< فهرست دروس

درس خارج فقه آیت الله مرتضوی

کتاب الحج

93/10/20

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: c
تقدم الکلام باینکه طواف، اول واجبات عمره تمتع می باشد.
مطلب دوم و سوم و چهارم ما اشار الیه سیدنا الاستاذ بقوله:و هو عبارة عن سبعة أشواط حول الكعبة المعظمة
در کلمه سبعة اشواط سه مطلب وجود دارد:
مطلب اول: اینکه می گوییم طواف هفت شوط است این تسمیه لغوی است یا عرفی است یا شرعی است؟
ظاهرا و الله العالم این تسمیه شرعی است یا بگویید کلمه طواف حقیقت شرعیه در هفت شوط می باشد.
و الوجه فی ذلک:
طاف در لغت به معنای چرخیدن به دور اشیاء می باشد طواف یعنی حرکت در اطراف مکان، چه آن مکان کعبه باشد یا چیز دیگری باشد.
کما اینکه کلمه شوط در لغت به معنای حرکت من المبدا الی المنتهی می باشد مثلا اگر مبدا مدرسه باشد و مقصد حرم باشد حرکت بین مبدا و مقصد یک شوط نامیده می شود یا حرکت من الحجر الی الحجر نیز شوط گفته می شود.
در این معانی لغویه هیچ گونه قیدی وجود ندارد چه یکبار باشد یا چند بار باشد طبعا اگر طواف بر سبعة اشواط اطلاق شده است باید حقیقت شرعیه باشد خصوصا که در لغت چرخیدن ملاک است چه از سمت راست باشد یا از سمت چپ باشد در حالیکه در طواف می گوییم باید شانه چپ به سمت خانه کعبه باشد یا می گوییم در طواف طهارت شرط است یا باید از حجر شروع شود.
نتیجه اینکه طواف یا حقیقت شرعیه است یا حقیقت متشرعه می باشد.

مطلب دوم:دلیل بر اینکه می گوییم طواف بر خصوص هفت شوط صادق است چیست؟
جواب: تمام متون فقهیه و روایات می گویند که طواف، هفت شوط می باشد.
عبارت مستند:و منها: أن يطوف سبعة أشواط، بالإجماع و النصوص المستفيضة، بل المتواترة الآتي طرف منها في طي المسائل الآتية. [1]
کما اینکه در روایات بیانیه و اقسام حج نیز به این مطلب اشاره شده است.
منها: ...فَطَافَ بِالْبَيْتِ سَبْعَةَ أَشْوَاطٍ وَ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ خَلْفَ مَقَامِ إِبْرَاهِيم...‌[2]
کما اینکه در وسائل[3] باب 19 از ابواب طواف ح1 و 2 و 3 و باب 32 و 33 و این عبارت آمده است که طواف باید هفت شوط باشد الا در بعضی فرموده است طواف باید هفت شوط باشد و در بعضی فرموده است اگر شش شوط انجام داده است یا باید خودش یک شوط دیگر انجام دهد یا نائب بگیرد تا آن یک شوط را انجام دهد.

مطلب سوم: آیا طواف از واجبات حج می باشد یا نه؟ آیا طواف از افعال عمره تمتع می باشد یا نه؟ یا بگوئید آیا طواف جزء است یا نه؟
لاینبغی الشک که طواف جزء حج و عمره می باشد للاجماع و المتون الفقهیه و الروایات.
وهو الطواف وهو واجب في كل من العمرة والحج بأقسامهما إجماعا، بل ضرورة، بل هو جزء حقيقتهما، كما تنص عليه المستفيضة المتقدمة في بيان كيفية الحج والعمرة وأقسامهما[4]
کما اینکه روایات نیز دلالت بر وجوب طواف دارد کما فی باب 2[5] از اقسام حج ح 1 و 4 و 8 و 10 و 13 و 14 و 30 و باب 1 ح1 و 2
روایات باب 19 اگر چه علی ما ببالی ضعف سندی دارند اما روایات صحیحه در این زمینه وجود دارد.
مطلب چهارم: ما اشار الیه سیدنا الاستاذ بقوله:و هو ركن يبطل العمرة بتركه عمدا إلى وقت فوته سواء كان عالما بالحكم أو جاهلا[6]

در این کلام سه مطلب وجود دارد:
مطلب اول: طواف رکن است
مطلب دوم: بطلان عمره بترک این رکن تا چه زمانی است؟
مطلب سوم: مراد از رکنیت در باب طواف چیست؟ آیا مراد از رکنیت طواف مانند رکنیت رکوع در صلاة می باشد معنای رکن در صلاة این است که کم یا زیاد کردن رکن عمدا و سهوا و نسیانا و عالما و جاهلا موجب بطلان می شود آیا رکنیت طواف هم به همین معناست؟
مرحوم نراقی می فرمایند و هو جزء حقیتهما واضح است که اگر عمدا جزئی را انجام ندهیم عمل باطل است بلکه این بدین معنا است که در طواف خصوصیتی است که در بقیه اعمال نیست طواف با تقصیر فرق می کند یعنی اگر طواف انجام نشود در بعضی از فروض حج انجام نشده است.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo