درس خارج فقه استاد مقتدایی

موضوع: ولایت فقیه: ضرورت تأسیس حکومت اسلامی در عصر غیبت(بررسی روایات معارض):

امروز روز بسیار عظیم و روز مبارکی است آغاز امامت و ولایت حضرت بقیه الله الاعظم امام زمان(عج).

شهادت امام حسن عسگری(ع) را روز هشتم ربیع الاول ثبت کردند مرحوم محدث قمی در انوار البهیه می‌فرماید «قبض ابو محمد علیه السلام بسر من رأی یوم الجمعة ثامن شهر ربیع الاول سنة ستین و ماتین فی خلافة المعتمد و هو ابن ثمان و عشرین سنة»[1] شهادت امام حسن عسگری(ع) روز جمعه هشتم ربیع الاول سال 260 هجری در سامرا بود.

جوان‌ترین امام ما در زمان شهادت بودند و 28 سال داشتند و در خانه خودشان همان‌جایی که پدرشان دفن شدند دفن شد.

در ارشاد مرحوم مفید می‌فرماید «وَ قُبِضَ(ع) يَوْمَ الْجُمُعَةِ لِثَمَانِ لَيَالٍ خَلَوْنَ مِنْ شَهْرِ رَبِيعٍ الْأَوَّلِ سَنَةَ سِتِّينَ وَ مِائَتَيْنِ وَ لَهُ يَوْمَئِذٍ ثَمَانٌ وَ عِشْرُونَ سَنَةً وَ دُفِنَ فِي دَارِهِ بِسُرَّمَنْ‌رَأَى فِي الْبَيْتِ الَّذِي دُفِنَ فِيهِ أَبُوهُ(ع).»[2] در روز جمع بعد از گذشت هشت روز از ماه ربیع الاول سال دویست و شصت درحالی‌که بیست سال از عمر شریف‌شان می‌گذشت به شهادت رسید و در سرّ من رأی در همان خانه خودشان که پدرش مدفون بود دفن شد.

در آن موقع امام زمان(عج) 5 سال داشتند شهادت امام حسن عسگری سال 260 قمری بود یعنی ولادت امام زمان(عج) سال 255 بود ولادت ایشان در نیمه شعبان اتفاق افتاد اکنون 1396 شمسی است و تا الان عمر ایشان 1184 سال قمری و 1141 سال شمسی می‌باشد و غیبت صغری یک دوران تقریبا هشتاد سال طول کشید و بعد از آن غیبت کبری بوده و تا الأن ادامه داشته و ادامه آن را هم خدا می‌داند و فقط در روایات می‌فرماید که غیبت ایشان طولانی است به گونه‌ای که خیلی از افراد شک می‌کنند و از اعتقادشان برمی‌گردند این است که در زمان غیبت طولانی امتحان شدید و عجیبی پیش می‌آید و خیلی‌ها برمی‌گردند ولی آن‌هایی که بمانند اجر بالایی دارند.

