه شارع نيست و لذا شما فرضي مي كنيد كه از وظيفه شارع خارج است. ادله احكام دلالت بر حكم مي كند كه انشائي است ولي اينكه آنها را تفسير به جمل خبري كنيم كه بيان ملاك باشد تفسير بما لا يرضي صاحبه است.

 مگر اينكه بگوئيم دليلي بر مطلب داريم كه مي گوئيم نداريم الّا نادراً و النادر کالمعدوم .

5. اثر عملي اين بحث شما اين است كه ملاك منشأ حبّ و بغض شود و به تبع آن، حكم مولا است پس بالأخره به تضاد دو حكم برگشت مي كند و مورد سؤال است كه در باب تعارض وارد مي شود يا تزاحم، كه ما باب تعارض را مي پذيريم زيرا منشأ تعارض جعل مولا است و در اينجا هم در باب تشريع، تضاد است و مولا بايد يك طرف را اختيار كند و به بحث تزاحم ربطي ندارد.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo