< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد مقتدایی

91/07/12

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: كتاب الديات (حکم افضاء منجر به پارگی مثانه به وسيله غير جماع)

بحث اخلاقی: اخلاص:

در بحث اخلاقی چهارشنبه‌

نمونه

1- عبادت خالصانه: قرآن کریم می‌﴿وما امروا الا لیعبدوا الله مخلصین له الدین﴾[1] در حقیقت مجموعه آنچه که تکلیف به انسان شده در دو چیز است:

اول: عبادت خداوند.

دوم: اخلاص.

اگر بنده خدا، عبادت را انجام دهد اما خلوص نباشد شرک است و عمل مقبول نیست.

2- عمل خالصانه: ﴿فمن کان یرجوا لقاء ربه فلیعمل عملا صالحا ولا یشرک بعبادة ربه احدا﴾[2] هرکس امید دارد در قیامت به لقاء حق – همان جایگاه بهشت – بپیوندد ﴿فلیعمل﴾[3] که امر است یعنی باید عمل صالح بجا بیاورد منتهی اینجا مراد از عمل صالح عمل خالص برای خداوند است به قرینه اینکه بعد از آن فرموده است ﴿و لا یشرک﴾[4] یعنی شریک برای خدا قرار ندهد.

معنای اخلاص:

اخلاص در عمل یعنی «تجرید النیة عن الشوب» نباید نیتش مخلوط داشته باشد فرض کنید برای خدا کار انجام می‌

اثر عملی کار خالصانه برای خدا:

برای نمونه طالب علم اگر درس بخواند برای خدا و برای فهم معارف دین و پاک شدن و برای هدایت کار کردن در این صورت از منزل که حرکت می‌

اگر صدقه می‌

مذمت علم آموزی برای خوشایند مردم:

«قال علی(ع) اول من یسئل یوم القیامة ثلاث؛ رجل اتاه الله العلم یقول الله عزوجل ما صنعت فیما علمت فیقول یا رب کنت اقوم به آناء اللیل والنهار فیقول الله عزوجل کذبت وتقول الملائکة کذبت بل اردت ان یقال فلان عالم فقد قیل ذلک»[5]

روایت طولانی است در یک بخش آمده است از حضرت امیرالمؤمنین(ع) نقل است فرمود در روز قیامت سه دسته زودتر از همه از سه چیز مورد پرسش و بازجوئی قرار می‌

دسته اول: «پرسش از دانش به دست آمده»: مردی را که خداوند به او توفیق به دست آوردن دانش داده است می‌

خدا رحمت کند امام را یادم هست اوائلی بود که شروع کرده بودند نهضت را و عده‌د درس نبودند می‌

یکی از روزهای زمستان بعد از درس وقتی از مسجد اعظم بیرون آمدند سؤالی داشتم دنبالشان حرکت کردم از کنار پیاده رو پشت صحن مطهر می‌

در اوائل زندگی امام هرچه کردند که یک عکس بگیرند از امام و منتشر کنند اجازه نداد. اولین عکسی که از امام منتشر شد از این عکاسی «هما» در خیابان ارم بود یک عکس قلمی از امام کشید و آن را تکثیر و منتشر کرد.

یک وقت من در مسیر چهارباغ اصفهان می‌

وقتی مرحوم آقای بروجردی به رحمت الهی رفت سر و صدا و تبلیغات بود که بر جنازه آقای بروجردی چه کسی نماز خواند؟ چه کسی مجلس ختم گرفت. با آن جمعیت و غوغایی که بود هر کسی به نوبه برای آقای بروجردی مجلس ختم برگزار می‌کردند و تنها کسی که مجلس ختم نمی‌

به نظرم می‌

بعد از آقای بروجردی شهریه داده شد دو سه نفر از بزرگان شهریه را تقبل کردند امام فرمود من شهریه نمی‌

دسته دوم: «پرسش از ثروتمند و از مال به دست آمده»:

«رجل اتاه الله مالا فیقول الله عزوجل قد انعمت علیک فماذا صنعت فیقول یارب کنت اتصدق به آناء اللیل والنهار فیقول الله تعالی کذبت ویقول الملائکة کذبت اردت ان یقال فلان جواد ألا فقد قیل ذلک»[6]

دومین سؤالی که جزء سه پرسش اول قیامت است پرسش از انسان ثروتمند است که خداوند خطاب می‌

دسته سوم: «پرسش از شهید راه خدا»:

«رجل قتل فی سبیل الله فیقول الله تعالی ماذا صنعت فیقول امرت بالجهاد فقاتلت فی سبیلک حتی قتلت فی سبیلک فیقول الله عزوجل کذبت تقول الملائکة کذبت بل اردت ان یقال فلان شجاع ألا فقد قیل ذلک»[7]

سومین سؤال از سه پرسش اول روز قیامت پرسش از شهید راه خدا است خداوند به شهید خطاب می‌

هیهات چقدر مصیبت است که انسان علم فرا بگیرد اما هدفش این باشد که مردم بگویند این عالم خوبی است؟ بخشش کند اما هدفش این باشد که مردم بگویند بخشنده است حتی از خونش بگذرد اما هدفش این باشد که مردم بگویند شجاع است؟!

باید مراقب بود که شرط اول برای انسان اخلاص در عمل است مرحوم میرزا جوادآقا ملکی تبریزی در کتاب المراقبات که راه سلوک الی الله را نشان می‌

بحث فقهی: حکم افضاء منجر به پارگی مثانه و سلس بول به وسیله غیر جماع:

الخامس: «من افتض بکرا باصبعه فخرق مثانتها فلم تملک بولها ففیه دیتها ومهر مثل نسائها»[8]

افتضاض از بین بردن بکارت است اگر جانی با انگشت بکارت دختری را از بین ببرد و مثانه‌

بحث اول: پارگی مثانه:

قول اول: ثلث دیه: در مورد پارگی مثانه مرحوم محقق[9] در همین مورد می‌«فعلیه ثلث دیتها وفی روایة دیتها وهی اولی» اول می‌

دلیل قول اول:

1- روایت ابی عمرو طبیب[10] «عن أبي عبدالله(ع) في رجل افتض جارية بإصبعه فخرق مثانتها فلا تملك بولها، فجعل لها ثلث الدية مائة وستة وستين دينارا وثلثي دينار، وقضى لها عليه بصداق مثل نساء قومها.»

در متن عنوان جاریه آمده است و گفتنی است که جاریه بر حرّه هم اطلاق می‌

راوی می‌(ع) در مورد مردی که با انگشت پرده بکارت زنی را پاره کند و باعث پارگی مثانه نیز بشود و زن قدرت نگهداری بول را از دست بدهد قضاوت کرد که ثلث دیه کامله یعنی 166 دینار و دو ثلث دینار بدهکار است و مهرالمثل آن زن را هم باید بپردازد.

2- روایت ظریف:[11] «ظَرِيفُ بْنُ نَاصِحٍ فِي كِتَابِ الدِّيَاتِ، بِإِسْنَادِهِ إِلَى أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ(ع) قَالَ وَ قَضَى(ع) فِي رَجُلٍ افْتَضَّ جَارِيَةً بِإِصْبَعِهِ فَخَرَقَ مَثَانَتَهَا فَلَا تَمْلِكُ بَوْلَهَا فَجَعَلَ لَهَا ثُلُثَ نِصْفِ الدِّيَةِ مِائَةً وَ سِتَّةً وَ سِتِّينَ دِينَاراً وَ ثُلُثَيْ دِينَارٍ وَ قَضَى لَهَا عَلَيْهِ صَدَاقَهَا مِثْلَ نِسَاءِ قَوْمِهَا‌»

مرحوم صدوق در من لا یحضر[12] روایت ظریف را نقل می‌

روایت ظریف موید به این روایت معاویة بن عمار[13] است «قوله(ع) فی کل فتق ثلث الدیة» که فرمود هر پارگی ثلث دیه دارد بدیهی است پارگی مثانه را هم شامل می‌

مرحوم صاحب ریاض[14] در مورد قول اول که ثلث دیه را می‌«لم اجد له قائلا»

قول دوم: دیه کامله در پارگی مثانه:

مرحوم امام فرمود اگر با انگشت بکارت را از بین ببرد و مثانه را پاره کند بکارت مهرالمثل دارد و پارگی مثانه دیه کامله دارد.

