< فهرست دروس

درس خارج فقه آیت الله مرتضوی

کتاب الحج

91/01/27

بسم الله الرحمن الرحیم

 موضوع: میقات اهل مکه
 3-دلیل سوم بر اینکه میقات اهل مکه در حج قران و افراد مکه می باشد استدلال به اغلب روایات باب 17 می باشد در این باب ح 1 و 2 و 3 و 4 و 7 که قبلا ذکر شد در این احادیث حضرت فرموده اند:« دُونَ الْوَقْتِ إِلَى مَكَّةَ فَلْيُحْرِمْ مِنْ مَنْزِلِه» دون الوقت همانگونه که بیست فرسخی مکه را شامل می شود و بر آن بعد از میقات صادق است بر خود مکه هم صادق است لذا روایاتی که می فرمایند نمی شود بعد از میقات محرم شد شامل این مورد که دویره اهل باشد نمی شود زیرا نفس منزل میقات است و این روایات جعل موضوع می کنند اگر این روایات بخواهد شامل ما نحن فیه شود باید احرام قبل از منزل را بحث کرد.
 4- سه روایت در باب 17 که عبارتند از ح 6 و 8 و 9 کما تقدم در این روایات جمله خلف الحجفه یا خلف هذه المواقیت ذکر شده است و همانگونه که بر منزل خاج از مکه خلف میقات صادق است بر منزلی که در خود مکه است نیز صادق است.
 5- روایت نبوی است که در جواهر و ... بیان شده است و در مغنی مسأله 2266هم بیان شده که البته در مغنی دو روایت آمده است که فقهاء امامیه تنها یک روایت را آورده اند و آن این روایت است «حَتَّى أَهْلُ مَكَّةَ يُهِلُّونَ مِنْهَا» اما این روایت را فقهاء بیان نفرموده اندکه آمده است:«وَمَنْ كَانَ أَهْلُهُ دُونَ الْمِيقَاتِ فَمِنْ حَيْثُ يُنْشِئُ، حَتَّى يَأْتِيَ ذَلِكَ عَلَى أَهْلِ مَكَّةَ»
 استدلال به اولویت به این بیان که اگر منزلی در پنح فرسخی مکه باشد این منزل به اتفاق مسلمین الا المجاهد میقات است علت اینکه این منزل میقات است بخاطر این است که اگر بخواهد به عقب برگردد و به میقات برود و محرم شود برای او سخت است و شارع بخاطر سهولت بر مکلف این منزل را میقات قرار داده است و یا بخاطر اینکه این منزل از توابع مکه است اسلام آن را میقات قرار داده است میقات بودن این منزل به اولیت دلالت دارد که خود مکه میقات است زیرا اگر تابع مکه میقات است بطریق اولی خود مکه میقات می باشد و احرام از آن اسهل می باشد.
 نتیجه اینکه از این ادله استفاده شده است که میقات اهل مکه در حج قران و افراد خود مکه می باشد کما اینکه احرام حج تمتع از مکه انجام می شود.
 نظریه دوم این است که بین قران و افراد و تمتع فرق وجود دارد و آن فرق این است که در حج تمتع میقات مکه است در حالی که در قران و افراد میقات ادنی الحل اما مطلقا و اما خصوص جعرانه و حدبیه و تنعیم است و کسی که در مکه مستطیع شده است باید به ادنی الحل برود.
 قائلین به این جماعه که منهم مرحوم آقای خوئی (ره) باشد دو مطلب دارند:
 1- میقات بودن منزل در مکه برای اهل مکه دلیل ندارد، و نسبت به اجماعی(دلیل اول) که مرحوم صاحب حدائق تبعا لصاحب ریاض ادعا نموده اند با وجود این پنج دلیل دیگر جائی ندارد چرا که اجماع مدرکی است، و در مورد روایات(دلیل دوم) هم می فرمایند که این روایات اطلاق ندارد بلکه به حج تمتع اختصاص دارد و به همین دلیل صاحب وسائل (ره) عنوان باب را به حج تمتع اختصاص داده اند.
 نسبت به دلیل سوم هم فرموده اند لفظ اساسا قاصر از شمول خود مکه می باشد لاقتضاء المغایره و فرموده اند نمی تواند قرب را در خود مکه که ملاک قرب و بعد است تصور نمود به دلیل اینکه باید این دو مغایرت باشد.
 جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، ج‌18، ص: 114 «نعم يبقى الكلام في أهل مكة من حيث عدم اندراجهم في اللفظ المزبور المقتضي للمغايرة»
 نسبت به دلیل چهارم که بحث کلمه خلف باشد تنها ح 6 است که مرسله می باشد و ح 8 گرچه صحیح السند است و لکن از جهت کلمه مما یلی المکه ضعف دلالی دارد و ح 9 نیز از سه جهت ضعیف است ( سهل بن زیاد، مهران بن ابی نصر و ریاح).
 علاوه بر اینکه تمام روایاتی که خلف را بیان نموده است الی مکه دارد و این حد اقل اجمال دارد اگر نگوئیم که نسبت به مکه قطعا داخل نیست چون مکه غایت است و غایت داخل مغیی نیست.
 و نسبت به دلیل ششم هم این اشکال وجود دارد که اولویه قطعیه وجود ندارد چرا که ما مناط حکم را نمی دانیم تا بخواهیم اولویه قطعیه را استفاده کنیم.
 2- مطلب دوم سیاتی انشاء الله

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo