بحث در روافع نکاح بود.

 عرض شد رافع سوم ایلاء است که در سوره مبارکه بقره آیات 227-226 مطرح گردیده.

 عرض شد معنای لغوی ایلاء قسم خوردن و سوگند یاد کردن می باشد.

 یک معنای اصطلاحی فقهی هم برای ایلاء مطرح گردیده که مستفاد از آیه کریمه است و آن عبارتست از حلف بر ترک مواقعه زوجه به قصد آزار و اذیت او.

 در زمان جاهلیت ایلاء وسله ای برای اضرار به زوجه و گاهی هم وسیله برای انفصال بوده. منتهی شارع مقدس با این مسئله جاهلی مبارزه نموده و حکمش را تغییر داد.

 للذین یؤلون من نسائهم...

 اینکه در آیه شریفه و در روایات آلاء با من به کارمی رود گفته شده یک وجهش این است که در آلاء معنای امتناع از مقاربت گنجانده شده و لذا با من استعال می گردد.

 للذین یؤلون من نسائهم...آن کسانی که قسم می خورند بر ترک مقاربه با زوجاتشان حق دارند تا چهار ماه انتظار بکشند (حق دارند تا چهار ماه بر قسم خود پایبند باشند)،

 فان فاؤ ... بعد از چهار ماه اگر برگشتند، خداوند آمرزنده است (که این اشاره دارد که این قسم کار نادرستی است).

 و ان عزموا الطلاق...اما اگر اراده طلاق نمودند خداوند سمیع و علیم است (به عزم ایشان اطلاع دارد).

 از مجموع این دو آیه استفاده می گردد بعد از چهار ماه یا مرد باید حنث نماید یا طلاق دهد.

 در این آیات شریفه خصوصیات ایلاء ذکر نگردیده و طبیعتاً باید از روایات کمک گرفت.

 شرط اول: برای صدق موضوع ایلاء (فقهی)، زن باید مدخول بها باشد.

 وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَيْلِ عَنْ أَبِي الصَّبَّاحِ الْكِنَانِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَا يَقَعُ الْإِيلَاءُ إِلَّا عَلَى امْرَأَةٍ قَدْ دَخَلَ بِهَا زَوْجُهَا. [1]

 شرط دوم: عقد باید دائم باشد.

 شرط سوم: قسم بر ترک مقاربت یا باید مطلق باشد یا به بیشتر از چهار ماه باشد. اما اگر کمتر از چهار ماه باشد این از ایلاء نیست.

 عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ قُلْتُ لَهُ رَجُلٌ آلَى أَنْ لَا يَقْرَبَ امْرَأَتَهُ ثَلَاثَةَ أَشْهُرٍ قَالَ فَقَالَ لَا يَكُونُ إِيلَاءٌ حَتَّى يَحْلِفَ عَلَى أَكْثَرَ مِنْ أَرْبَعَةِ أَشْهُرٍ [2] .

 شرط چهارم: ایلاء به قصد ایذاء و اضرار باشد.

 مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ أَتَى رَجُلٌ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ع فَقَالَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ إِنَّ امْرَأَتِي أَرْضَعَتْ غُلَاماً وَ إِنِّي قُلْتُ وَ اللَّهِ لَا أَقْرَبُكِ حَتَّى تَفْطِمِيهِ فَقَالَ لَيْسَ فِي الْإِصْلَاحِ إِيلَاءٌ [3] .

 در ارتباط با ایلاء گفته شده که اگر مرد بخواهد در مدت چهار ماه مقاربت نماید کفاره لازم است (اجماعاً) اما اگر بعد از چهار ماه بخواهد حنث قسم نماید، ظاهر فقهاء لزوم کفاره است [4] .

 وَ عَنْهُ عَنِ الْقَاسِمِ عَنْ أَبَانٍ عَنْ مَنْصُورٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ رَجُلٍ آلَى مِنِ امْرَأَتِهِ فَمَرَّتْ أَرْبَعَةُ أَشْهُرٍ قَالَ يُوقَفُ فَإِنْ عَزَمَ الطَّلَاقَ بَانَتْ مِنْهُ وَ عَلَيْهَا عِدَّةُ الْمُطَلَّقَةِ وَ إِلَّا كَفَّرَ عَنْ يَمِينِهِ وَ أَمْسَكَهَا [5] .