موضوع بحث : مقدمات بحث اجتماع امر و نهی

ثمره ي بحث اجتماع امر و نهي

 آيت الله خوئي مطالب صاحب كفايه را در اين بخش در 5 قسمت آورده است:

مطلب اول

 بنابر جواز اجتماع امر و نهي، واجب و عبادت صحيح است و در كنارش گناه و معصيت نيز انجام شده است پس اگر كسي مجمع را اتيان كند امر بامتثاله و نهي بعصيانه ساقط مي شود.

اشكال

 بنابر قول جواز، باب تزاحم است و بنابر قول امتناع، باب تغارض است و اين طور نيست كه بتواند هر دو را امتثال كند و لذا فقط يك طرف را بايد امتثال كند و براي تعيين آن طرف بايد به مرجّحات باب تزاحم مراجعه كند.

 حال اگر در مقام ترجيح، امر و واجب را مقدّم كرديم انجام عبادت صحيح است همان طور كه آخوند ره فرمود ولي اگر حرمت و نهي را مقدّم كرديم، وجوب از طرف ديگر ساقط مي شود خواه تعبدي باشد و خواه توصلي، حال اگر طرف وجوب را انجام داد، اگر توصلي باشد صحيح است ولي اگر امر عبادي باشد، آيا راهي براي تصحيح آن امر عبادي وجود دارد يا نه؟

 در پاسخ مي گوئيم دو راه براي تصحيح عبادت كه در كنارش نهي است وجود دارد:

امر ترتّبي كه شما آن را قبول نداريد. تصحيح از راه ملاك كه از اين راه هم ممكن نيست زيرا كشف ملاك از راه امر است و چون امر به آن تعلق نگرفته است نمي توان ملاك را كشف كرد.

 در نتيجه اينكه بنابر قول جواز، مطلقاً عبادت را تصحيح كرديد اشتباه است و بلكه بايد تفصيل داد كه جانب امر را مقدّم كنيم يا جانب نهي را.

مطلب دوم

 بنابر قول امتناع، متعلق وجوب و حرمت يكي است و لذا داخل باب تعارض مي شود كه بايد به مرجّحات باب تعارض مراجعه كرد.