موضوع: فرق عمره ی مفردة و عمره ی تمتع.

بحث در مسئله ی نهم از فروق عمره ی مفردة و تمتع است و گفتیم که احرام در عمره ی تمتع از مواقیت خمسه ی معروفه است در حالی که احرام عمره ی مفردة هم از مواقیت می تواند باشد (برای کسانی که خارج مکه هستند) و هم از ادنی الحل (برای کسانی که داخل حرم هستند) و گفته اند بهتر است ادنی احل یکی از این سه نقطه باشد: تنعیم که نزدیک ترین حد حرم است، جعرانه که تا دیوار مسجد الحرام حدود 24 کیلومتر فاصله دارد و یا حدیبیة که 20 کیلومتری مکه است.

اینکه عمره ی تمتع باید از مواقیت خمسه باشد را بحث کردیم و اینک بحث عمره ی مفرده را مطرح می کنیم که خود دو شاخه دارد:

• اگر از خارج مکه وارد مکه می شوند باید از مواقیت خمسة محرم شوند زیرا کسی که از خارج به داخل می آید نمی تواند بدون احرام از میقات بگذرد و این مسئله اجماعی است.

• و اگر داخل مکه هستند و قصد دارند به عمره ی مفردة محرم شوند باید از ادنی الحل محرم شوند.

قسم اول از مسلمات است و اجماعی از این رو به بحث دومی می پردازیم.

اقوال علماء: نراقی در مستند ج 11 189 می فرماید: التاسع (من المواقیت) ادنى الحل و هو ميقات العمرة المفردة الواقعة بعد حج الافراد و القران (زیرا عمره ی مفردة را معمولا بعد از حج قران و افراد انجام می دهند و چون بعد از حج است آنها داخل حرم هستند نه خارج) فإن المفرد و القارن إذا أرادا الاعتمار بعد الحج لزمهما الخروج إلى أدنى الحل فيحرمان منه ثم يعودان إلى مكة للطواف و السعي بلا خلاف فيه كما صرح به في المنتهى.

مرحوم علامة در تذکرة این مطلب را بیان کرده است و آن را ارسال مسلم گرفته است و هیچ مخالفی را نقل نکرده است و همان در حکم لا خلاف است. ایشان در جلد 8 ص 437 می فرماید: ميقات العمرة هو ميقات الحج إن كان خارجا من المواقيت إذا قصد مكة ، أما أهل مكة أو من فرغ من الحج ثم أراد الاعتمار فإنه يخرج إلى أدنى الحل.

صاحب جواهر نیز در جلد 18 ص 118 این مسئله را متذکر شده است می فرماید: في كشف اللثام لا نعلم في ذلك خلافا ، بل حكي عن المنتهى نفي الخلاف في ذلك أيضا (وقتی می گوید لا اعلم فیه خلافا یعنی تا آنجا که من نگاه کردم خلافی ندیدم ولی اگر بگوید لا خلاف فیه یعنی خلافی در مسئله نیست)

روایات:

وسائل الشیعة ج 8 باب 22 از ابواب مواقیت.رر 1: مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ عُمَرَ بْنِ يَزِيدَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ أَرَادَ أَنْ يَخْرُجَ مِنْ مَكَّةَ لِيَعْتَمِرَ أَحْرَمَ مِنَ الْجِعْرَانَةِ أَوِ الْحُدَيْبِيَةِ أَوْ مَا أَشْبَهَهَا (مانند تنعیم و جاهای دیگر)

این روایت صحیحه است و سند صدوق به عمر بن یزید صحیح می باشد و راوی مزبور نیز ثقه می باشد.در این حدیث اصل این مسئله مسلم گرفته شده است که فرد داخل حرم است و می خواهد از حرم خارج شود تا برای عمره محرم شود.

رر 2: قَالَ وَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص اعْتَمَرَ ثَلَاثَ عُمَرٍ (یعنی سه عمره به جا آورد) مُتَفَرِّقَاتٍ كُلُّهَا فِي ذِي الْقَعْدَةِ عُمْرَةً أَهَلَّ فِيهَا مِنْ عُسْفَانَ (عسفان در شمال مکه است و جزء مواقیت نیست و در حدود 90 کیلومتری مکه است و بعضی می گویند که قبلا حضرت به طور پنهانی در جحفه و یا مسجد شجره محرم شدند ولی لبیک را بلند نگفتند و وقتی به عسفان رسیدند لبیک را اظهار کردند و بلند گفتند) وَ هِيَ عُمْرَةُ الْحُدَيْبِيَةِ (مخفی نماند که حدیبیة در غرب مکه است ولی عسفان در شمال حال پیغمبر یا برای اینکه مانع شدند به سمت حدیبیه آمد و یا برای اینکه مخفی بماند و در هر صورت این عمره که در سال 6 هجری بود انجام نشد زیرا در آن زمان مشرکین اجازه ندادند حضرت و اصحاب وارد مکه شوند که بعد صلح نامه ای نوشته شد و تصمیم گرفته شد که ایشان از سال بعد بتوانند برای حرم وارد مکه شوند) وَ عُمْرَةَ الْقَضَاءِ (البته واضح است که عمره قضا ندارد و چون پیغمبر و یارانش نتوانستند سال قبل به عمره روند اسم آن را عمره ی قضا نهادند) أَحْرَمَ فِيهَا مِنَ الْجُحْفَةِ (هنگامی که انسان از مدینه به مکه می رسد اولین میقات مسجد شجره است که واجب است از همان جا محرم شوند و اگر کسی به سبب ضرورت مانند سردی هوا از آن محرم نشود می تواند از میقات دوم که جحفه است محرم شود و شاید حضرت به سبب مشکلاتی که وجود داشت از جحفه محرم شد) وَ عُمْرَةً أَهَلَّ فِيهَا مِنَ الْجِعْرَانَةِ (که در جنوب شرقی مکه است و در مسیر عرفات و طائف است) وَ هِيَ بَعْدَ أَنْ رَجَعَ مِنَ الطَّائِفِ مِنْ غَزَاةِ حُنَيْنٍ (جنگ حنین در طرف طائف بود که در جنوب شرقی مکه است و حضرت بعد از اتمام جنگ وارد جعرانه شد و غنایم جنگی را تقسیم کرد و از آنها همه محرم شده وارد مکه شدند.)

این حدیث به یک معنا مرسله است و به یک معنا موقوفه ولی مرحوم صدوق به طور قطع می فرماید: (ان رسول الله ...) از این رو چه بسا صحت حدیث برای ایشان مسلم بوده است.