< فهرست دروس

درس تفسیراستاد مروارید

91/06/29

بسم الله الرحمن الرحیم

 بحث آیات الاحکام در ارتباط با آیات طلاق بود که ابتدائا شرائط طلاق را تعرض نمودیم و بعد وارد در احکام طلاق گردیدیم.
 یکی از احکام طلاق بحث عده بود که آن را هم مطرح نمودیم و در ادامه آن مخصصات آن را تعرض می نمودیم. یعنی در مواردی که حکم عده تخصیص خورده است.
 با اینکه مقتضای قوله تعالی: و المطلاق یتربصن ... [1] این بود که همه زنهای مطلقه باید عده نگه دارند لکن عرض شد این حکم مخصصاتی دارد که در بعض آیات کریمه از جمله خود همین آیه مخصصش آمده [2] .
 یکی از مخصصاتی را که صحبتش در سابق مطرح گردید مطلقه غیر مدخول بها بود [3] .
 این مخصص اول بود که از آیه شریفه استفاده می گردید.
 و اکنون بحث در مخصص دوم است.
 ابتدا بررسی فقهی مسئله:
 آنچه از آیه شریفه سوره ... استفاده می گردید این بود که مطلاقات باید سه طهر عده نگه دارند. در هر دو جزء این حکم یعنی اصل لزوم عده و مقدار عده تخصیص وارد گردیده. در اصل لزوم عده مخصص غیر مدخول بها بود. البته یائسه هم جزء مخصصات این حکم است. لکن حکم آن از ظاهر آیات شریفه استفاده نمی گردد.
 اما مخصصات دیگری هم برای آیه شریفه وجود دارد که تخصیص در مقدار عده است. مقتضی آیه شریفه سه طهر بود. لکن در مواردی دو مورد بلکه سه مورد سه طهر لازم نیست.
 آن موارد عبارتند از:
 اول: زنی که فاصله بین دو عادت ماهیانه اش سه ماه یا بیشتر است و حامل هم نیست. که عده طلاق این زن همان سه ماه است.(یک طهر).
 دوم: مطلقه غیر حاملی که در سن من تحیض هست و لکن حائض نمی گردد. این زن هم عده اش سه ماه است. البته این حکم را نمی توانیم به عنوان مخصص به حساب آوریم، بلکه حکم مستقلی است برای موضوع مستقل. زیرا آیه شریف و المطلقات بتربصن ... در مورد زنی است که طهری دارد و حیضی و بعد تخصیص می خورد. اما زنی که حیض ندارد دیگر در ارتباط با او طهر معنا ندارد.
 سوم: حامل. زن حامله حتی اگر حیض هم بشود، عده اش به وضع حملش می باشد. که اگر نبود حکم مخصص، باید زن حامل را هم مشمول حکم مطلقات می دانستیم.
 بنابراین در مقام سه حکم وجود دارد که دو مورد آن به عنوان تخصیص آیه شریفه به شمار می رود و یک مورد آن حکم جدیدی است که از آیه کریمه استفاده می گردد.
 آیه ای که این احکام از آن استفاده می گردد آیه چهارم سوره مبارکه طلاق است.
 ﴿وَ اللاَّئي‌ يَئِسْنَ مِنَ الْمَحيضِ مِنْ نِسائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلاثَةُ أَشْهُرٍ وَ اللاَّئي‌ لَمْ يَحِضْنَ وَ أُولاتُ الْأَحْمالِ أَجَلُهُنَّ أَنْ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْراً﴾ (4)
 ترجمه:
 و از زنان شما آنان كه از حيض (و فرزند، به ظاهر) نوميدند اگر باز شك (در تحقق سنّ يأسشان) داريد عدّه (طلاق) آنان سه ماه است و نيز زنانى كه حيض نديده (ليكن در سنّ حيض باشند آنها هم سه ماه عدّه نگه دارند)، و زنان حامله مدّت عدّه‌شان تا وقت زاييدن است. و هر كه متّقى و خداترس باشد خدا (مشكلات) كار او را آسان مى‌گرداند.
 در توضیح این آیه اختلافی بین اهل تفسیر وجود دارد .
 یک قول این است که واللائی لم یحضن در قبال ان ارتبتم می باشد. یعنی واللائی لم یحضن، در ارتباط با زنهایی است که قطع به عدم حیض دارند ولذا دیگر ارتیاب معنا ندارد. بخلاف و اللائی یئسن که هنوز احتمال حیض در ارتباط با آنان وجود دارد.
 اما بعضی قائلند که خیر ان ارتبتم در ارتباط با لم یحضن نیز مطرح است.


[1] وَ الْمُطَلَّقاتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلاثَةَ قُرُوءٍ وَ لا يَحِلُّ لَهُنَّ أَنْ يَكْتُمْنَ ما خَلَقَ اللَّهُ في‌ أَرْحامِهِنَّ إِنْ كُنَّ يُؤْمِنَّ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ بُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ في‌ ذلِكَ إِنْ أَرادُوا إِصْلاحاً وَ لَهُنَّ مِثْلُ الَّذي عَلَيْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَ لِلرِّجالِ عَلَيْهِنَّ دَرَجَةٌ وَ اللَّهُ عَزيزٌ حَكيمٌ. بقره 228
[2] استاد: ممکن است کلمه ثلاثة قروع ظهور آیه را مخصوص نماید به زنهای مطلقه ای که حیض می شوند و لذا چون ظهوری در عموم (همه مطلقات) نیست تخصیص هم معنا ندارد.
[3] يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِذا نَكَحْتُمُ الْمُؤْمِناتِ ثُمَّ طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَمَسُّوهُنَّ فَما لَكُمْ عَلَيْهِنَّ مِنْ عِدَّةٍ تَعْتَدُّونَها فَمَتِّعُوهُنَّ وَ سَرِّحُوهُنَّ سَراحاً جَميلاً . احزاب 49

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo