درس خارج فقه آیت الله مرتضوی
94/10/02
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع:
تعذر نماز خلف المقام/وجوب نماز خلف المقام/نماز طواف/افعال عمره
...و لو تعذر الخلف للازدحام أتى عنده من اليمين أو اليسار، و لو لم يمكنه أن يصلي عنده يختار الأقرب من الجانبين و الخلف، و مع التساوي يختار الخلف، و لو كان الطرفان أقرب من الخلف لكن خرج الجميع عن صدق كونها عنده لا يبعد الاكتفاء بالخلف، لكن الأحوط إتيان صلاة أخرى في أحد الجانبين مع رعاية الأقربية، و الأحوط إعادة الصلاة مع الإمكان خلف المقام لو تمكن بعدها إلى أن يضيق وقت السعي.[1]
در مساله سه ازنماز طواف تقریبا هفت فرع یا بیشتر ذکر شده است.
فرع اول: که اهم این فروع بود مکان نماز طواف بود و قد تقدم
فرع دوم: ما اشار الیه سیدنا الاستاذ بقوله: و لو تعذر الخلف للازدحام أتى عنده من اليمين أو اليسار
اگر فرض کردیم خواندن نماز در خلف المقام لجة من الجهات قریبا و بعیدا ممکن نیست جماعتی می فرمایند باید نماز را یمین یا یسار مقام بخواند و جماعتی هم می گویند هر جای مسجد می تواند نماز را بخواند.
فرع سوم: ما اشار الیه سیدنا الاستاذ بقوله: و لو لم يمكنه أن يصلي عنده يختار الأقرب من الجانبين و الخلف
اگر نماز در خلف و یمین و یسار مقام ممکن نیست وظیفه مصلی چیست؟
در این فرض سیدنا الاستاذ می فرمایند مکانی که اقرب الی المقام است آن را انتخاب کند عده ای هم می گویند در هر جای مسجد نماز را بخواند کافی است.
فرع چهارم: ما اشار الیه سیدنا الاستاذ بقوله: و مع التساوي يختار الخلف
می فرمایند اگر فاصله یمین و یسار و خلف با هم مساوی است خلف را انتخاب کند.
فرع پنجم: ما اشار الیه سیدنا الاستاذ بقوله: و لو كان الطرفان أقرب من الخلف لكن خرج الجميع عن صدق كونها عنده لا يبعد الاكتفاء بالخلف لكن الأحوط إتيان صلاة أخرى في أحد الجانبين مع رعاية الأقربية
در این فرع سه نظریه است.
1-سیدنا الاستاذ می فرمایند اگر فاصله یمین و یسار اقرب از خلف است بعید نیست که خلف را مقدم کند و احتیاط این است که نماز دیگری در اقرب هم بخواند واضح است در همه فروض عنوان عند در این امکنه صادق نیست.
2-عده ای دیگر فرمودند مانند فرع دوم اگر خلف المقام ممکن نیست هر جای مسجد کافی است کما عن المحقق.
3-صاحب جواهر هم فرموده است مطلقا خلف را مقدم کند.
فرع ششم: ما اشار الیه سیدنا الاستاذ بقوله: و الأحوط إعادة الصلاة مع الإمكان خلف المقام لو تمكن بعدها إلى أن يضيق وقت السعي.
می فرمایند اگر نماز خلف المقام ممکن نشد و نماز را در غیر خلف المقام خوانده است احتیاط این است که بعدا تا زمانی که وقت سعی ضیق نشده است اگر خلف المقام ممکن شد نماز را در خلف المقام اعاده کند.
این فرع داخل در بحث اجزاء اوامر اضطراریه می باشد.
در این فروع این مطلب بین همه فروع مشترک است که آیا در این فروع ششگانه نماز طواف ساقط است یا نه؟
احتمال اول این است که بگوییم اگر خلف المقام نماز ممکن نشد نماز طواف ساقط است و برود سعی را انجام دهد.
دلیل: المشروط عدم عند عدم شرطه
نماز باید خلف المقام باشد و خلف المقام در کل این فروع ممکن نیست پس وجوب نماز هم منتفی است.
احتمال دوم این است که در کل این فروع نماز طواف ساقط نیست.
دلیل:
اولا: اتفاق عند الخاصه بلکه گفته شده است عند المسلمین
ثانیا: ملاحظه فروع این مساله می باشد مثلا گفته شده است اگر کسی به هر دلیلی نماز طواف را نخوانده است و مرده است آیا بر وارث قضائش واجب است یا نه یا اگر کسی نماز طواف را فراموش کرده است یا در خارج مسجد یا خارج مکه خوانده است وظیفه اش چیست.
نسبت به نسیان و جهل در باب 73 باب طواف می فرمایند ناسی باید در بعض موارد برگردد و نماز طواف را بخواند و در بعضی موارد فی مکانه نماز را بخواند اگر خواندن نماز بر ناسی واجب است بطریق اولی نماز از عامد ساقط نمی شود.
...و لو تعذر الخلف للازدحام أتى عنده من اليمين أو اليسار، و لو لم يمكنه أن يصلي عنده يختار الأقرب من الجانبين و الخلف، و مع التساوي يختار الخلف، و لو كان الطرفان أقرب من الخلف لكن خرج الجميع عن صدق كونها عنده لا يبعد الاكتفاء بالخلف، لكن الأحوط إتيان صلاة أخرى في أحد الجانبين مع رعاية الأقربية، و الأحوط إعادة الصلاة مع الإمكان خلف المقام لو تمكن بعدها إلى أن يضيق وقت السعي.[1]
در مساله سه ازنماز طواف تقریبا هفت فرع یا بیشتر ذکر شده است.
فرع اول: که اهم این فروع بود مکان نماز طواف بود و قد تقدم
فرع دوم: ما اشار الیه سیدنا الاستاذ بقوله: و لو تعذر الخلف للازدحام أتى عنده من اليمين أو اليسار
اگر فرض کردیم خواندن نماز در خلف المقام لجة من الجهات قریبا و بعیدا ممکن نیست جماعتی می فرمایند باید نماز را یمین یا یسار مقام بخواند و جماعتی هم می گویند هر جای مسجد می تواند نماز را بخواند.
فرع سوم: ما اشار الیه سیدنا الاستاذ بقوله: و لو لم يمكنه أن يصلي عنده يختار الأقرب من الجانبين و الخلف
اگر نماز در خلف و یمین و یسار مقام ممکن نیست وظیفه مصلی چیست؟
در این فرض سیدنا الاستاذ می فرمایند مکانی که اقرب الی المقام است آن را انتخاب کند عده ای هم می گویند در هر جای مسجد نماز را بخواند کافی است.
فرع چهارم: ما اشار الیه سیدنا الاستاذ بقوله: و مع التساوي يختار الخلف
می فرمایند اگر فاصله یمین و یسار و خلف با هم مساوی است خلف را انتخاب کند.
فرع پنجم: ما اشار الیه سیدنا الاستاذ بقوله: و لو كان الطرفان أقرب من الخلف لكن خرج الجميع عن صدق كونها عنده لا يبعد الاكتفاء بالخلف لكن الأحوط إتيان صلاة أخرى في أحد الجانبين مع رعاية الأقربية
در این فرع سه نظریه است.
1-سیدنا الاستاذ می فرمایند اگر فاصله یمین و یسار اقرب از خلف است بعید نیست که خلف را مقدم کند و احتیاط این است که نماز دیگری در اقرب هم بخواند واضح است در همه فروض عنوان عند در این امکنه صادق نیست.
2-عده ای دیگر فرمودند مانند فرع دوم اگر خلف المقام ممکن نیست هر جای مسجد کافی است کما عن المحقق.
3-صاحب جواهر هم فرموده است مطلقا خلف را مقدم کند.
فرع ششم: ما اشار الیه سیدنا الاستاذ بقوله: و الأحوط إعادة الصلاة مع الإمكان خلف المقام لو تمكن بعدها إلى أن يضيق وقت السعي.
می فرمایند اگر نماز خلف المقام ممکن نشد و نماز را در غیر خلف المقام خوانده است احتیاط این است که بعدا تا زمانی که وقت سعی ضیق نشده است اگر خلف المقام ممکن شد نماز را در خلف المقام اعاده کند.
این فرع داخل در بحث اجزاء اوامر اضطراریه می باشد.
در این فروع این مطلب بین همه فروع مشترک است که آیا در این فروع ششگانه نماز طواف ساقط است یا نه؟
احتمال اول این است که بگوییم اگر خلف المقام نماز ممکن نشد نماز طواف ساقط است و برود سعی را انجام دهد.
دلیل: المشروط عدم عند عدم شرطه
نماز باید خلف المقام باشد و خلف المقام در کل این فروع ممکن نیست پس وجوب نماز هم منتفی است.
احتمال دوم این است که در کل این فروع نماز طواف ساقط نیست.
دلیل:
اولا: اتفاق عند الخاصه بلکه گفته شده است عند المسلمین
ثانیا: ملاحظه فروع این مساله می باشد مثلا گفته شده است اگر کسی به هر دلیلی نماز طواف را نخوانده است و مرده است آیا بر وارث قضائش واجب است یا نه یا اگر کسی نماز طواف را فراموش کرده است یا در خارج مسجد یا خارج مکه خوانده است وظیفه اش چیست.
نسبت به نسیان و جهل در باب 73 باب طواف می فرمایند ناسی باید در بعض موارد برگردد و نماز طواف را بخواند و در بعضی موارد فی مکانه نماز را بخواند اگر خواندن نماز بر ناسی واجب است بطریق اولی نماز از عامد ساقط نمی شود.