درباره طول غیبت مرحوم صدوق در کمال الدین نقل می‌کند: «عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ بْنِ سَعْدٍ الْأَشْعَرِيِّ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي مُحَمَّدٍ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ(ع) وَ أَنَا أُرِيدُ أَنْ أَسْأَلَهُ عَنِ الْخَلَفِ مِنْ بَعْدِهِ»[3] احمد بن اسحاق بن سعد اشعری گوید به این قصد خدمت امام عسگری(ع) رسیدم که بپرسم خلیفه و امام بعد از شما کیست؟ «فَقَالَ لِي مُبْتَدِئاً يَا أَحْمَدَ بْنَ إِسْحَاقَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَمْ يُخَلِ‌ الْأَرْضَ‌ مُنْذُ خَلَقَ آدَمَ(ع) وَ لَا يُخَلِّيهَا إِلَى أَنْ تَقُومَ السَّاعَةُ مِنْ حُجَّةٍ لِلَّهِ عَلَى خَلْقِهِ بِهِ يَدْفَعُ الْبَلَاءَ عَنْ أَهْلِ الْأَرْضِ وَ بِهِ‌ ﴿يُنَزِّلُ الْغَيْثَ﴾[4] وَ بِهِ يُخْرِجُ بَرَكَاتِ الْأَرْضِ»[5] اما قبل از صحبت من و طرح سؤال امام(ع) خودشان ابتدائا فرمودند ای احمد بن اسحاق خداوند از زمان آدم تاکنون زمین را از حجت خدا خالی نگذاشته و تا انقراض عالم هم زمین از حجت خدا خالی نخواهد بود. «قَالَ فَقُلْتُ لَهُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَمَنِ الْإِمَامُ وَ الْخَلِيفَةُ بَعْدَكَ»[6] احمد بن اسحاق می‌گوید از فرصت استفاده کرده و پرسیدم حجت خدا بعد از شما کیست؟ «فَنَهَضَ(ع) مُسْرِعاً فَدَخَلَ الْبَيْتَ ثُمَّ خَرَجَ وَ عَلَى عَاتِقِهِ غُلَامٌ كَأَنَّ وَجْهَهُ الْقَمَرُ لَيْلَةَ الْبَدْرِ مِنْ أَبْنَاءِ الثَّلَاثِ سِنِينَ فَقَالَ يَا أَحْمَدَ بْنَ إِسْحَاقَ لَوْ لَا كَرَامَتُكَ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ عَلَى حُجَجِهِ مَا عَرَضْتُ عَلَيْكَ ابْنِي هَذَا إِنَّهُ سَمِيُّ رَسُولِ اللَّهِ(ص) وَ كَنِيُّهُ الَّذِي يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً يَا أَحْمَدَ بْنَ إِسْحَاقَ مَثَلُهُ فِي هَذِهِ الْأُمَّةِ مَثَلُ الْخَضِرِ(ع) وَ مَثَلُهُ مَثَلُ ذِي الْقَرْنَيْنِ وَ اللَّهِ لَيَغِيبَنَّ غَيْبَةً لَا يَنْجُو فِيهَا مِنَ الْهَلَكَةِ إِلَّا مَنْ ثَبَّتَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى الْقَوْلِ بِإِمَامَتِهِ وَ وَفَّقَهُ فِيهَا لِلدُّعَاءِ بِتَعْجِيلِ فَرَجِهِ فَقَالَ أَحْمَدُ بْنُ إِسْحَاقَ فَقُلْتُ لَهُ يَا مَوْلَايَ فَهَلْ مِنْ عَلَامَةٍ يَطْمَئِنُّ إِلَيْهَا قَلْبِي فَنَطَقَ الْغُلَامُ(ع) بِلِسَانٍ عَرَبِيٍّ فَصِيحٍ فَقَالَ أَنَا بَقِيَّةُ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ الْمُنْتَقِمُ مِنْ أَعْدَائِهِ فَلَا تَطْلُبْ أَثَراً بَعْدَ عَيْنٍ يَا أَحْمَدَ بْنَ إِسْحَاقَ»[7] تا این پرسش را مطرح کردم امام(ع) سریع و با عجله بلند شدند و داخل خانه شدند و برگشتند و پسر بچه‌ای روی شانه‌شان بود و صورتشان مانند ماه شب چهارده می‌درخشید و به نظر می‌رسید که سه ساله است و فرمودند ای احمد ابن اسحاق اگر تو شخصی نبودی که نزد خدا و حجج خدا (امامان معصوم) مورد کرامت نبودی این فرزند را نشانت نمی‌دادم این بچه همنام و هم کنیه پیامبر(ص) است و زمین را پر از عدل و داد خواهد کرد همان‌گونه که از ظلم و جور پر شده و وجود این فرزند در بین امت من همانند حضرت خضر(ع) و ذوالقرنین است. چنان غیبتی برایش پیش آید و از نظرها دور شود که بر اثر طولانی شدن غیبت فقط کسانی که خداوند قدم‌هایشان را ثابت نگه داشته و همواره معتقد به امامت ما باقی ماندند و برای تعجیل در فرجش دعا کرده‌اند نجات می‌یابند. در ادامه احمد پرسید آیا علامتی می‌توانید نشانم بدهید تا مطمئن شوم دیدم همان بچه سه ساله با زبان فصیح عربی فرمود «أَنَا بَقِيَّةُ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ الْمُنْتَقِمُ مِنْ أَعْدَائِهِ»[8] بقیه خدا در زمین من هستم و انتقام گیرنده از دشمنان خداوند من هستم اکنون آنچه را که با چشمت می‌بینی باور کن و به دنبال نشانه دیگر نباش. «فَقَالَ أَحْمَدُ بْنُ إِسْحَاقَ فَخَرَجْتُ مَسْرُوراً فَرِحاً فَلَمَّا كَانَ مِنَ الْغَدِ عُدْتُ إِلَيْهِ فَقُلْتُ لَهُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ لَقَدْ عَظُمَ سُرُورِي بِمَا مَنَنْتَ بِهِ عَلَيَّ فَمَا السُّنَّةُ الْجَارِيَةُ فِيهِ مِنَ الْخَضِرِ وَ ذِي الْقَرْنَيْنِ»[9] فردا خدمت امام(ع) رسیدم و پرسیدم که شما دیروز فرمودید سنتی از خضر نبی(ع) و ذوالقرنین دارد منظور شما را متوجه نشدم. «فَقَالَ طُولُ الْغَيْبَةِ يَا أَحْمَدُ»[10] امام فرمودند طول غیبت او سنت از خضر نبی(ع) است «قُلْتُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ وَ إِنَّ غَيْبَتَهُ لَتَطُولُ»[11] احمد گفت آیا طولانی است؟ «قَالَ إِي وَ رَبِّي حَتَّى يَرْجِعَ عَنْ هَذَا الْأَمْرِ أَكْثَرُ الْقَائِلِينَ بِهِ وَ لَا يَبْقَى إِلَّا مَنْ أَخَذَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَهْدَهُ لِوَلَايَتِنَا وَ كَتَبَ فِي قَلْبِهِ الْإِيمَانَ وَ أَيَّدَهُ بِرُوحٍ مِنْهُ»[12] امام(ع) فرمودند بله به خدا قسم که مقداری طول می‌کشد که اکثر قائلین به امامت ایشان از اعتقادشان برمی‌گردند و فقط کسانی که خداوند عهد و میثاق و ولایت ما را از آن‌ها گرفته و در قلبشان ایمان را نوشته است و با روح رضوان خود آن‌ها را تأیید کرده است باقی می‌مانند. «يَا أَحْمَدَ بْنَ إِسْحَاقَ هَذَا أَمْرٌ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ وَ سِرٌّ مِنْ سِرِّ اللَّهِ وَ غَيْبٌ مِنْ غَيْبِ اللَّهِ‌ ﴿فَخُذْ ما آتَيْتُكَ﴾[13] وَ اكْتُمْهُ‌ ﴿وَ كُنْ مِنَ الشَّاكِرِينَ﴾[14] تَكُنْ مَعَنَا غَداً فِي عِلِّيِّينَ.»[15]

امام عسگری(ع) در آخر روایت می‌فرمایند: ای احمد بن اسحاق این امر غیبت از جانب خداست و سری از اسرار خداست و از علوم غیبی خداوند است؛ آنچه به تو گفتیم در خود نگه دار و فاش نکن و از این‌که تو را محرم اسرار قرار دادیم خدا را شاکر باش تا فردای قیامت با ما در اعلی علیین سکونت داشته باشی.

ملاحظه می‌فرمایید گرچه تا این زمان غیبت آن حضرت طولانی شد و البته القائات و شبهات حول محور وجود امام زمان(عج) زیاد است اما هنوز به آن‌جا نرسیده است که اکثر قائلین به وجود امام زمان(عج) از اعتقاد به امام زمان(عج) دست بردارند. لذا احتمال دارد غیبت امام زمان(عج) بیش از این مقدارها طولانی شود.

یک وقتی خدمت آیت الله وحید بودیم ایشان می‌فرمودند نمی‌دانیم شاید غیبت امام زمان(عج) میلیون‌ها سال دیگر هم طول بکشد و وظیفه ما فقط دعا است که خداوند ما را از شر زمان و فتنه‌ها دور نماید امام زمان(عج) هم غیبتشان طولانی شده منتهی یک علائمی برای ظهور گفته شده است و علائم هم دو دسته است بعضی حتمی و بعضی غیر حتمی که در بعضی روایات هم می‌بینیم که بعضی از علائم ظاهر هم شده است. برای نمونه؛

روایتی مرحوم صدوق نقل می‌کند: «عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ الثَّقَفِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَاجَعْفَرٍ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّ الْبَاقِرَ(ع) يَقُولُ‌ الْقَائِمُ مِنَّا مَنْصُورٌ بِالرُّعْبِ‌ مُؤَيَّدٌ بِالنَّصْرِ تُطْوَى لَهُ الْأَرْضُ وَ تَظْهَرُ لَهُ الْكُنُوزُ يَبْلُغُ سُلْطَانُهُ الْمَشْرِقَ وَ الْمَغْرِبَ وَ يُظْهِرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ دَيْنَهُ‌ ﴿عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ﴾[16] ‌ فَلَا يَبْقَى فِي الْأَرْضِ خَرَابٌ إِلَّا قَدْ عُمِرَ وَ يَنْزِلُ رُوحُ اللَّهِ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ(ع) فَيُصَلِّي خَلْفَهُ»[17] محمد بن مسلم ثقفی گوید از حضرت امام باقر(ع) شنیدم که فرمود: امام ما که قائم آل محمد(ع) است منصور است به ترس و مؤید به نصر است و زمین برایش پیچیده می‌شود یعنی دارای طی الارض است و گنج‌ها برایش ظاهر می‌شود و سلطان و حکومتش شرق و غرب عالم را می‌گیرد و هیچ ارض خرابی باقی نمی‌ماند و تعمیر می‌شود و عیسی از آسمان نازل می‌شود و پشت سرش به نماز می‌ایستد «قَالَ قُلْتُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ مَتَى يَخْرُجُ قَائِمُكُمْ»[18] راوی می‌گوید گفتم یابن رسول الله چه وقت ظاهر می‌شود آیا وقتی ظاهر می‌شود علامتی هم دارد؟ «قَالَ إِذَا تَشَبَّهَ الرِّجَالُ بِالنِّسَاءِ وَ النِّسَاءُ بِالرِّجَالِ وَ اكْتَفَى الرِّجَالُ بِالرِّجَالِ وَ النِّسَاءُ بِالنِّسَاءِ وَ رَكِبَ ذَوَاتُ الْفُرُوجِ السُّرُوجَ وَ قُبِلَتْ شَهَادَاتُ الزُّورِ وَ رُدَّتْ شَهَادَاتُ الْعُدُولِ وَ اسْتَخَفَّ النَّاسُ بِالدِّمَاءِ وَ ارْتِكَابِ الزِّنَاءِ وَ أُكِلَ الرِّبَا وَ اتُّقِيَ الْأَشْرَارُ مَخَافَةَ أَلْسِنَتِهِمْ وَ خُرُوجُ السُّفْيَانِيِّ مِنَ الشَّامِ وَ الْيَمَانِيِّ مِنَ الْيَمَنِ وَ خَسْفٌ بِالْبَيْدَاءِ وَ قَتْلُ غُلَامٍ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ ص بَيْنَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ اسْمُهُ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ النَّفْسُ الزَّكِيَّةُ وَ جَاءَتْ صَيْحَةٌ مِنَ السَّمَاءِ بِأَنَّ الْحَقَّ فِيهِ وَ فِي شِيعَتِهِ فَعِنْدَ ذَلِكَ خُرُوجُ قَائِمِنَا فَإِذَا خَرَجَ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَى الْكَعْبَةِ وَ اجْتَمَعَ إِلَيْهِ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا وَ أَوَّلُ مَا يَنْطِقُ بِهِ هَذِهِ الْآيَةُ ﴿بَقِيَّتُ اللَّهِ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ﴾[19] ثُمَّ يَقُولُ أَنَا بَقِيَّةُ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ خَلِيفَتُهُ وَ حُجَّتُهُ عَلَيْكُمْ فَلَا يُسَلِّمُ عَلَيْهِ مُسَلِّمٌ إِلَّا قَالَ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا بَقِيَّةَ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ فَإِذَا اجْتَمَعَ إِلَيْهِ الْعِقْدُ وَ هُوَ عَشَرَةُ آلَافِ رَجُلٍ خَرَجَ فَلَا يَبْقَى فِي الْأَرْضِ مَعْبُودٌ دُونَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ صَنَمٍ وَ وَثَنٍ وَ غَيْرِهِ إِلَّا وَقَعَتْ فِيهِ نَارٌ فَاحْتَرَقَ وَ ذَلِكَ بَعْدَ غَيْبَةٍ طَوِيلَةٍ لِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يُطِيعُهُ بِالْغَيْبِ وَ يُؤْمِنُ بِهِ.»[20]

امام(ع) فرمودند:

    1. زمانی که مردها خودشان را شبیه زنان و زنان خود را شبیه مردان می‌کنند (در حداقل شباهت اینکه زن آرایش مردانه می‌کند و مرد آرایش زنانه می‌کند و گیسو و غیره می‌گذارد).

    2. زنان به زنان و مردان به مردان اکتفا می‌کنند که در بعضی کشورها می‌بینیم قانونی هم هست که ازدواج هم‌جنس است.

    3. زن‌ها سوار زین می‌شوند. آن موقع اسب و زین مطرح بود ولی الآن چیزهایی شبیه رانندگی، دوچرخه یا موتور یا ماشین و غیره.

    4. دادگاه‌ها شهادت ناحق را می‌پذیرند و شهادات حق را نمی‌پذیریند.

    5. خونریزی خیلی عادی می‌شود.

    6. ارتکاب زنا و اکل ربا آسان می‌شود.

    7. اشرار آزادانه رفتار می‌کنند به جهت ترس از زبانشان که بدزبانی و فحاشی می‌کنند به آن‌ها احترام گذاشته می‌شود.

    8. سفیانی از شام خروج می‌کند.

    9. یمانی از یمن خروج می‌کند که هم اکنون حتی در قم برخی با ادعای دروغ برخی را اغفال کرده است.

    10. خسف بیداء اتفاق می‌افتاد یعنی همان سفیانی در سرزمینی بنام بیداء در زمین فرو می‌روند.

    11. قتل نفس زکیه‌ای از جوانان سادات بنام محمد بن حسن بین رکن و مقام اتفاق می‌افتد.

    12. صیحه‌ای از آسمان می‌آید که حق با علی و شیعیان اوست حضرت امام باقر(ع) فرمود: در این هنگام که این علامات برسد امام زمان(عج) ظاهر می‌شوند و وقتی ظاهر شوند تکیه به دیوار کعبه می‌دهند و 313 نفر یاور دور ایشان را می‌گیرند و اول کلامی که امام(عج) صحبت می‌کند آیه شریفه ﴿بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ﴾[21] سپس فریاد می‌زند و خودش را به عنوان بقیةالله معرفی می‌کند و آن‌هایی که عهد و پیمانی دارند دور امام(عج) جمع می‌شوند و اینان ده‌هزار نفر هستند و هر چه که از آثار بت پرستی وجود دارد آتش می‌گیرد. در آخر امام باقر(ع) فرمود: این علائم بعد از یک غیبت طولانی است و وجه غیبت این است که روشن شود چه کسانی در طول زمان غیبت مطیع پروردگار هستند و او را اطاعت می‌کنند و بنده مؤمن و مطیع چه کسی است.

در فضیلت درک زمان غیبت مرحوم مجلسی در بحار[22] از مرحوم مفید[23] نقل می‌کند «عَنْ عَوْفِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ‌ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) ذَاتَ‌ يَوْمٍ‌ يَا لَيْتَنِي‌ قَدْ لَقِيتُ إِخْوَانِي فَقَالَ لَهُ أَبُوبَكْرٍ وَ عُمَرُ أَ وَ لَسْنَا إِخْوَانَكَ آمَنَّا بِكَ وَ هَاجَرْنَا مَعَكَ قَالَ قَدْ آمَنْتُمْ وَ هَاجَرْتُمْ وَ يَا لَيْتَنِي قَدْ لَقِيتُ إِخْوَانِي فَأَعَادَ الْقَوْلَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) أَنْتُمْ أَصْحَابِي وَ لَكِنْ إِخْوَانِي الَّذِينَ يَأْتُونَ مِنْ بَعْدِكُمْ يُؤْمِنُونَ بِي وَ يُحِبُّونِّي وَ يَنْصُرُونِّي وَ يُصَدِّقُونِّي وَ مَا رَأَوْنِي فَيَا لَيْتَنِي قَدْ لَقِيتُ إِخْوَانِي.»

نقل می‌کند پیامبر(ص) روزی بین اصحابی که جمعی بودند یک تنفسی کرد و آرزو کرد ای کاش من برادرانم را می‌دیدم ابوبکر و عمر گفتند که مگر ما برادران شما نیستیم ما به شما ایمان آوردیم و با شما هجرت کردیم با این همه همراهی بازهم آرزوی دیدار برادران را دارید پیامبر(ص) فرمود بله قبول دارم شما ایمان آوردید. ولی باز من آرزوی دیدار برادرانم را دارم. باز هم آنان اعتراض کردند. پیامبر(ص) فرمود شما اصحاب من هستید ولی آنان برادران من هستند زیرا آنان به من ایمان می‌آورند و مرا دوست می‌دارند و مرا تصدیق می‌کنند درحالی‌که مرا ندیده‌اند یعنی شما مرا می‌بینید هر روز با شما هستم وحی نازل می‌شود آیات قرآن نازل می‌شود این‌ها را می‌بینید فکر می‌کنید ایمان آوردید کار مهمی کردید بلکه آن‌هایی که مرا ندیدند و به من ایمان آوردند مهم است و مجدداً فرمودند ای کاش برادرانم را می‌دیدم. امروز به مناسبت روز آغاز امامت امام زمان(عج) می‌گوییم امام زمان(عج) الأن غائب است و غیبت ایشان طولانی است و مردم در این مدت امتحان می‌شوند و در طول این امتحان کسانی که باقی بمانند اجر بالایی دارند. ما می‌خواهیم با تلاوت این روایات خودمان و شما را تشویق کنیم که اگر در زمان غیبت هستیم اجر بالایی داریم و برادر پیامبر شدیم.

روایت دیگر شیخ طوسی نقل می‌کند «عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي عَبْدِاللَّهِ(ع) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص)‌ سَيَأْتِي قَوْمٌ مِنْ‌ بَعْدِكُمْ‌ الرَّجُلُ‌ الْوَاحِدُ مِنْهُمْ لَهُ أَجْرُ خَمْسِينَ مِنْكُمْ قَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ نَحْنُ كُنَّا مَعَكَ بِبَدْرٍ وَ أُحُدٍ وَ حُنَيْنٍ وَ نَزَلَ فِينَا الْقُرْآنُ فَقَالَ إِنَّكُمْ لَوْ تَحْمِلُونَ لِمَا حُمِّلُوا لَمْ تَصْبِرُوا صَبْرَهُمْ»[24]

عده‌ای بعدا می‌آیند که هر عملی که انجام می‌دهند ثواب آن 50 برابر عمل شماست گفتند یا رسول الله ما بدر و احد و حنین در کنار شما بودیم در جنگ‌ها با شما بودیم. پیامبر(ص) فرمود اگر این صبری که آن‌ها می‌کنند و با نبود امام زمان(عج) می‌سازند با این همه طعنه‌هایی که دیگران به آن‌ها می‌زنند این صبر را شما ندارید و در ادامه فرمود کسانی که در غیبت امام زمان(عج) ثابت قدم بر ولایت ما بمانند ثواب هزار شهید بدر و احد را دارند.

بنابراین گرچه زمان، زمان امتحان است و زمان سختی است و ابتلا زیاد است و شبهاتی که در فضای مجازی نسبت به امام زمان(عج) و طول عمر ایشان القاء می‌شود ولی تحمل و ثابت ماندن بر اعتقاد به امام(عج) اجر بالایی دارد که از خداوند می‌خواهیم ما را بر این اعتقاد ثابت قدم بدارد و چشم ما را به نور جمال آن حضرت منور بگرداند.

به روایاتی استناد می‌کردیم که بعضی استدلال می‌کردند در طول غیبت امام زمان(عج) هرگونه قیام و خروجی و تشکیل حکومتی حرام ‌است و جایز نیست. تاکنون شش مورد از روایات را خواندیم و جواب دادیم.

روایت هفتم: روایتی است که دلالت آن از همه روایات قبلی قوی‌تر است «عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِاللَّهِ(ع) قَالَ: كُلُّ رَايَةٍ تُرْفَعُ‌ قَبْلَ‌ قِيَامِ‌ الْقَائِمِ(ع) فَصَاحِبُهَا طَاغُوتٌ يُعْبَدُ مَنْ دُونِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ.»[25]

روایت صحیحه است، ابوبصیر گوید حضرت امام صادق(ع) فرمود: هر پرچمی که قبل از امام زمان(عج) برافراشته شود صاحب آن طاغوت است و قیامش به منزله این است که غیر خدا را بپرستد.

سه روایت به همین مضمون و عبارت در کتاب غیبت نعمانی ثبت است که مرحوم نوری در مستدرک این سه روایت را نقل کرده است.

    1. «عَنْ مَالِكِ بْنِ أَعْيَنَ الْجُهَنِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ الْبَاقِرِ(ع) أَنَّهُ قَالَ: كُلُّ رَايَةٍ تُرْفَعُ قَبْلَ رَايَةِ الْقَائِمِ(ع) صَاحِبُهَا طَاغُوتٌ‌.»[26] ،[27]

    2. «مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ النُعْمَانِيُّ فِي كِتَابِ الْغَيْبَةِ، عَنْ عَبْدِ الْوَاحِدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ رَبَاحٍ الزُّهْرِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْعَبَّاسِ عَنْ عِيسَى الْحُسَيْنِيِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ مَالِكِ بْنِ أَعْيَنَ الْجُهَنِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ(ع) أَنَّهُ قَالَ: كُلُّ رَايَةٍ تُرْفَعُ قَبْلَ رَايَةِ الْقَائِمِ(عج) فَصَاحِبُهَا طَاغُوت‌»،[28]

    3. عن مالک بن أعین الجهنی سمعت اباجعفر الباقر(ع) یقول «كُلَّ رَايَةٍ تُرْفَعُ أَوْ قَالَ تُخْرَجُ قبل قیام الحجه(عج) صاحبها طاغوت»،[29]

از مجموع این چهار روایت اولی از ابی بصیر است و صحیحه اما در سند سه روایت دیگر خدشه است. البته مالک بن اعین جهنی این سه روایت (دوم و سوم و چهارم) را از امام باقر(ع) نقل می‌کند ولی عبارات و مضمون هر چهار روایت یکی است.

به این چهار روایت استدلال می‌شود که هر پرچمی برافراشته شود قبل از قیام امام زمان(عج)، صاحب آن طاغوت است و این اطلاق دارد که هرکسی که باشد و با هر انگیزه‌ای که باشد حتی اگر قصدش این باشد که بخواهد حکومت عدل تشکیل دهد امام(ع) حکم قطعی می‌دهد که صاحبش طاغوت است در نتیجه زمان غیبت را هم شامل می‌شود یعنی تا زمان ظهور امام زمان(عج) این قیام‌ها طاغوت است چون یُعبَدُ من دون الله یعنی به منزله این است که غیر خدا را پرستش کند و این معادل کافر شدن است چون فعل حرام مرتکب شده و کسی که متابعت از او بکند یعنی متابعت از طاغوت کرده و فعل حرام مرتکب شده است.

در هر چهار روایت که همگی به یک مضمون است کلمه «کل» آمده است که عام استغراقی است یعنی هر پرچمی که باشد و کسانی که به این روایت استدلال می‌کنند می‌گویند هر پرچم و قیامی برافراشته شود صاحب آن طاغوت است و متابعت از او نیز حرام است.

البته باید این چهار روایت را از نظر سند و دلالت بررسی کنیم.

و چنانچه گفتیم از نظر سند روایت اول از ابوبصیر و صحیحه است و ابوبصیر هم از افرادی نقل می‌کند که همگی ثقه هستند. بررسی سند برای فردا انشاءاله.