< فهرست دروس

درس خارج فقه آیت الله مرتضوی

کتاب الحج

91/01/23

بسم الله الرحمن الرحیم

 موضوع: میقات بودن دویره اهل
 تقدم الکلام در مطلب پنجم که صاحب مدارک قرب الی عرفات را نسبت به محقق در معتبر داده است و هو کذلک در ص 337 از کتاب معتبر کما اینکه تقدم الکلام به اینکه جماعتی این نسبت را نفی کرده یا نقل نفی کرده اند مانند صاحب حدائق و مستند و صاحب جواهر و مرحوم آقای خوئی و هذا ایضا صحیح از این جهت که این مطلب را محقق در ص 342 فرموده است نتیجه اینکه هر دو نسبت صحیح است.
 کما اینکه در مطلب ششم دو مطلب ادعا شد یکی این که مراد از اقربیت، اقربیت فردیه است و احتمال دیگر این بود که مراد اقربیت جمعیه می باشد که دلیل آن ح 8 از باب 18 بود که این حدیث در باب 1 از ابواب مواقیت حدیث 2 نقل شده است که حضرت همه مواقیت را یکی یکی بیان می کنند بعد از تسمیه مواقیت می فرمایند «و من کان منزله دون هذه المواقیت» واضح است که مراد از کلمه مواقیت با توجه به تسمیه تک تک مواقیت، فرد فرد مواقیت می باشد نه مجموع مواقیت بما هو مجموع به عبارت دیگر برای اینکه تمام مواقیت را باسمه تکرار نکند از کلمه مواقیت استفاده شده است و مراد این نبوده است که مجموع بما هو مجموع در نظر گرفته شود.
 در توضیح مطلب ششم باید به دو مثال توجه شود:
 1-منزل زید ده کیلومتر بعد از یلملم است این منزل زید نسبت به یلملم اقرب الی المکه می باشد بر فرض اینکه یلملم اقرب المواقیت به مکه باشد این منزل نسبت به بقیه مواقیت هم اقرب الی المکه می باشد در نتیجه اگر مبنا اقربت مجموعی هم باشد این منزل میقات است کما اینکه اگر فردی هم محاسبه شود این منزل میقات است.
 2-منزل زید پنجاه کیلومتر بعد از جحفه قرار دارد اگر ملاک فردی باشد این منزل میقات است اما اگر مراد مجموعی باشد این منزل میقات نیست زیرا اگر چه نسبت به شجره و جحفه اقرب است اما نسبت به قرن المنازل و عقیق و یلملم اقرب نیست در نتیجه این شخص یا باید برگردد و در جحفه محرم شود و یا به عقیق یا یلملم یا قرن المنازل و یا محاذات یکی از مواقیت محرم شود.
 در بقیه موارد هم ملاک همین است.
 7- آیا دویره اهل اختصاص به حج قران وافراد دارد یا اعم از این دو و حج تمتع می باشد یا به عبارت دیگر آیا دویره اهل میقات حاضر است یا اعم از حاضر و نائی می باشد؟
 فیه احتمالان بل نظریتان:
  • دویره اهل میقات اختصاصی حج قران وافراد می باشد.
 دلیل (یا موید)
 الف: کلام مرحوم شیهد در لمعه
 اللمعة الدمشقية في فقه الإمامية، ص: 66«وَ يُشْتَرَطُ فِي الْإِفْرَادِ النِّيَّةُ وَ إِحْرَامُهُ مِنَ الْمِيقَاتِ أَوْ مِنْ دُوَيْرَةِ أَهْلِهِ إِنْ كَانَتْ أَقْرَبَ إِلَى عَرَفَات‌»
 این ظهور در این دارد که دویره اهل مخصوص به حاضر می باشد.
 ب: کلام محقق در معتبر که عنوانش حج افراد می باشد و دویره را در حج افراد مطرح کرده است نشان می دهد که دویره اهل را مخصوص حاضر می داند.
 المعتبر في شرح المختصر، ج‌2، ص: 786«و شرط الافراد «النية» لما قلناه في نية التمتع، و أن يقع في «أشهر الحج» لقوله تعالى «الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُوماتٌ» أي وقته، و عليه اتفاق العلماء، و ان يقع في «الميقات» و سنبين القول فيه، أو من «دويرة أهله» ان كانت أقرب الى عرفات من الميقات»
 ج: با توجه به اینکه اقرب المواقیت اگر یلملم باشد حدود 84 کیلومتر با مکه فاصله دارد و طبعا منزلی که بعد از این میقات قرار گیرد لامحاله این منزل در منطقه حاضر قرار گرفته است زیرا کما تقدم مختار ما تبعا للمشور این شد که منطقه حاضر من کل جانب 48 میل یعنی 16 فرسخ(88 کیلومتر) می باشد در نتیجه باید بگوییم که منزلی که 83 کیلومتری است میقات حاضر است.(این توجیه فقط با مبنای جمعی سازگاری دارد نه فردی)
 این موارد موید است زیرا معلوم نیست که نظر به لوازم کلامشان هم داشته باشند.
  • و هو الاقرب دویره اهل کما اینکه میقات حج افراد است کذلک میقات حج تمتع نیز می باشد.
 توضیح این احتمال سه مقدمه دارد:
 الف: حد نائی و حاضر که گفتیم 16 فرسخ می باشد.
 ب: اکثر مواقیت خارج از این حد 16 فرسخ می باشند مثلا قرن المنازل و عقیق در 94 کیلومتری واقع شده اند و شش کیلومتر بیشتر از حد حاضر می باشد لذا کسی که در این دو مکان است وظیفه او انجام حج تمتع می باشد کما اینکه فاصله حجفه 150 کیلومتر می باشد و خارج محدوده حاضر می باشد.
 ج: روایاتی که در باب 17 است همه مواقیت را شامل می شود خصوصا بنابر مسلک فردیت مثلا کسی که منزلش بعد از جحفه می باشد این فرد وظیفه اش حج تمتع است و طبق روایات چون منزلش اقرب الی المکة است باید از منزلش محرم شود و همچنین نسبت به عقیق هم این بیان جاریست.
 نتیجه این مقدمات ثلاثه این می شود که دویره اهل هم میقات حج افراد و قران است و هم عمره تمتع و عمره مفره علی تامل (در عمره مفرده ).

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo