موضوع: عدم جواز احرام در ازار رقیق و عدم وجوب لبس ثوبین برای زنان

 بحث در مسائل مربوط به لباس احرام است و به مسئله ی 21 رسیده ایم. امام قدس سره در این مسئله می فرماید: لا يجوز الاحرام في إزار رقيق بحيث يرى الجسم من وراثه و الأولى أن لا يكون الرداء أيضا كذلك.

 امام در این مسئله می فرماید که ازار نباید رقیق باشد به طوری که ما وراء آن مشخص باشد و همچنین در رداء اولی این است که رقیق نباشد.

اقوال علماء:

 علماء این مسئله را کمتر متذکر شده اند. از جمله شهید در دروس ج 1 ص 344 می فرماید: و لو حكى الإزار العورة لم يجزئ أما الرداء فالأحوط أنه كذلك.

 صاحب حدائق در ج 15 ص 79 می فرماید: و ذكر ابن حمزة في الوسيلة أنه لا بد في الإزار من كونه ساترا لما بين السرة و الركبة و بذلك صرح في المسالك أيضا.

 ساتر بودن به این معنا است که حاکی ما وراء نباشد.

 مرحوم سبزواری در كفاية الأحكام ج 1 ص 293 بعد از نقل کلام شهید در دروس می فرماید: ذكر بعضهم أن إطلاق عبارات الأصحاب يقتضي عدم جواز الإحرام فيه مطلقا من غير فرق بين الإزار و الرداء و الظاهر عدم اعتبار ذلك في الرداء لصحة الصلاة فيه لو كان حاكيا.

 ایشان هم می فرماید که اصحاب به این امر اشاره نکرده اند ولی اطلاق کلمات ایشان که قائل هستند رداء باید ساتر باشد و بین ازار و رداء هم فرق نگذاشته اند.

 بعد محقق سبزواری اضافه می کند که دلیلی وجود ندارد که رداء ساتر باشد زیرا نماز را می توان با رداء حاکی خواند.

 نکته ی مهمی که در اینجا هست این است که دو مسئله با هم خلط شده است. یکی مسئله ی ستر عورت است و یکی مسئله ی حاکی بودن منهای در نظر گرفتن مسئله ی ستر عورت است. مثلا ردای حاکی ارتباطی به ستر عورت ندارد. علماء این دو مسئله را با هم خلط کرده اند.

اول به سراغ ازاری می رویم که ستر عورت نمی کند:

دلالت سیره: این امر بدون شک جایز نیست زیرا اگر کسی ازاری بپوشد و ستر عورت هم نکند و لباسش حاکی باشد. واضح است که متشرع این عمل را از او نمی پذیرند و اعمال او را صحیح نمی دانند. عمل چنین فردی موجب تقرب به خدا نمی شود.

دلالت صحیحه ی حریز: اضافه بر این صحیحه ی حریز هم اگر بگوییم دلالت بر وجوب دارد این مورد را شامل می شود زیرا مفهوم صحیحه ی مزبور این است که هر چیز که نماز در آن صحیح نیست احرام در آن هم صحیح نیست.

حال اگر ستر عورت حاصل شود ولی با این حال ازار و رداء نازک و بدن نما باشد آیا این امر جایز است یا نه. در بدو نظر چون نماز در آن جایز است باید احرام هم در آن جایز باشد.

 اما باید به این نکته دقت کرد که وقتی می گویند باید ثوبین بر تن کند آیا مراد از ثوب چیزی است که باید بدن را بپوشاند یا صرف تشریفات است که اگر حتی چیزی مانند تور نازک هم باشد کفایت کند؟ واضح است که ظاهر لفظ و آنچه از ثوب تبادر می کند چیزی است که بدن را بپوشاند. از این رو روایات منصرف به همین مورد می شود.

اضف الی ذلک: در روایاتی آمده است که (لا یطوفن بالبیت عریان) از جمله در روایاتی آمده است که رسول خدا به امیر مؤمنان فرمود که هنگام خوانده آیات برائت این نکته را نیز به مردم بگوید که نمی توانند عریان طواف کنند.

 به هر حال اگر نگوییم الاقوی لا اقل باید احتیاط وجوبی داشته باشیم که بدن باید به وسیله ی رداء و ازار پوشیده شود.

در ما نحن فیه استدلال عجیبی از بعضی از فقهای معاصر وجود دارد مبنی بر اینکه ردا هم باید ساتر باشد و آن اینکه اگر رداء را بر کمر بیندازند و رداء رقیق باشد چون ساتر نیست نماز در آن صحیح نیست بنابراین اگر بر دوش هم بیندازند جایز نیست. به دلیل اینکه در روایت آمده است که لباس احرام باید ما یصح فیه الصلاة باشد و اگر رداء را کسی بر کمر ببندد چون حاکی بدن است نماز در آن صحیح نیست از این رو رداء هم نباید حاکی ما وراء باشد.

نقول: رداء باید در جای خودش باید یصح فیه الصلاة باشد و ازار هم در جای خودش.

 مسئله ی 22: لا يجب على النساء لبس ثوبي الاحرام فيجوز لهن الاحرام في ثوبهن المخيط.

 امام قدس سره در این مسئله می فرماید: واجب نیست که زنان لباس احرام بپوشند و از این رو می توانند در همان لباس مخیط محرم شوند.

اقوال علماء: این مسئله بین اصحاب مشهور است و تقریبا همه بر این قول اتفاق دارند و علماء اهل سنت هم بر این امر ادعای اجماع کرده اند.

 تنها کسی که از او مخالفت نقل شده است مرحوم شیخ طوسی در کتاب نهایه می باشد که لبس مخیط را برای زنان جایز نمی داند. (که البته این سؤال مطرح می شود که اگر مخیط نپوشد چه چیزی باید بپوشد؟ آیا باید لنگ و رداء بپوشد؟ در این صورت چگونه باید خود را حفظ کند؟) از این رو شاید صاحب جواهر می فرماید: بعضی گفته اند که لباس احرام را زیر ثوب بپوشد که باز این سؤال مطرح می شود که این عمل چه فایده ای دارد؟ بعضی هم احتمال داده اند که ثوبین را روی لباسش بپوشد. (ما تا به حال چنین موردی را مشاهده نکرده ایم که کسی از زن ها چنین کند. ثانیا فایده ی این کار چیست؟) البته بعضی از آیة الگلپایگانی نقل می کردند که ایشان قائل بود که زن ها هنگام احرام ثوبین را بپوشند و محرم شوند و بعد در بیاورند.

 البته شیخ طوسی هم در کتاب مبسوط از قول خود بر گشته است.

 صاحب حدائق ج 15 ص 88 می فرماید: المعروف من مذهب الأصحاب جواز لبس المخيط للنساء حتى قال العلامة في التذكرة: إنه مجمع عليه بين الأصحاب و قال في المنتهى: يجوز للمرأة لبس المخيط اجماعا لأنها عورة و ليست كالرجال و لا نعلم فيه خلافا إلا قولا شاذا للشيخ لا اعتداد به. انتهى. و الظاهر أنه إشارة إلى ما ذكره الشيخ في النهاية... حيث قال: ويحرم على المرأة في حال الاحرام من لبس الثياب جميع ما يحرم على الرجل و يحل لها جميع ما يحل له. ثم قال بعد ذلك: فأما السراويل (شلوار كه مخیط است) فلا بأس بلبسه لهن على كل حال. انتهى.

 صاحب جواهر ج 18 ص 245: إن الظاهر عدم وجوب لبس ثوبين لخصوص الاحرام للامرأة تحت ثيابها و إن احتمله بعض الأفاضل بل جعله أحوط.

 ابن ادریس در سرائر ج 1، ص 624 می فرماید: قال شيخنا في نهايته: يحرم على النساء في الإحرام من لبس المخيط مثل ما يحرم على الرجال و قد رجع عن ذلك في مبسوطه و قال : يجوز لهن لبس المخيط

 شیخ کتاب مسبوط را بعد از نهایه نوشته است از این رو متوجه می شویم که او از فتوای اول خود بر گشته است بنابراین دیگر مخالفی در مسئله وجود ندارد.

 ان شاء الله فردا کلمات عامه را مطرح می کنیم.