مرحوم محقق نیز چنانچه در بیان قول اول اشاره کردیم ابتدا قول به ثلث دیه را مطرح کرد و در نهایت فرمود در یک روایتی دیه کامله آمده است و قول به دیه کامله اولی است.

دلیل قول دوم: روایت هشام بن ابراهیم «عن ابی الحسن ان لها الدیة کاملة»[15]

زنی که بکارتش با اصبع از بین رفت دیه کامله دریافت می کند.

مرحوم صاحب وسائل در ذیل این روایت یک روایتی را نقل می‌«فی اکثر روایات اصحابنا فی ذلک الدیة کاملة» اکثر روایاتی که در خرق مثانه آمده دستور دیه کامله داده است.

مرحوم صاحب جواهر[16] می‌«لم نعثر علی غیر روایت المزبورة»

ما غیر از همین روایت هشام بن ابراهیم روایت دیگری پیدا نکردیم شاید آن موقع در دسترس مرحوم صدوق بوده است و اکنون در دسترس ما نیست.

اقول: من المحتمل که بگوییم؛

اولا: مراد مرحوم صدوق روایاتی است که در باب افضاء و عدم تملک بول و غائط داشتیم که در باب 9 روایاتش را خواندیم و می‌

ثانیا: محل بحث این است پس از پارگی مثانه آن زن مالک بول نیست و قوه ماسکه را از دست داده است و این داشتن قدرت ماسکه یکی از منافع است که حکم آن در دیة المنافع مذکور است و دیه دارد. شاید مراد صدوق روایات باب دیة المنافع باشد.

پس دو قول هست منتهی روایت دوم که قول دیه کامله را می‌

بحث دوم: دیه ازاله بکارت:

گفته‌المثل برای ازاله بکارت ثابت است. بحث آن برای فردا انشاءاله.

وصلی الله علی سیدنا محمد وآله الطاهرین


[5] مستدرک الوسائل، میرزاحسین نوری طبرسی، ج1، ص111، آل‌البیت: «الشهيد الثاني في اسرار الصلاة عن النبي (صلى الله عليه وآله): (إن أول من يدعى يوم القيامة رجل جمع القرآن، ورجل قتل فسبيل الله، ورجل كثير المال، فيقول الله عز وجل للقارئ: ألم أعلمك ما أنزلت على رسولي؟ فيقول بلى: يا رب، فيقول ما عملت فيما علمت؟ فيقول يا رب قمت به في آناء الليل وأطراف النهار، فيقول الله تعالى كذبت وتقول الملائكة: كذبت ويقول الله تعالى إنما أردت أن يقال فلان قارئ فقد قيل ذلك ويؤتى بصاحب المال فيقول الله تعالى ا لم أوسع عليك حتى لم أدعك تحتاج إلى أحد فيقول بلى يا رب فيقول فما عملت فيما آتيتك قال كنت أصل الرحم وأتصدق فيقول الله تعالى كذبت وتقول الملائكة كذبت ويقول الله تعالى بل أردت أن يقال فلان جواد وقد قيل ذلك ويؤتى بالذي قتل في سبيل الله فيقول الله تعالى ما فعلت فيقول أمرت بالجهاد في سبيلك فقاتلت حتى قتلت فيقول الله تعالى كذبت وتقول الملائكة كذبت ويقول الله تعالى بل أردت أن يقال فلان شجاع جرئ فقد قيل ذلك ثم قال رسول الله صلى الله عليه وآله أولئك تسعر لهم نار جهنم».

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo