< فهرست دروس

درس تفسیراستاد محمد مروارید

90/10/20

بسم الله الرحمن الرحیم

 يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نَجَسٌ فَلا يَقْرَبُوا الْمَسْجِدَ الْحَرامَ بَعْدَ عامِهِمْ هذا وَ إِنْ خِفْتُمْ علیه فَسَوْفَ يُغْنيكُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ إِنْ شاءَ إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ حَكيمٌ [1]
 مروری بر مباحث جلسه قبل:
 دراشکال سوم بیان شد در واژه نجس، به وجود آمدن حقیقت شرعیه هنگام نزول آیه مبارکه روشن نیست. بنابراین ما هستیم، واژه نجس وقرینه ای هم نداریم.
 سعی بر این بود تا قرینه درست کنند که آن قرینه شاهد شود مراد از نجاست، نجاست اصطلاحی است و آن قرینه جمله فلا تدخلوا المسجد الحرام بود و این قرینه ثابت نشد. بیان شد که آیا ضد آن ثابت است (مراد از نجاست، خباثت ذاتی است) گفتیم نه از این طرف هم نمی شود قرینه شود چون آیه شریفه می فرماید: :«ان المشرکون نجس» و آمدن بعض احکام به صورت تفریع هیچ اشکالی ندارد بنا براین این جمله قابلیت دارد تا آثار قبل را هم بگوید.
 توضیح
  آیه می گوید مشرکین نجس هستند. احتمال دارد هم نجاست ذاتی و هم خباثت ذاتی باشد. آن گاه در تفریع آمده یکی از آثار و متفرعات خباثت ذاتی رابیان کرده است. نتیجه: جمله قبل جمله عریض است هم شامل نجاست ذاتی و هم خباثت ذاتی می شود منتهی از این دو جمله آثار واحکام یکی را بیان کرده (خباثت ذاتی) بنابراین نمی شود طرف مقابل بگوید قرینه بر مراد ماست.
 مانند مثال زید عالم است و زید متقی است پس می توانید پشت سر او نماز بخوانید که این پشت سر او نماز خواندن متفرع بر متقی بودن او است.
 نتیجه: امکان دارد آیه شریفه هم شامل نجاست ذاتی باشد مانند اعیان نجسه، دم، کلب و هم شامل خباثت ذاتی آن گاه یکی از آثار خباثت ذاتی را آورده باشد. پس نه حرف ما ونه حرف مستشکل
 آیا می توان اطلاق آن را ثابت کرد؟
 از راه اصاله عدم نقل نتوانستیم نجاست ذاتی را ثابت کنیم حال باید دید آیا قرائنی وجود دارد که این جمله ان المشرکون ...را تفسیر کرده باشد. در روایات چیزی نداریم اما در خود آیه قرائنی وجود دارد از قبیل:
  1. حصر مشرکین در نجاست: انما المشرکون نجس. محصور فیه انما، دركلامي كه اولي دارد وآخري آخرین آن است و محصور فيه الا اولين آن، از باب قصر موصوف بر صفت(موصوف مشرک،صفت نجس) یعنی مشرکین در بین تمام صفات یک صفت دارند وآن نجاست است. مرحوم شهيد صدر اين را قرينه بر عكس گرفتند مي فرمايد: منحصر كردن مشركين در نجاست اين دليل برخباثت ذاتي داشتن آنها است.
  2. حمل مصدر بر ذات : امام (ره) اثبات نمودن که مشرکین نجس هستند به نجاست ذاتی یعنی عین نجس هستند. ايشان عنايتشان روي مبالغه حمل مصدر بر ذات يعني عين نجس بودن است.
  3. کیفیت موضوع : موضوع در اينجا مشركين هستند. مي گويند يك ذات داراي يك صفتي است حال مشرك آيا بدن يا جسم يا...نه مشركين يعني سرتا پايشان.
 نتيجه: اين سه قرينه را كنار هم بگذاريم شايد بتوانيم بگوييم نجاست شرعي اصطلاحي مراد است.


[1] - توبه/28

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo