< فهرست دروس

درس خارج فقه آیت الله مرتضوی

کتاب الحج

91/08/17

بسم الله الرحمن الرحیم

 موضوع: غایت قطع تلبیه در عمره تمتع
 فرع دوم در مرحله اولی:
 آیا غایت قطع تلبیات مندوبه در عمره تمتع بیوت قدیمه مکه می باشد یا اعم از قدیمه و جدیده می باشد؟
 در کلمات فقهاء تارة کلمه بیوت مطلقا آمده است کما حکاه الجواهر عن الشرایع:
 جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، ج‌18، ص: 274 «و إن كان معتمرا بمتعة فإذا شاهد بيوت مكة»
  و تارة بیوت مکه مقید به قدیمة شده است کما فی العروة
  العروة الوثقى (المحشى)، ج‌4، ص: 670 «المعتمر عمرة التمتّع يقطع التلبية عند مشاهدة بيوت مكّة في الزمن القديم‌»
 و تارة تصریح به اطلاق شده است کما فی المستند:
 مستند الشيعة في أحكام الشريعة، ج‌11، ص: 323 «و الظاهر من الأخبار المذكورة أنّ حدّ القطع: النظر إلى ما كان من بيوت مكّة عرفا، و لو اختلفت زيادة و نقصانا باختلاف الدهور و الأعصار»
 کما اینکه در بعضی از روایات مطلق بیوت آمده است مانند ح 2 و 5 و ح 6 از باب 43 از ابواب احرام که در جلسه قبل به آنها اشاره شد.
 منها: وسائل الشیعه ج 12 ص 389 ح 2«وَ عَنْهُ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ الْمُتَمَتِّعُ إِذَا نَظَرَ إِلَى بُيُوتِ مَكَّةَ قَطَعَ التَّلْبِيَةَ»
 و اخری بیوت مقید به قدیمه ذکر شده است مانند ح 1 از باب 43 و ح 4 و 8 و 11 از باب 45 که در جلسه قبل به آنها اشاره شد.
 منها:المصدر ص: 388 باب 43 ح 1«مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ جَمِيعاً عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى وَ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِذَا دَخَلْتَ مَكَّةَ وَ أَنْتَ مُتَمَتِّعٌ فَنَظَرْتَ إِلَى بُيُوتِ مَكَّةَ فَاقْطَعِ التَّلْبِيَةَ وَ حَدُّ بُيُوتِ مَكَّةَ الَّتِي كَانَتْ قَبْلَ الْيَوْمِ عَقَبَةُ الْمَدَنِيِّينَ- فَإِنَّ النَّاسَ قَدْ أَحْدَثُوا بِمَكَّةَ مَا لَمْ يَكُنْ فَاقْطَعِ التَّلْبِيَةَ...»
 در این روایت فرموده بیوتی ملاک است که قبل از عقبة المدنیین می باشد نه بیوت جدید
 با این بیان منشا اختلاف فقهاء مشخص شد کسانی که به بیوت جدیده را می گویند به اطلاق روایات طائفه اولی تمسک کرده اند و کسانی که بیوت قدیمه را می گویند به طائفه ثانی تمسک کرده اند و فرمودند حمل مطلق بر مقید می شود البته بعضی فتوی داده اند و بعضی احتیاط واجب دارند و بعضی احتیاط مستحب.
 مرحوم نراقی می فرمایند اگر چه در طائفه دوم حد مشخص شده است لکن باید ملاحظه شود آیا این حد برای بیوت مکه است یا برای بیوت مکه و قطع تلبیه است یا حد برای قطع تلبیه می باشد لکن ظاهرا این قید، قید بیوت مکه می باشد نه قید قطع تلبیه پس بیوت مکه مطلق می باشد و شامل بیوت جدیده هم می شود.
 مستند الشيعة في أحكام الشريعة، ج‌11، ص: 323«و تحديد بيوتها السابقة في الموثّقة بعقبة المدنيّين لا يدلّ على تحديد القطع أيضا بالبيوت السابقة، إذ غايتها بيان البيوت القديمة»
 و فیه: یقینا مراد حضرت از بیان حد بیوت مکه، بخاطر حکمی است که قبلا بیان کرده است پس این جمله مرتبط به حکم ما قبل می باشد لذا حکم قبل از آن را مقید می سازد و ثانیا حضرت بعد از بیان این حد فرموده اند «فَاقْطَعِ التَّلْبِيَةَ» این جمله هم نشان می دهد که بیان این حد از قیود حکمی است که حضرت قبل از حد و بعد از حد بیان کرده اند.
 نتیجه بحث: ظهور روایات در این است که ملاک حکم بیوت قدیمه می باشد لحمل المطلق علی المقید بله احتیاط خوب است.
 مرحله دوم: مکان قطع تلبیه در عمره مفرده
 این مرحله خود چهار فرض دارد:
 1- احرام در مدینه انجام شده است.
 2- از مکه به تنعیم آمده و محرم شده است.
 3- از مدینه به تنعیم آمده و بدا له العمرة.
 4- از دویره اهل محرم شده است.
 

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo