یکی از اسباب تحریم نکاح در فقه ، کفر است

 صحبت ما در ارتباط با آیات نکاح کافر و کافره بود به تعبیر دیگر یکی از اسباب تحریم نکاح در فقه به عنوان کفر مطرح شده

 عرض کردیم که بعضی از آیات در این زمینه وارد شده تا حالا دو تا آیه راتعرض کردیم که آیه سوره بقره بود ،(و لاتنکح المشرکات حتی یومن )( و لاتنکح المشرکین حتی یومن) در هفته قبل خواندیم از آیه دومی که تعرض شد آیه سوره مائده بود ( (((ٱلْیَوْمَ أُحِلَّ لَکُمُ ٱلطَّیِّبَٰتُ ۖ وَطَعَامُ ٱلَّذِینَ أُوتُوا۟ ٱلْکِتَٰبَ حِلٌّۭ لَّکُمْ وَطَعَامُکُمْ حِلٌّۭ لَّهُمْ ۖ وَٱلْمُحْصَنَٰتُ مِنَ ٱلْمُؤْمِنَٰتِ وَٱلْمُحْصَنَٰتُ مِنَ ٱلَّذِینَ أُوتُوا۟ ٱلْکِتَٰبَ مِن قَبْلِکُمْ إِذَآ ءَاتَیْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنِینَ غَیْرَ مُسَٰفِحِینَ وَلَا مُتَّخِذِىٓ أَخْدَانٍۢ ۗ وَمَن یَکْفُرْ بِٱلْإِیمَٰنِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُۥ وَهُوَ فِى ٱلْءَاخِرَةِ مِنَ ٱلْخَٰسِرِینَ))

 که عرض شد استفاده از این آیه کریمه این است که زنهای اهل کتاب ازدواج باآنها حلال است منتهی اذا .... که از این جمله جمعی استفاده کردند که مربوط به نکاح منقطع است نه دائم که بعضی از روایات را در این جا خواندیم که نکاح زنان اهل کتاب به صورت نکاح منقطع و موقت تجویز شده و قدر متیقن از آیه کریمه همین است البته بعضی استفاده تعمیم هم از آیه کرده باشند.که( اذا آتیتموا اجورهم) گفتند مراد مهر است مطلق مهر چه در نکاح دائم و چه نکاح منقطع

 آیه سومی که مطرح هست در بحث نکاح اهل کتاب یا مطلق کفار آیه سوره ممتحنه آیه دهم

 یآَٰأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓا۟ إِذَا جَآءَکُمُ ٱلْمُؤْمِنَٰتُ مُهَٰجِرَٰتٍۢ فَٱمْتَحِنُوهُنَّ ۖ ٱللَّهُ أَعْلَمُ بِإِیمَٰنِهِنَّ ۖ فَإِنْ عَلِمْتُمُوهُنَّ مُؤْمِنَٰتٍۢ فَلَا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى ٱلْکُفَّارِ ۖ لَا هُنَّ حِلٌّۭ لَّهُمْ وَلَا هُمْ یَحِلُّونَ لَهُنَّ ۖ وَءَاتُوهُم مَّآ أَنفَقُوا۟ ۚ وَلَا جُنَاحَ عَلَیْکُمْ أَن تَنکِحُوهُنَّ إِذَآ ءَاتَیْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ ۚ وَلَا تُمْسِکُوا۟ بِعِصَمِ ٱلْکَوَافِرِ وَسْـَٔلُوا۟ مَآ أَنفَقْتُمْ وَلْیَسْـَٔلُوا۟ مَآ أَنفَقُوا۟ ۚ ذَٰلِکُمْ حُکْمُ ٱللَّهِ ۖ یَحْکُمُ بَیْنَکُمْ ۚ وَٱللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ

 صدر آیه کریمه خطاب است به مومنین که اگر زنهای مومنه ای از دیار شرک مهاجرت می کنند و مومن می شوند به دیار شما می آیند شما اینها را امتحان کنید خدا آگاه تر است به اینکه اینها ایمان دارند یا نه ولی شما آنها را امتحانشان کنید مثلا ببینید که آیا شهادت می دهند. به وحدانیت خدای متعال و رسالت پیغمبر اکرم یا مثلا از آنها سوال کنید شما که به شهر مسلمین آمدید مثلا طمعا آمدید یا از زندگی می خواستید فرار کنید آنها را قسم بدهید که به خاطر عشق به اسلام آمدیم. اینها اقسام امتحان است در تفاسیرذکر شده اند خوب ( الله اعلم بایمانهم فَإِنْ عَلِمْتُمُوهُنَّ مُؤْمِنَٰتٍۢ اگر شما دانستید که آنها مومن هستند.

 فَلَا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى ٱلْکُفَّارِ خوب اینها را به کفار برنگردانید. اجبار و الزام به برگداندن به دیار کفر نکنید حالا عرض می کنم به چه دلیل چه مسئله ای در آن جا وجود داشته ، لَا هُنَّ حِلٌّۭ لَّهُمْ نه آن زنها حلالند برای آن کفار بعد از این که مسلمان شدند. ونه آن کفار حلالند برای این زنها یعنی دیگر اینها که آمدند مومن شدند در حالی که شوهراشان کافرند وبه طور کلی ارتباط زوجیت بین اینها منقطع است،

 در شان و نزول آیه کریمه فَلَا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى ٱلْکُفَّارِ تقریبا این جوری ذکر کرده اند که پیغمبر (ص) در صلح حدیبیه پیمان صلحی که با مشرکین بسته بودند یک ماده آن این بود که هر کس از اهل مکه وارد بشود بر مسلمین باید آنها را برگردانند به دیار خودشان و یا به دست کفار که به نفع مشرکین بود. ولی اگر از جانب مسلمین مرتد می شدند و به پیش مشرکین مکه می رفتند آنها ملزم نباشند که اینها را برگردانند.به مدینه این پیمان صلح هر دو مفاد آن به نفع مشرکین بود که این جور بر اساس مصالحی بین آنها مقرر شد و مهر شد بعد از این جریان ذکر می کنند اسم چند تا زنها را از جمله صبیعه یابنت الحفص که در تفاسیر آمده در مجمع ذکر کردند که بعضیها در همان حدیبیه آمدند و مسلمان شدند. شاید بعضی در مدینه آمدند نسبت به صبیعه آمده که شوهرش در مسافرت بود آمد گفت که در صلح آمده که شما باید برگردانید در این مورد آیه کریمه نازل شد که

 فَإِنْ عَلِمْتُمُوهُنَّ مُؤْمِنَٰتٍۢ فَلَا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى ٱلْکُفَّارِ که شما حق ندارید برگردانید و لو که در صلح مقرر شده ولی گفته شده که آن صلحنامه انصراف داشته از زنها بیشتر مورد نظر مردها بوده اگر مردها می آمده اند آنها را بر می گرداندند. ولو اگر نسبت به زنها بوده بعد از این آیه دیگر بر نمی گرداند این شان نزول این آیه کریمه بوده است .

 وَءَاتُوهُم مَّآ أَنفَقُوا۟ برنگردانید آن زنها را که ایمان آوردند ولی مهریه ای را که کفار برای آنها تعیین کرده اند به آنها بپردازید

 که انفقوا را اختصاص داده اندبه مهر یعنی آن مهری را که کفار برای این زنها قرار داده بودند. مهرشان را به آنهاعطا کنید، ولی زنها را نگه دارید به کفار بر نگردانید و اگر انفقوا را مطلق بگیریم که هرچه کفار به این زنها داده اند به آنها برگردانید، خوب بعد

 

  وَلَا جُنَاحَ عَلَیْکُمْ أَن تَنکِحُوهُنَّ بر شما بعصی نیست که با اینها ازدواج کنید به خاطر اسلام اینها و کفر کفار سبب می شود که عصمت بین اینها منقطع بشود، ارتباط و علاقه زوجیت مرتفع بشود و لذا لا جناح اشکال ندارد با همین زنهایی که مسبوق به کفر هستند ازدواج کنید. إِذَآ ءَاتَیْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ حالا این جا آیا ازدواج دائم یا متعه شاید در این جاتعمیم دادند. گفتند مراد از اتیتموهن یعنی مهریه آنها را بپردازید و ازدواج کنید بعد گفته وَلَا تُمْسِکُوا۟ بِعِصَمِ ٱلْکَوَافِرِ این جمله بیشتر محل استشهاد است یعنی آنچه دراین آیه مربوط به ازدواج بازنها کفر و اسلام است، یکی آن جمله فَإِنْ عَلِمْتُمُوهُنَّ مُؤْمِنَٰتٍۢ فَلَا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى ٱلْکُفَّارِ اگر زنی کافری مسلمانشد منقطع می شود از شوهر خودش یکی هم این جمله وَلَا تُمْسِکُوا۟ بِعِصَمِ ٱلْکَوَافِرِ عصم جمع عصمت است و مقصوداز عصمت در لغت به معنای منع است و لی این جا مراد از عصمت نکاح دائم است علقه زوجیت چونعصمت یعنی وسیله حفظ زنی که منکوحه است در عصمت زوجش است و لذااز عصمت در این جا مراد نکاح دائم است که زن را حفظ می کند آن وقت جمله وَلَا تُمْسِکُوا۟ بِعِصَمِ ٱلْکَوَافِرِ عصمت این زنها را نگه ندارید یعنی ابقاء رجل بعد ما اسلم زوجته الکافر علی زوجیتها یعنی کسی حق ندارد به نکاح کافرات متمسک بشود یعنی عقدکافره جایز نیست اگر کسی زنی دارد کافره و مرد مسلمان شده به مجردی که این زن مسلمان شد دیگر عصمت منقطع می شود، و نباید این را در زوجیت خودش نگه دارد لاتمسکوابعصم الکوافر نکاح کافره را حفظ نکنید ای کسانی که ایمان آوردید اگر شما ایمان آوردید و زن ایمان آورد او را نگهدارید اما اگر ایمان نیاورد و کافر ماند این عصمت نکاح کافره را نگه ندارید، یعنی لاتبقوا نکاح

 امساک عصمت یعنی ابقاء الرجل بعد مااسلم زوجته الکافر علی زوجیتها فعلیه بعد ما اسلم کافری بعد از این که مسلمان شد.

 فعلیه ان یخلی عن سبیله زوجته الکافر آن دیگر حق نداردزوجیت کافره رانگه دارد لاتمسکوا .... دیگر به آن عصمت ارتباط پیدا نکنید که نوعا در تفاسیر همین جور معنا می شود لاتمسکوا بنکاح الکافرات یا مثلا فعلیه بعد ما سالم فعلیه ان یخلی عن سبیله زوجته الکافر سواء کان مشرکتا او کتابیتا این جا درمجمع فرموده و فی هذا دلاله علی انه لا یجوز العقد علی الکافره پس اگر در مقام دوام و استمرار جایز نباشد در ابتدا جایز نیست یعنی این جور استفاده شده گفته اند اگر یک فرد کافری زن کافری دارد بعد مرد مسلمان می شود به این مرد خطاب می شود که و لاتمسکوا بعصم الکوافر دیگر آن علقه زوجیت کافر رانگه نداریدبین شمااانقطاع است خوب این در مرحله ادامه است پس ممکن است ازآیه استفاده شود که اگر مردی مومنه بخواهد در همان ابتدا با زن کافره تزویج بکند این تزویج ممنوعه است ، که به این آیه هم استدلال شده بعضی از روایات درذیل همین آیه رسیده که یکی را بخوانیم دو تاروایت درتفسیر برهان در ذیل آیه رسیده که دروسائل در کتاب نکاح ج 20 روایت صفحه 534 آمده روایت این است که سندش هم معتبر است از زیادت ابن اعین قال سئلت ابا جعفر (ع) عن قول الله عزوجل والمحسنات من الذین اوتوا الکتاب من قبلکم فقال هی منسوخه بقوله و لا تمسکوا بعصم الکوافر در این روایت است آیه و المحصنات تزویج زنهای کتابی جایز است در این روایت آمده که این آیه منسوخ است بقوله و لاتمسکوابعصم الکوافر حالا این خودش مورد بحث است یعنی چه چون در آن آیه والمحصنات درسوره مائده است سوره مائده دارد که آخر سوره و این آیه در سوره ممتحنه است چه معنا دارد که آیه اول ناسخ آیه بعدباشد یعنی یک آیه نازل شده باشد بعد نسخ شده به آیه ای که اول نازل شده این خودش یک توجیح و توضیحی داردکه باید بعدا بحث شود. منظور اینکه باز یک روایت دیگری از زراره است قال لا ینبغی نکاح اهل الکتاب قلت جعلت فداک و این تحریمه قال قوله و لاتمسکوا بعصم الکوافر که حضرت فرمودند لاینبغی که در معاملات ذکر می شود نوعا استظهار حرمت ازآن می شود لاینبغی یعنی لایمکن یعنی قابل طلب نیست قابل دسترسی نیست بغی به معنای طلب است لاینبغی یعنی لاینطلب قابل طلب نیست آن وقت لاینبغی که درمعاملات که بکار می رود نوعا در عقود ایقاعات و نکاح امثال اینها از آن استضهار فساد می رود امکان ندارد و لذا زراره سوال کرد و این تحریمه سوال کرد به چه دلیل شما می گوئید حرام است حضرت اشاره به آیه فرمودند و لاتمسکوا بعصم الکوافر حالا این را انشاءالله بعدبحث می کنیم .