موضوع: ترک قصد احرام

 تحریر الوسیلة ج 1 ص 413 «فلو لم يقصد أحد النسك لم يتحقق إحرامه سواء كان عن عمد أو سهو أو جهل، و يبطل نسكه أيضا إذا كان الترك عن عمد، و أما مع السهو و الجهل فلا يبطل، و يجب عليه تجديد الإحرام من الميقات إن أمكن، و إلا فمن حيث أمكن على التفصيل المتقدم»

 مطلب سومی که سیدنا الاستاذ در مساله یک اشاره کرده اند این است که اگر کسی تلبیه را بکوید ولی قصد احرام- قصد حج یا عمره- نکرده است چه حکمی دارد.

 سیدنا الاستاذ در این مساله سه فرض را بیان کرده اند:

 فرض اول: عمدا قصد حج یا عمره نکرده است.

 سیدنا الاستاذ می فرمایند این فرد حج یا عمره اش باطل است مطلقا یعنی در هر جای اعمال باشد.

 فرض دوم: ترک، عمدا نبوده است بلکه بخاطر جهل بوده است.

 در این فرض سیدنا الاستاذ می فرمایند حجش یا عمره اش باطل نیست بلکه وظیفه او تجدید احرام است مثلا اگر قبل از حرم متوجه شد به شجره برمی گردد و محرم می شود.

 فرض سوم: علم به حکم داشته است اما سهوا قصد حج یا عمره را نکرده است.

 در این فرض هم می فرمایند حج یا عمره اش صحیح است و وظیفه اش تجدید احرام می باشد.

 به این فروع در بحث مواقیت در مساله ششم مفصلا اشاره شده است و نیازی به تکرار آن نیست مثل اینکه آیا رجوع به میقات بما امکن لازم است یا نه؟یا اگر امکان رجوع نبود راهی برای تصحیح عمل می باشد یا نه؟

 نکته ای که باید در این مساله به آن توجه کرد این است که اطلاق کلام سیدنا الاستاذ که فرموده است اگر عمدا نیت احرام را ترک کرده است مطلقا باطل است در هر جای از اعمال باشد- این اطلاق مورد اشکال است، اشکال این اطلاق این است که مثلا اگر کسی عمدا نیت نکرده باشد و هنوز به حرم نرسیده باشد پشیمان شود و بتواند به میقات هم برگردد در این فرض دلیلی بر بطلان نداریم بله اگر تا آخر اعمال با این احرام باطل رفته است این عمل باطل است و شکی در بطلان در این فرض وجود ندارد اما بقیه فروض مساله محل اختلاف است لذا اطلاق سیدنا الاستاذ محل اشکال است.

 مساله دیگری که در این فرض مطرح می شود این است که اگر عمدا ترک نیت کرده باشد آیا در سال آینده حج بر او واجب است یا نه؟ سه قول مطرح شد وجوب و عدم وجوب و تفصیل بین بقاء استطاعت و عدم آن، این بحث هم قبلا به آن اشاره شد و نیازی به تکرار آن نیست.

 حاصل مطلب سوم این است که ظاهرا و الله العالم در صورت عمد اگر امکان رجوع نباشد حج یا عمره او باطل است و اگر امکان تجدید احرام باشد در بعضی مواردش باید برگردد و بعضی مواردش مورد اخلاف است اما نسبت به جهل و نسیان حکم مساله منصوص می باشد و فقط در بعضی مسائل آن اخلاف می باشد.

 تحرير الوسيلة، ج‌1، ص: 413 «مسألة 1 يعتبر في النية القربة و الخلوص كما في سائر العبادات‌، فمع فقدهما أو فقد أحدهما يبطل إحرامه، و يجب أن تكون مقارنة للشروع فيه، فلا يكفي حصولها في الأثناء، فلو تركها وجب تجديدها»

 در این مساله از مسائل نیت سه مطلب بیان شده است:

 مطلب اول:

 نیت احرم- چه نیت حج باشد یا نیت خود احرم باشد و چه احرام تلبیه باشد یا اثر حاصله باشد- باید به قصد امتثال امر الاهی باشد.

 مطلب دوم:

  قصد احرام برای خدا باید خالصا باشد اگر قصد خدائی نداشته باشد یا مقداری از آن قصد خدائی بوده است و مقداری از آن بخاطر غیر بوده است احرامش باطل است.

 دلیل:

 1- اجماع

 2- نیت حج از عبادیات می باشد و عبادیات هم باید برای خدا واقع شود و هم برای خداوند متعال نباید شریک قرار داده شود.

 روایات این بحث را می تواند در وسائل الشیعة ج 1 باب 8 و 11 و 12 می توان ملاحظه کرد

 منها: وسائل الشيعة، ج‌1، ص: 59 باب 8 ح 1«مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ يُونُسَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْكَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ حَنِيفاً مُسْلِماً

 - قَالَ خَالِصاً مُخْلِصاً لَيْسَ فِيهِ شَيْ‌ءٌ مِنْ عِبَادَةِ الْأَوْثَان‌»

 این روایت صحیح السند می باشد.

 منها: المصدر ص: 70 باب 12«قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص يُؤْمَرُ بِرِجَالٍ إِلَى النَّارِ إِلَى أَنْ قَالَ فَيَقُولُ لَهُمْ خَازِنُ النَّارِ يَا أَشْقِيَاءُ مَا (كَانَ) حَالُكُمْ قَالُوا كُنَّا نَعْمَلُ لِغَيْرِ اللَّهِ فَقِيلَ لَنَا خُذُوا ثَوَابَكُمْ مِمَّنْ عَمِلْتُمْ لَه‌»

 مطلب سوم: اعتبار اصل نیت و قصد قربت و اخلاص باید مقارن حقیقی شروع در احرم باشد و اگر در اثناء این امور حاصل شوند کفایت نمی کند.

 این مساله مورد اتفاق است الا اینکه کلام شیخ طوسی به گونه ای است که ممکن است از آن برداشت شود اگر در اثناء هم این قصد حاصل شود کفایت می کند لذا باید کلام ایشان مورد برسی قرار گیرد.