< فهرست دروس

درس خارج فقه آیت الله مرتضوی

کتاب الحج

91/02/18

بسم الله الرحمن الرحیم

 موضوع: نذر احرام قبل از میقات
 مما ذکرنا یظهر به اینکه طائفه سوم اما بالتخصیص و اما بالتفسیر تقدم بر طائفه اولی و ثانیه دارد و نتیجه هر دو صحت نذر احرام قبل از میقات می باشد با این فرق که علی التخصیص، حکم به صحت علی خلاف القواعد می باشد و علی التفسیر حکم به صحت علی القواعد می باشد.
 کما اینکه از ماذکرنا روشن شود که موانع ثلاثه- خلاف اطلاق، نقض به سائر محرمات، دور- اختصاص به احد فروض ثلاثه دارد یعنی در تخصیص وارد نیست و در تفسیر طائفه اولی و سوم وارد نیست فقط توهم این موانع در ملاحظه بین طائفه ثالثة و ثانیة می باشد.
 کما اینکه از ماذکرنا جواب از مانع سوم که مرحوم آقای حکیم بیان فرموده است به طرق متعدده ای واضح شد.
  1. صحت نذر متوقف بر رجحان است اما رحجان متوقف بر طبیعی نذر، که همه شرائط را دارد و فقط رحجان را ندارد می باشد(طبیعی نذر منهای صحت) الموقوف غیر موقوف علیه و مانعی ندارد که شارع بفرماید احرامی که متعلق التزام نشده است مفسده دارد اما احرامی که متعلق التزام شده است مفسده ندارد و کاشف از عدم مانع صحیحه حلبی می باشد.
  2. رحجان از ناحیه عنوان ملازم نذر آمده است نه از ناحیه صحت نذر مثلا التزام یک عنوان لازمی دارد که هر جا التزام باشد قبل از آن اراده ای نیز وجود دارد رحجان اگر ناحیه نذر باشد دور است اما اگر رحجان بخاطر اراده نذر و گفتن «لله علی» باشد دور نخواهد بود کما اینکه خود مرحوم حکیم نیز این احتمال را پذیرفته است.
  3. با تقدم رتبی می توان تمام این اشکالات را حل کرد.
 و ایضا از ماذکرنا روشن شد که در استثناء اول از مساله یک- نذر احرام قبل از میقات بود- نه مطلب بیان شده است.
 1- صحت نذر احرام قبل از میقات
 2- سیدنا الاستاذ می فرمایند این احرام در صورت نذر، نیاز به تجدید در میقات ندارد.
 دلیل: اشکال موهومه در این فرض این است که عبور از میقات بدون احرام جایز نیست کما فی الروایات السابقة لذا بعضی از فقهاء گفته اند در حج واجب تجدید واجب است و در حج مستحبی واجب نیست اما سیدنا استاذ می فرمایند تجدید واجب نیست زیرا عبور غیر محرم از میقات بدون احرم جایز نیست و این فرد محرم می باشد و کسی که وارد احرام شده است معنا ندارد که دوباره وارد احرام شود و تحصیل حاصل است.
 و الصحیح مختار سیدنا الاستاذ
 3- عبور از میقات ایضا واجب نیست یعنی لازم نیست از طریقی برود که از میقات عبور کند بلکه اگر فرض کردیم که نقطه ای داریم که نه میقات است و نه محاذی میقات است این فرد می تواند از این طریق به مکه برود و لازم نیست به میقات یا محاذی آن برود.
 دلیل: رفتن به میقات در صورتی واجب است که می خواهد محرم شود و این فرد نیازی به احرام ندارد تا مقدمه آن که رفتن به میقات باشد بر او واجب باشد بلافرق بین اینکه احرام ناذر در شهر خودش را الحاق حکمی بدانیم به اینکه بگوییم که اگر چه احرام او از غیر میقات است ولی حکما حکم احرام از میقات را دارد یا الحاق موضوعی بدانیم به این بیان که بگوییم شهرش میقات است.
 سیدنا الاستاذ می فرمایند احتیاط مستحب این است که در میقات هم محرم شود و دلیل احتیاط این است که در صحت نذر احرام قبل از میقات بین علماء اختلاف وجود دارد و بعضی این احرام را باطل می دانند و اگر این فرد به میقات برود و در آنجا هم محرم شود یقینا به وظیفه عمل کرده است.
 مما ذکرنا یظهر الخدشه فی ما نقل صاحب الریاض در ج 6 ص 175 از کشف اللثام، صاحب ریاض نقل می کند که ایشان فرموده است که حکی عن بعض که تجدید احرام در حج واجب، واجب و در حج مستحبی، مستحب می باشد زیرا اگر احرام صحیح واقع شده است دلیل بر تجدید آن و تفصیل بین حج واجب و مستحب وجود ندارد.
 4- سیدنا الاستاذ تبعا للقوم می فرمایند اگر چه نذر احرام قبل از میقات صحیح است اما باید محل احرام مشخص باشد اگر بگوید قبل از میقات محرم شوم صحیح نیست یا بگوید از خراسان یا تهران محرم شوم نیز صحیح نیست بخاطر تردید بلکه باید مثلا بگوید که از مشهد محرم شوم اگر چه در خود شهر مکان احرام مشخص نباشد.
 این مساله ذات قولین می باشد اکثرا می فرمایند این شرط لازم است اما آقا سید عبد الهادی در تعلیقه عروه می فرمایند شرط نیست.
 دلیل
 من جانب احرام قبل از میقات باطل است در نتیجه حکم به صحت با نذر خلاف قواعد می باشد و من جانب آخر احادیث ثلاثه او الاربعة در باب 13 اطلاق ندارد در ح 1 و 2 نذر احرام از کوفه ذکر شده است و در ح 3 می فرماید اگر از خراسان نذر کرده است از همانجا محرم شود.
 با توجه به اینکه دلیل اطلاق ندارد باید اخذ به قدر متیقن شود و قدر متیقن صورت تعیین می باشد یعنی فقط فرض سوم صحیح است حتی صورت تردید هم باطل است ضمن اینکه نفس کوفه نیز خصوصیت ندارد و از باب مثال می باشد.
 5- از ماذکرنا واضح شد که اگر مکان مردد بین چند مورد باشد این نذر باطل است بلکه به طریق اولی باطل است زیرا در صورت عدم تعیین از هر مکانی می تواند محرم شود ولی در صورت تردید، فقط باید از این دو مکان محرم شود در حالیکه که سیدنا الاستاذ بین عدم تعیین و تردید فرق گذاشته اند و در صورت تردید قائل به صحت شده اند.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo