درس خارج فقه آیت الله مظاهری

گفتن اين حرف خيلی آسان است و دليلش هم دليل خوبيست، اما عدم تعرض و بالاتر که مرحوم صاحب جواهر ادعای اجماع می‌کنند و مرحوم سيد هم به طور جزم می‌فرمايند: «و أما الجنین فلا فطرة له، إلا إذا تولد قبل الغروب. نعم، یستحب إخراجها عنه إذا تولد بعده إلی ما قبل الزوال، کما مرّ.».

گفتم همۀ محشين عبارت مرحوم سيد را قبول کردند و گفتند «و أما الجنين فلا فطرة له». ما هم می‌گوييم «و ‌أما الجنين فيجب الفطرة له لأنّه عياله». رواياتی هم هست و روايات را حمل بر استحباب کردند و من حمل بر وجوب می‌کنم.

مرحوم سيد فرض کردند که غنی است،‌درحالی که فقير دنيا و آخرت است. زندگی او روی رباخوری می‌چرخد. اين فقير است و وقتی فقير شد، خرج و مخارج زن و بچه برايش واجب نيست. وقتی چيزی جز حرام ندارد،‌نمی‌شود برای خودش يا زن و بچه‌اش تصرف کند و نمی‌شود زکات فطره دهد. پس فقير مطلق می‌شود و کتکش را می‌خورد برای اينکه چرا ربا خوردی و زندگيت روی حرام چرخيد و خواه ناخواه برای زکات فطره‌اش نيز کتک دارد. و اما اينکه مرحوم سيد می‌فرمايند: «الظاهر عدم اشتراط کون الإنفاق من المال الحلال، فلو أنفق علی عیاله من المال الحرام- من غصب أو نحوه- وجب علیه زکاتهم»، بايد فرض را ببرند آنجا که غنی است و فرض را ببرند آنجا که می‌تواند زکات فطره را از حلال دهد. آنگاه الظاهر اينکه وجبت عليه زکاتهم. و اما اگر نتواند زکات فطره را از حلال دهد و يا خرج و مخارج زن و بچه را نتواند از حلال دهد، زن و بچه‌اش واجب‌النفقۀ او نيستند و تصرف کردن در مال غير حرام است.