موضوع: عدم وجوب احرام لمن لایرید النسک

 مطلب هفتم: عدم وجوب احرام برای دخول حرم برای کسی که قصد دخول در مکه ندارد.

 مثلا زید به قصد اینکه دین خود را پرداخت کند وارد حرم شود اما قصد دخول مکه را نداشته باشد.

 در این مساله دو نظریه است:

 نظریه اول:

 در این صورت جماعتی از محققین بل نسب الی المشهور می فرمایند احرام بر این فرد واجب نیست.

 و الی ذلک اشار سیدنا الاستاذ بقوله: «و أما إذا لم يرد النسك و لا دخول مكة بأن كان له شغل خارج مكة و إن كان في الحرم فلا يجب الإحرام»

 مدارک الاحکام ج 7 ص 234 « و قد أجمع العلماء على أن من مرّ على الميقات و هو لا يريد دخول مكة بل يريد حاجة فيما سواها لا يلزمه الإحرام‌»

 نظریه دوم: احرام برای دخول حرم در فرض مذکور واجب است البته طبعا باید نسک را هم انجام دهد زیرا احرام یک عبادت نفسی مستقل نیست.

 منهم: صاحب ریاض و صاحب مستند می فرمایند جماعتی دو وجوب را قائلند یعنی هم برای دخول مکه و هم برای دخول حرم قائل به وجوب احرام می باشند.

 مستند الشيعة في أحكام الشريعة، ج‌13، ص: 325«المسألة الحادية عشرة: لا يجوز دخول مكّة بغير إحرام، إجماعا منقولا و محقّقا.

 و تدلّ عليه صحيحتا محمّد و رفاعة و روايتا رفاعة و القاسم [عن‌] علي، و رواية عاصم ، و غيرها و مقتضى بعض هذه الاخبار: عدم جواز دخول الحرم بغير إحرام، كما حكي الفتوى به عن جمع و هو الأحوط، بل الأظهر»

 منهم: صاحب وسائل وسائل الشيعة، ج‌12، ص: 402 «50 بَابُ أَنَّهُ لَا يَجُوزُ دُخُولُ مَكَّةَ وَ لَا الْحَرَمِ بِغَيْرِ إِحْرَام‌»

 ینابیع ج 8 ص 669 از یحی بن سعید نقل می کند که فرموده است«و من اراد دخول حرم لم یدخل الا محرما بحج و عمرة»

 این عبارت بهتر از همه می باشد زیرا حج و عمره هم بعد از احرام ذکر کرده است و با این عبارت مشخص می شود که احرم واجب استقلالی نمی باشد.

 از معاصرین هم آقای گلپایگانی قائل به احتیاط واجب می باشند.

 دلیل قول اول:

 الحدائق الناضرة في أحكام العترة الطاهرة، ج‌14، ص: 469 «و قد نقل إجماعهم على ان من مر على الميقات و هو لا يريد دخول مكة بل‌ يريد حاجة في ما سواها فإنه لا يجب عليه الإحرام، و قد مر النبي صلى الله عليه و آله على ذي الحليفة لما اتى بدرا و هو محل»

 این دلیل اضعف الوجوه می باشد زیرا معلوم نیست که این روایت در صورتی است که ارده نسک داشته باشد یا نه.

 ما شک داریم احرام برای دخول در حرم واجب است یا نه اصل عدم وجوب می باشد.

 دلیل نظریه دوم: دو روایت

 1- وسائل الشيعة، ج‌12، ص: 402 باب 50 ح 1 «مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي نَصْرٍ عَنْ عَاصِمِ بْنِ حُمَيْدٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع يَدْخُلُ الْحَرَمَ أَحَدٌ إِلَّا مُحْرِماً قَالَ لَا إِلَّا مَرِيضٌ أَوْ مَبْطُونٌ‌»

 روایت صحیح السند می باشد.

 2- المصدر ص 403 ح 2« وَ عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي نَجْرَانَ عَنْ عَاصِمِ بْنِ حُمَيْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع هَلْ يَدْخُلُ الرَّجُلُ الْحَرَمَ بِغَيْرِ إِحْرَامٍ قَالَ لَا إِلَّا أَنْ يَكُونَ مَرِيضاً أَوْ بِهِ بَطَن‌»

 جالب اینجاست که بعضی از اهل سنت قائلند برای حرم مدینه هم احرام واجب است چون در روایت کلمه حرم آمده است.

 سند این دو روایت قطعا صحیح می باشد اگر چه صاحب مجمع فرموده عاصم مشترک است لکن لایضر

 و فیه:

 کسانی که قائل به قول اول شده اند به وجوهی این روایات را توجیه کرده اند:

 1- این دو روایت خلاف اجماع می باشند لذا نمی توان به این دو روایت عمل کرد و باید طرح شوند و نیازی به توجیه دلالی روایات نمی باشد.

 2- مرحوم اردبیلی در مجمع ج 6 ص 165 می فرمایند مراد از این روایات کسی است که اراده دخول در مکه را دارد نه کسی که فقط می خواهد وارد حرم شود.

 استادنا المحقق فی تعلیقته علی العروة نیز به این وجه اشاره کرده اند.

 3- لغویت لازم می آید زیرا روایات این باب دو طائفه می باشند طائفه اولی ح 1 و 2 که می فرمایند برای دخول حرم احرام واجب است طائفه دوم روایاتی هستند که در این باب می فرمایند احرام برای دخول مکه واجب است ولو اینکه مستطیع هم نباشد ح 3 و ح 4 و ح 5 که البته ح موید است لمکان عمر بن سعید و وردان بلافرق که وی ابو خالد کابلی است یا غیر اوست وی فقط در کامل الزیارة واقع شده است و ح 8 که این حدیث هم موید است لمکان سهل بن زیاد.

 المصدر ص: 403 ح 3 «وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَى بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى وَ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ رِفَاعَةَ بْنِ مُوسَى قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ رَجُلٍ بِهِ بَطَنٌ وَ وَجَعٌ شَدِيدٌ يَدْخُلُ مَكَّةَ حَلَالًا قَالَ لَا يَدْخُلْهَا إِلَّا مُحْرِماً الْحَدِيثَ‌»

 المصدر ح 4 «وَ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَيْدٍ عَنْ عَاصِمِ بْنِ حُمَيْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع هَلْ يَدْخُلُ الرَّجُلُ مَكَّةَ بِغَيْرِ إِحْرَامٍ قَالَ لَا إِلَّا مَرِيضاً أَوْ مَنْ بِهِ بَطَنٌ‌»

 المصدر ص 404 ح 5 «مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَمْرِو بْنِ سَعِيدٍ عَنْ وَرْدَانَ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الْأَوَّلِ ع قَالَ مَنْ كَانَ مِنْ مَكَّةَ عَلَى مَسِيرَةِ عَشَرَةِ أَمْيَالٍ لَمْ يَدْخُلْهَا إِلَّا بِإِحْرَامٍ‌»

 المصدر ص 405 ح 8 «عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ رِفَاعَةَ بْنِ مُوسَى عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنِ الرَّجُلِ يَعْرِضُ لَهُ الْمَرَضُ الشَّدِيدُ قَبْلَ أَنْ يَدْخُلَ مَكَّةَ- قَالَ لَا يَدْخُلُهَا إِلَّا بِإِحْرَامٍ‌»

 توضیح لغویت سیاتی انشاء الله