درس خارج فقه آیت الله مرتضوی
کتاب الحج
92/10/18
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: محرمات
احرام/ لبس
خفین/ اختصاص
حرمت به رجال
مطلب چهارم در دهم از محرمات: وجوب توبه
دلیل:
ادله عامه توبه شامل فسوق هم می شود ضمن اینکه ح2 نیز هم استغفار را بیان کرده است.
وَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنِ الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي حَدِيثٍ قَالَ قُلْتُ أَ رَأَيْتَ مَنِ ابْتُلِيَ بِالْفُسُوقِ مَا عَلَيْهِ قَالَ لَمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ حَدّاً يَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ يُلَبِّي[1]
مطلب پنچم:
استحباب کفاره
بنابر وجه اول و دوم این استحباب واضح است زیرا با از بین رفتن وجوب اصل رحجان باقی می ماند اما بر مبنای کسانی که به اصل تمسک کرده اند استحباب نیاز به دلیل خاصه دارد.
مطلب ششم:
استحباب انتخاب بقره برای کفاره
دلیل: جمع بین روایات
کما تری در صحیحه علی بن جعفر امر به صدقه شده است و اطلاق دارد چه به غنم باشد یا به ابل باشد یا بقره باشد یا مشتی از طعام باشد و در بعضی دیگر از روایات مانند صحیحه سلیمان بن خالد امر به بقره شده است طبعا طبق مسلک مشهور حمل مطلق بر مقید صورت نمی گیرد لجهات متعدده منها عدم جریانها فی المستحبات لذا اگر حمل مطلق بر مقید نشد باید حمل بر افضلیت شود کما هو المختار.
یازدهم از محرمات احرام:
جدال
جدال دو مرحله دارد.
مرحله اولی: جدال در حال احرام
مرحله دوم: مجادله مطلق یعنی مجادله در غیر حال احرام
فعلا کلام در مرحله اولی است که مجادله در حال احرام حرام است الا ما خرج
در این مرحله اموری مورد بررسی قرار می گیرد.
امر اول: حرمت مجادله
دلیل بر حرمت:
اولا: اتفاق المسلیمن کما فی الجواهر « و الجدال كتابا و سنة و إجماعا بقسميه»[2] و المغنی[3] و الفقه علی مذاهب الاربعة[4]
ثانیا: فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلٰا رَفَثَ، وَ لٰا فُسُوقَ، وَ لا جِدالَ فِي الْحَجِّ[5]
این جمله اگر چه جمله انشائیه نیست لکن ذکرنا در «ولافسوق» باینکه در غیر مورد من موارد از جملات نافیه استفاده حرمت می شود اگر در مقام انشاء حکم باشد لذا مرحوم شریعت در قاعده لاضرر رساله ای نوشته است و از لاضرر استفاده حرمت کرده است.
ثالثا: جملة من الروایات
منها: ح 6 بلکه ح 1 از باب 32 از تروک احرام
وَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَيْدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلّٰهِ- قَالَ إِتْمَامُهُمَا أَنْ لَا رَفَثَ وَ لَا فُسُوقَ- وَ لَا جِدَالَ فِي الْحَجِّ. [6]
امر دوم: معنای جدال در حج
مطلب چهارم در دهم از محرمات: وجوب توبه
دلیل:
ادله عامه توبه شامل فسوق هم می شود ضمن اینکه ح2 نیز هم استغفار را بیان کرده است.
وَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنِ الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي حَدِيثٍ قَالَ قُلْتُ أَ رَأَيْتَ مَنِ ابْتُلِيَ بِالْفُسُوقِ مَا عَلَيْهِ قَالَ لَمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ حَدّاً يَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ يُلَبِّي[1]
مطلب پنچم:
استحباب کفاره
بنابر وجه اول و دوم این استحباب واضح است زیرا با از بین رفتن وجوب اصل رحجان باقی می ماند اما بر مبنای کسانی که به اصل تمسک کرده اند استحباب نیاز به دلیل خاصه دارد.
مطلب ششم:
استحباب انتخاب بقره برای کفاره
دلیل: جمع بین روایات
کما تری در صحیحه علی بن جعفر امر به صدقه شده است و اطلاق دارد چه به غنم باشد یا به ابل باشد یا بقره باشد یا مشتی از طعام باشد و در بعضی دیگر از روایات مانند صحیحه سلیمان بن خالد امر به بقره شده است طبعا طبق مسلک مشهور حمل مطلق بر مقید صورت نمی گیرد لجهات متعدده منها عدم جریانها فی المستحبات لذا اگر حمل مطلق بر مقید نشد باید حمل بر افضلیت شود کما هو المختار.
یازدهم از محرمات احرام:
جدال
جدال دو مرحله دارد.
مرحله اولی: جدال در حال احرام
مرحله دوم: مجادله مطلق یعنی مجادله در غیر حال احرام
فعلا کلام در مرحله اولی است که مجادله در حال احرام حرام است الا ما خرج
در این مرحله اموری مورد بررسی قرار می گیرد.
امر اول: حرمت مجادله
دلیل بر حرمت:
اولا: اتفاق المسلیمن کما فی الجواهر « و الجدال كتابا و سنة و إجماعا بقسميه»[2] و المغنی[3] و الفقه علی مذاهب الاربعة[4]
ثانیا: فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلٰا رَفَثَ، وَ لٰا فُسُوقَ، وَ لا جِدالَ فِي الْحَجِّ[5]
این جمله اگر چه جمله انشائیه نیست لکن ذکرنا در «ولافسوق» باینکه در غیر مورد من موارد از جملات نافیه استفاده حرمت می شود اگر در مقام انشاء حکم باشد لذا مرحوم شریعت در قاعده لاضرر رساله ای نوشته است و از لاضرر استفاده حرمت کرده است.
ثالثا: جملة من الروایات
منها: ح 6 بلکه ح 1 از باب 32 از تروک احرام
وَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَيْدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلّٰهِ- قَالَ إِتْمَامُهُمَا أَنْ لَا رَفَثَ وَ لَا فُسُوقَ- وَ لَا جِدَالَ فِي الْحَجِّ. [6]
امر دوم: معنای جدال در حج
