< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد مرتضوی

91/07/10

بسم الله الرحمن الرحیم

 موضوع: شک در نیت احرام
 فرض دوم از مساله 4: احرام مردد بین عمره و حج می باشد و موردی است که عدول از عمره تمتع به حج افراد واجب است مثلا موردی است که می داند فرصت انجام اعمال عمره حج تمتع را ندارد در این فرض اگر احرام برای عمره تمتع باشد عمل صحیح است زیرا در اشهر حج انجام شده است و اگر حج افراد هم باشد صحیح است در این فرض وظیفه فرد عدول به حج افراد می باشد زیرا وی اگر در میقات حج افراد را نیت کرده باشد این عدول لغو خواهد بود و اگر عمره تمتع را قصد کرده باشد این عدول وقع فی مکانه.
 فرض سوم: علی التقدیرین احرام صحیح بوده است و شک در ما وقع است و عدول احدهما الی الآخر جایز نمی باشد مثل اینکه احرامی در 10 شوال واقع شده است و شک شده است که آیا قصد احرام حج افراد کرده است یا قصد احرام عمره مفرده کرده است و عدول این دو به یکدیگر نیز جایز نمی باشد.
 در این فرض چهار نظریه می باشد:
  1. احرم باطل است و باید تجدید احرام کند زیرا راهی برای خروج از احرام جز این راه ندارد با توجه به اینکه ترجیح بلامرجح نیز باطل است.
  2. مخیر است(فی الجمله- از حیث اینکه در کجای عمل شک حاصل شده باشد) که عمل را به عنوان حج افراد ادامه دهد یا به عنوان عمره مفرده به این دلیل که وی قبل از احرام مخیر بین احرام عمره مفرده و حج افراد بوده است و این تخییر را استصحاب می کنیم و الی ذلک مال الیه المحقق فی الشرایع.
  3. آنچه را که بر وی واجب است آن را انجام بدهد مثلا در فرض مذکور واجب او حج افراد بوده است و مستحب او عمره مفرده بوده است در این فرض بنا را بر حج افراد بگذارد.
 ادله این اقوال سه گانه در جواهر ج 18 ص 213 بیان شده است.
  • طبق قواعد علم اجمالی باید احتیاط کند کما عن سیدنا الاستاذ رحمة الله علیه « و لو صح كلاهما، و لا يجوز العدول يعمل على قواعد العلم الإجمالي مع الإمكان و عدم الحرج، و إلا فبحسب إمكانه بلا حرج»
 تمام اقوال سه گانه اول بر این مبنا استوار شده بودند که چون راهی وجود ندارد لذا باید یا قائل به بطلان یا تخییر یا انجام ما هو الواجب بشویم در حالیکه جواب همه این اقوال این است که وقتی که احتیاط ممکن است همه این اقوال مردود خواهد بود.
 در این احتیاط شبهه وجود دارد:
 جمع بین نسکین به اتفاق مسلمین بدعت است یعنی نمی شود که با یک احرام عمره مفرده و حج افراد را انجام داد این شبهه را صاحب جواهر رحمة الله علیه القاء کرده است و بعد خوش جواب داده است که این جمع بخاطر علم اجمالی می باشد از باب احتیاط و رجاء می باشد و الا در تمام موارد احتیاط این اشکال لازم می آید.
 جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، ج‌18، ص: 214«فإنه و إن كان ليس هذا جمعا بين النسكين بل هو مقدمة ليقين البراءة»
 مختار حضرت استاد: ما افاد سیدنا الاستاذ رحمة الله علیه تمام است.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo