< فهرست دروس

درس خارج فقه آیت‌الله مرتضوی

96/02/13

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: هدي/ اعمال مني/پنجمين عمل/اعمال حج تمتع

فرع هشتم از مساله 11: حکم ذبح کفارات

سیدنا الاستاذ می فرمایند: «و کذا فی ذبح الکفارات».[1]

قبلا بیان شد که بر محرم نزدیک 30 چیز حرام است که در اغلب این موارد، اگر محرم آنها را انجام دهد، کفاره واجب می شود و در بسیاری از موارد، گوسفند بر او واجب می شود. مثلا بدون ضرورت دندان خود را کشیده که باید گوسفند کفاره بدهد.

بر این اساس اگر مومنی در حال احرام صیدی کرده باشد یا درختی را در حرم کنده است، او باید گوسفند یا بقره کفاره بدهد، حال در اینجا آیا مباشرت لازم دارد یا تسبیب است و سیدنا الاستاذ می فرمایند همه بحث های هدی اینجا وجود دارد و فرقی ندارد. بله ادله آنجا اوفی و بیشتر بود.

بحث دیگری این است که ذبح کفاره از باب نیابت است یا از باب وکالت در اداء واجب است و یا از باب وکالت در سر بریدن است. به نظر سیدنا الاستاذ این بحث در هدی آمد و در کفارات همان بحثها جاری است.

مهمترین بحثی که مطرح است این است که به نظر سیدنا الاستاذ در ذابح کفاره، ایمان شرط است اگرچه در تحریر اجمال دارد اما در مناسک تصریح به این موضوع شده است.

اینکه ایمان شرط باشد، بنا بر نیابت و بنا بر وکالت مطلقه، حرفی نیست، اما بنا بر وکالت در بریدن نیاز به ایمان نیست. در اینجا هم همان بحث جاری است و به نظر ما ایمان شرط نمی باشد و در کفارات دیگر مثل کفاره روزه، امر عبادی است و در ذبح کفاره در باب حج باید دید عبادی است یا خیر. به عبارت دیگر، ذبح در باب حج، عبادی است اما آیا کفاره باب حج هم عبادی است یا خیر؟

مسئله 12

متن مسئله: «لو شك بعد الذبح في كونه جامعا للشرائط أولا لا يعتني به، ولو شك في صحة عمل النائب لا يعتني به، ولو شك في أن النائب ذبح أولا يجب العلم باتيانه، ولا يكفي الظن، ولو عمل النائب على خلاف ما عينه الشرع في الأوصاف أو الذبح فإن كان عامدا عالما ضمن ويجب الإعادة، فإن فعل جهلا أو نسيانا ومن غير عمد فإن أخذ للعمل أجرة ضمن أيضا، وإن تبرع فالضمان غير معلوم، وفي الفرضين تجب الإعادة».[2]

در این مسئله چندین بحث مطرح شده است:

فرع اول: شک در ذبح بعد از انجام عمل

ناسک گوسفندی را خریده است و متوجه بوده که این گوسفند شرایطی را دارد و ذابح هم باید شرایطی داشته باشد و ذبح هم شرایط خودش را دارد و بعد گوسفند را ذبح می کند، بعد از ذبح و تمام شدن کار، شک می کند که گوسفند دم داشت یا خیر، یا این ذبح در منی بود یا در خارج از منا بود، این ذبح در شب بود یا در روز بود؟

سیدنا الاستاذ می فرمایند به این شک اعتنا نکند.

وجه این فتوا، قاعده فراغ است که می گوئیم ان شاء الله این گوسفند تمام شرایط را داشته است.

نکته: البته قاعده فراغ در مصادفات اتفاقیه جاری نیست، مثلا در همینجا اگر توجه به دارا بودن تمام شرایط ندارد و بعد می خواهد قاعده فراغ جاری کند، در اینجا این قاعده جاری نیست.

پس خوب بود که سیدنا الاستاذ این مطلب را متذکر می شدند.


[1] تحریر الوسیله، امام خمینی، ج1، ص447.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo