< فهرست دروس

درس خارج فقه آیت الله مرتضوی

کتاب الحج

93/01/27

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: محرمات احرام/ محرم شانزدهم/ ازاله مو/کفاره ازاله مو
مطلب ششم در مساله 29 ما اشار الیه سیدنا الاستاذ بقوله: و الأحوط في إزالة شعر الرأس بغير حلق كفارة الحلق[1]

در این فرع دو احتمال بلکه دو قول وجود دارد:
1-نتف الراس من المحرم اگر چه حرام است ولکن این فعل حرام،کفاره ندارد.
دلیل: در روایت کفاره ازالة الشعر حلق آمده است کما فی ح1 از باب 14[2] و آیه 196 و الیه اشار بعض الاعاظم بقوله: و أشكل مما ذكر جريانه في إزالة شعر الرأس بغير الحلق لخروجها عن العنوان الوارد في الآية و الرواية[3]. و بر فرض شک هم اصل عدم کفاره می باشد.
2-الحاق غیر حلق به حلق کما عن الاکثر منهم سیدنا الاستاذ
ظاهرا قول دوم اقرب الی الواقع می باشد زیرا اگر چه در آیه 196 و ح 1 باب 14 عنوان حلق ذکر شده است ولکن مقصود از این عنوان ازالة الشعر می باشد و عنوان حلق خصوصیت ندارد زیرا اولا محرم بلکه همه مردم برای ازاله شعر از راس از نوره یا نتف استفاده نمی کنند بکله از حلق می کنند لذا آیه هم حلق را بخاطر ما هو الغالب فی الخارج ذکر کرده است.

یشهد لذلک:
1- اختلاف عناوینی که در کلام فقهاء ذکر شده است بعضی از فقهاء مانند علامه از عنوان حلق استفاده کرده است و بعضی از ازله شعر استفاده کرده اند کما فی الحدائق[4] و مستند حیث قال: فی ازالة الشعر الکفارة[5] بلکه فقیه واحد تارة عنوان حلق را ذکر کرده است و تارة ازاله را ذکر کرده است کما اینکه نوعا در بیان حکم تکلیفی از کلمه ازاله استفاده شده است و در مقام حکم وضعی غالبا از کلمه حلق استفاده کردند و ثالثة عنوان قص الشعر ذکر شده است کما فی الوسیله حیث قال: «و قص الأظفار و الشعر»[6]و رابعة عنوان سقط الشعر[7] ذکر شده است.
2-کما یشهد لذلک ح2 از باب 14 [8]که در این حدیث کلمه حلق نیامده است بلکه تعاطی ذکر شده است.
3-کما اینکه ح 5 از باب 8 از ابواب کفارات[9] طبق یک نسخه جرحت آمده است.
4-صاحب جواهر می فرمایند از روایات بدست می آید که حاجی باید غبراء و غبارآلود باشد و با توجه به اینکه حلق نوعی زینت بوده است لذا از آن نهی شده است پس ذکر حلق خصوصیت ندارد بلکه از این باب بوده است که زینت محسوب می شده است و چون هر نوع ازاله مو زینت می باشد لذا ملحق به حلق می باشد.
لكن قد سمعت ما في المنتهى والتذكرة من الاجماع على عدم الفرق بين الرأس وغيره، بل عن الأخير وغيره أن المراد بالحلق هنا وبالنتف في الإبطين مطلق الإزالة كما عنون به بعضهم مؤيدا بالاعتبار الذي هو عدم التنظيف والرفاهة الحاصلة بمطلق الإزالة، بل لعل خبر ابن يزيد أيضا يعم غير الحلق وغير الرأس نعم عن النزهة[10]
بر این اساس است که صاحب ریاض در ریاض ج 7 ص 444 اینگونه می فرمایند: فإن المراد من الحلق هنا والنتف في الإبطين مطلق الإزالة كما في التذكرة وغيرها.[11]



[3] التهذيب في مناسك العمرة و الحج، تبریزی جواد، ج‌2، ص315.
[7] ینابیع، علی اصغر مروارید،ج 8، ص141.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo