موضوع: عمره رجبیه

 گفته شد که توضیح دو فرعی که در جلسه قبل اشاره شد نیاز به مقدمه دارد که در این مقدمه اموری بیان می شود:

 منها: کلام مرحوم شیخ و صاحب جواهر و مرحوم آقای خوانساری و حکیم و سیدنا الاستاذ و استادنا المحقق و قد تقدم کلها.

 منها: در غیر واحد من الروایات افضلیت عمره رجبیه در دوران امر بین عمره شهرین بیان شده است مثلا در بعضی از روایات سوال از افضلیت بین عمره رجبیه و عمره رمضانیه شده است با توجه به اینکه سوال از دوران می باشد نه فعل و ترک متوجه می شویم که بحث از افضلیت می باشد نه از اثبات فضیلت.

 وسائل الشيعة، ج‌14، ص: 301 باب 3 ح 3«مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ سُئِلَ أَيُّ الْعُمْرَةِ أَفْضَلُ عُمْرَةٌ فِي رَجَبٍ أَوْ عُمْرَةٌ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ- فَقَالَ لَا بَلْ عُمْرَةٌ فِي رَجَبٍ أَفْضَل‌»

 کما اینکه از بعضی روایات دیگر استفاده می شود که در عمره رجبیه خصوصیتی است که در هیچ عمره ای نیست و آن خصوصیت این است که اگر در روز آخر جمادی الثانی به عمره مفرده محرم شد و در روز اول رجب یا روز دهم رجب بقیه اعمال صورت گرفت حضرت می فرمایند این عمره رجبیه می باشد کما اینکه اگر در آخر ماه رجب محرم شود اما بقیه اعمال را در ماه شعبان انجام دهد باز هم حضرت می فرمایند این عمره رجبیه می باشند و این مخصوص عمره ماه رجب می باشد کما اشار الیه فی الروایات.

 منها: المصدر ص 302 ح 11«وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ ابْنِ بُكَيْرٍ عَنْ عِيسَى الْفَرَّاءِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع‌ قَالَ إِذَا أَهَلَّ بِالْعُمْرَةِ فِي رَجَبٍ وَ أَحَلَّ فِي غَيْرِهِ كَانَتْ عُمْرَتُهُ لِرَجَبٍ- وَ إِذَا أَهَلَّ فِي غَيْرِ رَجَبٍ وَ طَافَ فِي رَجَبٍ فَعُمْرَتُهُ لِرَجَب‌»

 منها: المصدر ص 103 ح 4 «وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا أَحْرَمْتَ وَ عَلَيْكَ مِنْ رَجَبٍ يَوْمٌ وَ لَيْلَةٌ فَعُمْرَتُكَ رَجَبِيَّة»

 ظاهرا بیان حضرت عنوان مشیر است مشار الیه آن عمره ای است که معروف به عمره رجبیه می باشد که آن عمره مفرده مندوبه در ماه رجب می باشد.

 این روایات اشاره دارند به همان بیانی که از صاحب جواهر نقل کردیم که فرمودند عمره رجبیه دارای فضیلت خاص می باشد.

 نتیجه اینکه عمره مفرده اسم برای عمره مندوبه واقعه در ماه رجب می باشد نه معنای لغوی آن که عمره مفرده واقعه در رجب اعم از اینکه واجب باشد یا مستحب.

 حال با توجه به این مقدمه جمله « يَنْوِي عُمْرَةَ رَجَبٍ» که در موثقه اسحاق بن عمار آمده است واضح است که به معنای عمره نیابی یا منذوره نیست کما اینکه وَ يَجْعَلُهَا لِشَعْبَانَ نشان می دهد این فعل یک فعل اختیاری است کما اینکه جمله « فَإِنَّ لِرَجَبٍ فَضْلًا» دلالت بر دوران امر است نه فعل و ترک.

 نتیجه اینکه در فرع اول که آیا مراد از عمره رجبیه، اعم از مستحب و واجب می باشد یا خصوص مستحب می باشد واضح است که این روایت شامل عمره واجب بالاصالة نمی شود.

 اما نسبت به واجب بالعرض کما فی النذر و العهد و القسم عمره رجبیه شامل واجب بالعرض هم می شود زیرا نذر فقط وجوب را می آورد و ماهیت متعلقش را تغییر نمی دهد در نتیجه عمره واجب بالعرض همان عمره رجبیه مندوبه می باشد که وجوب از ناحیه نذر به آن اضافه شده است.

 اما نسبت به فرع دوم که آیا این بحث اختصاص به عمره ماه رجب دارد یا بقیه شهور را هم شامل می شود یا نه، نیز واضح می شود که این خصوصیت مخصوص عمره ماه رجب می باشد و در بقیه شهور جاری نیست و لیس الامر کما قال استادنا المحقق لاطلاق صحیحة معاویة بن عمار بتقریب لکل شهر عمرة کما فی المجمع.

 نتیجه اینکه با عموم علت در موثقه اسحاق، اطلاقی برای صحیحه معاویة بن عمار باقی نخواهد ماند ضمن اینکه همانطور که اشاره شد که کسی به اطلاق صحیحه معاویة بن عمار عمل نکرده است کما فی الجواهر.