< فهرست دروس

درس خارج فقه آیت الله مرتضوی

کتاب الحج

93/02/09

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: محرمات احرام/ محرم هفدهم/ پوشاندن سر بر مردان/دلیل حرمت
دلیل نظریه اولی که اکثر و منهم سیدنا الاستاذ قائل می باشند -کما ذکرنا در جلسه قبل -روایات باب 55 مانند ح2[1] و ح3 و 5 و 6 می باشد به این بیان که مفاد احرام الرجل فی راسه این است که سر مرد محرم نباید در حال احرام پوشیده باشد اینکه وسیله پوشش کلاه باشد یا کاسه باشد فرقی نمی کند بخاطر اطلاق این روایات.

موید اول:
کما سیاتی ارتماس در آب و گلاب حرام است علت این حرمت این است که سر محرم با فرورفتن در آب و گلاب پوشیده می شود لذا در عبارات آمده است تغطیة الراس، منه الارتماس و واضح است که آب ساتر عرفی نیست.

موید دوم:
در روایات حرمت پوشاندن صورت برای زنان آمده است گرفتن بادبزن بر صورت هم حرام است درحالیکه بادبزن ساتر عرفی نیست از این فهمیده می شود که ثوب خصوصیت ندارد.

دلیل نظریه دوم:
اولا: روایات اطلاق ندارند و با شک در حرمت اصل عدم حرمت می باشد.
ثانیا: بر فرض اینکه روایات اطلاق داشته باشد این اطلاق انصراف به پوشش متعارف دارد که تحت سه عنوان در روایات ذکر شده است:
1-عنوان ثوب
2-عنوان نقاب
3-عنوان خمار

موید این دلیل این است که می گویند اگر محرم با دستش سرش را بپوشاند اشکال ندارد بلکه در مسح وضو این تغطیه واجب است طبعا دلیلش این است که پوشش، انصراف به عناوین متعارفه دارد.
نتیجه بحث این است که تمام بحث در اطلاق روایات می باشد نه در صدق تغطیه زیرا به نظر ما شکی در صدق تغطیه با پوششهای غیر متعارف نیست.

بررسی کلام مرحوم صاحب جواهر
صاحب جواهر و مرحوم آقای خوئی روایت احرام الرجل فی راسه را ذکر کرده اند.
نص جواهر
قول أبي جعفر (عليه السلام) في خبر القداح: «إحرام المرأة في وجهها، و إحرام الرجل في رأسه»
و الصادق (عليه السلام) في حسن عبد اللّٰه بن ميمون «المحرمة لا تتنقب، لأن إحرام المرأة في وجهها و إحرام الرجل في رأسه»[2]
در این عبارت چند اشکال وجود دارد:
1-ایشان در روایت اول تعبیر به قداح کرده است و در روایت دوم تعبیر به ابن میمون کرده است که البته این اشکالی ندارد چون هر دو تعبیر صحیح می باشد.
2-با توجه به اینکه ابراهیم بن هاشم در هر دو سند روایت واقع شده است چرا ایشان در روایت اول تعبیر به خبر و در روایت دوم تعبیر به حسنه کرده است در حالیکه اگر ابراهیم بن هاشم را ثقه بدانیم هر دو روایت صحیحه می باشند و الا هر دو روایت حسنه می باشند.
3-اشکال سوم این عبارت این است که متن حدیث اشتباه ذکر شده است ایشان در حدیث دوم تعبیر به المحرمة لاتتنقب کرده است در حالیکه در مصادر حدیث تعبیر به المراة لاتتنقب شده است.

آیا اشکال صاحب مدارک وارد می باشد یا نه؟ آیا این روایت اطلاق دارد یا نه؟
این روایت با تمام مبانی که در ماهیت احرام ذکر شد منافات دارد(آیا می توان گفت صرف نپوشاندن صورت برای زن کافی است و نیاز به تلبیه ندارد!)حال چگونه می توان اطلاق را از این روایت استفاده کرد بلکه این روایت در مقام حرمت پوشیدن نقاب می باشد در نتیجه معنای احرام الرجل فی راسه این است که حضرت در مقام بیان یکی از احکام شخص محرم می باشد نه در مقام بیان ماهیت احرام لذا باید بگوییم روایات انصراف به عناوین ثلاثه مذکوره در روایات دارد مگر اینکه بگوییم بخاطر عموم علت ذکر نقاب به عنوان احد المصادیق می باشد و هر نوع پوشاندنی اشکال دارد لکن تعمیم از نقاب به بقیه پوشش های متعارف می باشد لذا نمی توان گفت که عموم علت دلالت بر حرمت پوشاندن بوسیله کاسه هم دارد.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo