< فهرست دروس

درس خارج اصول استاد سیدمحمود مددی

94/09/01

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: نواهی/اجتماع امر و نهی /ادامة تنبیه اول

اشکال آقای صدر به وجه دوم: علت ناقصة غصب، حرام نیست

مرحوم آقای صدر در جواب فرموده‌اند: خود سجود و رکوع تصرف نیست، علت ناقصه است برای تصرف. آن علتی که نمی‌تواند واجب باشد در حالی که معلولش حرام است، علت تامه است. اما علت ناقصه ممکن است واجب باشد در حالی که معلولش حرام است. سجود هم بر وزان رکوع است.

حسین مهدوی: دو جزء علت تامة «تصرفی که جزء نماز است»: رکوع رفتن، و ابقاء لباس در بدن.

به رکوع رفتن جزء نماز است، نه راکع‌بودن.

اشکال: پس چرا ذکر رکوع را باید در حال رکوع بگوییم؟

پاسخ استاد: ذکر رکوع، شرط راکع بودن است.

نقد استاد به شهیدصدر

آن که فعل من است، تحریک لباس است. و آن که تصرف است، نفس تحریک است. حرکت، تصرف نیست. کأنّ در ذهن مرحوم آقای صدر این بوده که حرکت لباس تصرف است، آنگاه نتیجه گرفته‌اند که رکوع علت تصرف و غصب است. ولی رکوع، خود تحریک و تصرف و غصب است، خود رکوع تصرف و غصب است، نه این که علتش باشد. یکی از محرمات الهی این نیست که لباس غیر بدون رضایتش حرکت کند، بلکه تحریک لباس غیر بدون رضایت یا عدواناً حرام است.

خودم: مصداق امر و نهی یک چیز شد: امر به صلات می‌گوید: تحریک رکوعی کن، نهی از تصرف حرام می‌گوید: تحریک رکوعی نکن که تصرف است.

اشکال استاد به وجه دوم: رکوع تصرف عدوانی نیست

درست است که رکوع تصرف است، ولی تصرف عدوانی نیست. یعنی من دو تصرف عدوانی ندارم یکی حرکت و دیگری تصرف. خود لباس پوشیدن و ابقاء این پوشش تصرف است، و رکوع تأثیری در این تصرف ندارد؛ چون رکوع، تصرف غیرعدوانی است. پس اباحة لباس در نماز معتبر نیست. آقای صدر هم از کسانی است که فتوا می‌دهد لازم نیست لباس مصلی مباح باشد.

نتیجه: صحت صلات در لباس غصبی

پس اگر کسی با لباس یا ساتر غصبی نمازخواند، نمازش صحیح است، ولو گناه کرده؛ مثل این است که در حال نماز به اجنبی نظرکند.

ب) وجه بطلان صلات در مکان غصبی

مراد از «مکان» این است که ملک غیر باشد یا در اجارة غیر باشد یا حتی نسبت به این مکان حقی داشته باشد، یا به فتوای مرحوم سید حتی در مکانی که فضایش غصبی باشد مثل زیر خیمة غیر.

برای بطلان این نماز سه وجه گفته‌اند:

وجه اول: ترکیب اتحادی بین رکوع و تصرف در فضا

نمازخواندن، تصرف در حق غیر است، چه ملکش باشد یا فقط حق نسبت به آن داشته باشد. پس خود این رکوع و سجود، تصرف در ملک غیر است.

 

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo