موضوع: حرمت نساء

 در دومین مورد از محرمات احرام سیدنا الاستاذ رحمة الله علیه به پنچ مطلب اشاره کرده است:

 مطلب اول:

 حرمت جماع و وطی بر محرم

 دلیل بر حرمت:

 اولا: اتفاق المسلمین

 ثانیا: آیه 197 از سوره بقره بضمیمه روایات

 «الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُوماتٌ فَمَنْ فَرَضَ فيهِنَّ الْحَجَّ فَلا رَفَثَ وَ لا فُسُوقَ وَ لا جِدالَ فِي الْحَجِّ...»

 تقریب استدلال به آیه باحسن التقاریب

 فلا رفث اگر چه جمله خبریه است اما در مقام انشاء بکار رفته است اما اینکه گفتیم این آیه به ضمیمه روایات دلالت بر مدعی دارد به این خاطر است که در روایات زیادی کلمه رفث را در آیه کنایه از جماع تفسیر کرده اند.

 منها: وسائل الشيعة، ج‌12، ص: 463 باب 32 ح 1«فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلا رَفَثَ وَ لا فُسُوقَ وَ لا جِدالَ فِي الْحَجِّ- فَالرَّفَثُ الْجِمَاعُ وَ الْفُسُوقُ الْكَذِبُ وَ السِّبَابُ وَ الْجِدَالُ قَوْلُ الرَّجُلِ لَا وَ اللَّهِ وَ بَلَى وَ اللَّه‌» صحیحة

 المصدر ص 465 ح 4« وَ عَنْهُ عَنْ عَلِيِّ بْنِ جَعْفَرٍ قَالَ سَأَلْتُ أَخِي مُوسَى ع عَنِ الرَّفَثِ وَ الْفُسُوقِ وَ الْجِدَالِ مَا هُوَ وَ مَا عَلَى مَنْ فَعَلَهُ فَقَالَ الرَّفَثُ جِمَاعُ النِّسَاءِ...» صحیحة

 المصدر ص 466 ح 6« وَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَيْدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلَّهِ- قَالَ إِتْمَامُهُمَا أَنْ لَا رَفَثَ وَ لَا فُسُوقَ وَ لَا جِدَالَ فِي الْحَج‌»صحیحة

 المصدر ص 467 ح 8«مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ فِي مَعَانِي الْأَخْبَارِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ سَعْدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ زَيْدٍ الشَّحَّامِ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الرَّفَثِ وَ الْفُسُوقِ وَ الْجِدَالِ قَالَ أَمَّا الرَّفَثُ فَالْجِمَاعُ وَ أَمَّا الْفُسُوقُ فَهُوَ الْكَذِبُ أَ لَا تَسْمَعُ لِقَوْلِهِ تَعَالَى يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جاءَكُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصِيبُوا قَوْماً بِجَهالَة...»

 این روایت موید است لمکان مفضل بن صالح و هو ابوجمیلة و هو ضعیف جداً.

 المصدر ح 9« الْعَيَّاشِيُّ فِي تَفْسِيرِهِ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِ اللَّهِ الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُوماتٌ فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلا رَفَثَ وَ لا فُسُوقَ وَ لا جِدالَ فِي الْحَجِّ وَ الرَّفَثُ الْجِمَاع‌...»

 این روایت هم موید است زیرا این روایت مرسله مرحوم عیاشی است.

 اینکه گفتیم این تقریب احسن التقاریب است به این خاطر است که جمله ای از فقهاء استدلال به این آیه را بر اساس قول لغویین انجام داده اند نه استنادا به روایات به این بیان که گفته اند لغویین و منهم مرحوم طریحی گفته اند رفث در لغت به معنای جماع می باشد.

 مجمع البحرين، ج‌2، ص: 255 «و" الرفث" قيل الفحش من القول عند الجماع، و الأصح أنه الجماع، لقوله تعالى فَلا رَفَثَ وَ لا فُسُوقَ وَ لا جِدالَ فِي الْحَجِّ [2/ 197]»

 این تقریب در غایت اشکال است بلکه ناتمام است زیرا اکثر لغویین کلمه رفث به معنای وطی یا جماع معنا نکرده اند. کما فی المجمع البیان ج 2 ص 293 «و الرفث قیل الفحش من القول»

 کما اینکه اشتشهاد به کلام مرحوم طریحی اغلط است زیرا ایشان که می فرمایند «و الاصح عندی الجماع» بعد می فرمایند علت اینکه ما رفث را به معنای جماع می دانیم بخاطر آیه «فلا رفث لا فسوق فی الحج» می باشد این نشان می دهد که ایشان به ضمیمه روایات این مبنا را انتخاب کرده است نه بما هو لغوی.

 تقریب دیگری هم برای استدلال به آیه بیان شده است که با استفاده از آیه178سوره بقره«أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيامِ الرَّفَثُ إِلى‌ نِسائِكُم»‌ به اجماع و قرینه تعدیه با الی گفته شده است در این آیه رفث به معنای جماع است لذا در آیه حج هم رفث به معنای جماع می باشد.

 و فیه: اگر در این آیه به برکت اجماع که مجمع ادعا کرده یا بخاطر قرینه به معنای جماع باشد دلیل نمی شود که در آیه حج هم رفث به معنای جماع باشد.

 بقی فی المقام شیء

 ان قلت:

 دلالت آیه اخص از مدعاست زیرا مدعای فقهاء حرمت جماع در حج اعم از قران و افراد و تمتع و جماع در عمره تمتع و مفرده است ولی آیه اختصاص به حج و عمره تمتع دارد زیرا در آیه فرموده است «الحج اشهر معلومات» و معلوم است که مراد از اشهر، شوال و ذی العقده و ذی الحجه می باشد و این سه ماه زمان اعمال حج و عمره تمتع می باشد لذا آیه، عمره مفرده را شامل نمی شود.

 قلت:

 این اشکال وارد است لکن صدمه ای به حکم فقهاء نمی زند زیرا حرمت جماع در عمره مفرده دلیل خاص از روایات دارد ضمن اینکه حرمت جماع در عمره مفرده اجماعی می باشد.

 اما روایات عمره مفرده

 وسائل الشيعة، ج‌13، ص: 128باب 12 ح 1«مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَى بْنِ الْقَاسِمِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ رِئَابٍ عَنْ بُرَيْدِ بْنِ مُعَاوِيَةَ الْعِجْلِيِّ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنْ رَجُلٍ اعْتَمَرَ عُمْرَةً مُفْرَدَةً فَغَشِيَ أَهْلَهُ قَبْلَ أَنْ يَفْرُغَ مِنْ طَوَافِهِ وَ سَعْيِهِ قَالَ عَلَيْهِ بَدَنَةٌ لِفَسَادِ عُمْرَتِهِ وَ عَلَيْهِ أَنْ يُقِيمَ إِلَى الشَّهْرِ الْآخَرِ فَيَخْرُجَ إِلَى بَعْضِ الْمَوَاقِيتِ فَيُحْرِمَ بِعُمْرَةٍ»صحیحة

 المصدر ح 2«مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ رِئَابٍ عَنْ مِسْمَعٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي الرَّجُلِ يَعْتَمِرُ عُمْرَةً مُفْرَدَةً ثُمَّ يَطُوفُ بِالْبَيْتِ طَوَافَ الْفَرِيضَةِ ثُمَّ يَغْشَى أَهْلَهُ قَبْلَ أَنْ يَسْعَى بَيْنَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ- قَالَ قَدْ أَفْسَدَ عُمْرَتَهُ وَ عَلَيْهِ بَدَنَةٌ وَ عَلَيْهِ أَنْ يُقِيمَ بِمَكَّةَ حَتَّى يَخْرُجَ الشَّهْرُ الَّذِي اعْتَمَرَ فِيهِ ثُمَّ يَخْرُجَ إِلَى الْوَقْتِ الَّذِي وَقَّتَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص لِأَهْلِهِ فَيُحْرِمَ مِنْهُ وَ يَعْتَمِرَ»

 این روایت موید است لمکان المسمع که ابوالصیاد می باشد نسبت به وی بین محققین اختلاف است لذا آقای خوئی از این روایت تعبیر به صحیحه کرده است بخاطر اینکه وی در سند کامل الزیارات واقع شده است اما جمله ای از محققین مانند مرحوم اردبیلی در مجمع و صاحب جواهر تعبیر به ممدوحه یا حسنه مسمع کرده اند زیرا می گویند توثیق ابن فضال ثابت نیست اما قطعا وی امامی بوده است و دلیلی هم بر تضعیف وی وجود ندارد و جمله ای از فقها منهم نراقی تعبیر به روایت مسمع کرده اند زیرا نه وقوع در کامل الزیارات را قبول دارند و نه توثیق ابن فضال را ولی مهم این است که ضرورتی به اثبات حجیت این روایت نیست زیرا روایات صحیحه در این زمینه وجود دارد.

 الصدر ح 4«مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَلِيٍّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع فِي رَجُلٍ اعْتَمَرَ عُمْرَةً مُفْرَدَةً وَ وَطِئَ أَهْلَهُ وَ هُوَ مُحْرِمٌ قَبْلَ أَنْ يَفْرُغَ مِنْ طَوَافِهِ وَ سَعْيِهِ قَالَ عَلَيْهِ بَدَنَةٌ لِفَسَادِ عُمْرَتِهِ وَ عَلَيْهِ أَنْ يُقِيمَ بِمَكَّةَ حَتَّى يَدْخُلَ شَهْرٌ آخَرُ فَيَخْرُجَ إِلَى بَعْضِ الْمَوَاقِيتِ فَيُحْرِمَ مِنْهُ ثُمَّ يَعْتَمِر»

 این روایت هم موید است زیرا احمد بن ابی علی توثیق نشده است مگر طبق مبنای کسانی که می گویند ابن ابی عمیر از هر کسی روایت نقل کند وی ثقه است.

 صاحب جواهر برای اثبات حرمت جماع به ح 1 و ح 2 از باب 16 از ابواب احرام اشاره کرده است که لا باس به.

 وسائل الشيعة، ج‌12، ص: 340 باب 16 ح 1« ...صَلَّيْتَ رَكْعَتَيْنِ وَ أَحْرَمْتَ فِي دُبُرِهِمَا فَإِذَا انْفَتَلْتَ مِنْ صَلَاتِكَ فَاحْمَدِ اللَّهَ‌ وَ أَثْنِ عَلَيْهِ وَ صَلِّ عَلَى النَّبِيِّ ص وَ تَقُولُ اللَّهُم‌...أَحْرَمَ لَكَ شَعْرِي وَ بَشَرِي وَ لَحْمِي وَ دَمِي وَ عِظَامِي وَ مُخِّي وَ عَصَبِي مِنَ النِّسَاء...»

 المصدر ص 342 ح2«...أَحْرَمَ لَكَ شَعْرِي وَ بَشَرِي مِنَ النِّسَاءِ وَ الطِّيبِ وَ الثِّيَاب‌...»