بحث در این بود که آیا اهل کتاب هم از مشرکان هستند تا نجس باشند یا نه؟

 آیه دومی مطرح شد كَذلِكَ يَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذينَ لا يُؤْمِنُون. [1] رجس به معنای قذر است قذر هم یعنی نجاست شرعی. الذین لایومنون شامل هر غیر مومنی می شود که کتابی هم یکی از آنها است.

 نظریه فقها:

  محقق(ره) در کتاب معتبر به این آیه استدلال کرده اند بر نجاست هرغیرمومنی که شامل اهل کتاب هم می شود. شیخ طوسی(ره) هم رجس را به معنی نجاست گرفته البته در آیه إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَيْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ‌ فَأَطْلَقَ عَلَيْهِ اسْمَ الرَّجَاسَةِ وَ الرِّجْسُ هُوَ النَّجَسُ بِلَا خِلَاف‌ [2] ما از این استفاده کمک می گیریم که رجس به معنای نجاست است.

 توضیح رجس:

 ما مقداری در جلسه قبل در لغت رجس بحث کردیم [3] در کتاب های معتبر اهل لغت مانند مجمع البحرین آمده: و الرجس و الرجز واحد، و هو العذاب. قوله: فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثانِ‌ قيل هي الشطرنج، و قَوْلَ الزُّورِ الغناء. قوله: إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَيْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطانِ‌ قيل الرجس بالكسر القذر، و قيل العقاب و الغضب كما نقله الفراء في قوله تعالى: كَذلِكَ يَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ قال بعض الأفاضل: الرجس و إن كان في اللغة بمعنى القذر و هو أعم من النجاسة، إلا أن الشيخ قال في التهذيب: إن الرجس هو النجس بلا خلاف. و ظاهره أنه لا خلاف بين علمائنا في أنه في الآية بمعنى النجس. قوله: إِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ‌ أي الأعمال القبيحة و المآثم. و الرجس: لطخ الشيطان و وسوسته. [4]

 استاد: علی رغم اینکه کتاب مجمع البحرین یک کتاب لغت است جا دارد انسان این کتاب را مطالعه کند چون فوائد زیادی دارد.

 از فقهاء مرحوم سید محمد عاملی صاحب کتاب مدارک در مقام اشکال به محقق می نویسد: و أما الثاني فلأن الرجس لغة يجي‌ء لمعان، منها: القذر، و العمل المؤدي إلى العذاب، و الشك، و العقاب، و الغضب.. و الظاهر أن إطلاقه عليها على سبيل الاشتراك اللفظي، فيكون مجملا محتاجا في تعيين المراد منه إلى القرينة، على أن المتبادر من سوق الآية إرادة الغضب و العذاب، كما ذكره أكثر المفسرين. [5] ‌رجس مشترک لفظی است. الرجس لغتا: به معنای عذاب، شک و شبهه و ... استفاده می شود بر فرض هم اگر منظور از رجس قذر باشد قذر اعم است از خباثت ظاهری و معنوی، بنابراین استفاده نمی شود. همچنین معنای جمله مجمل می شود و نیاز به قرینه بیرونی دارد و علاوه بر این متبادر از سیاق عبارت معنای عقاب و عذاب میباشد.

 طهارت اهل کتاب

 از جمله آیاتی که برطهارت اهل کتاب استدلال شده الْيَوْمَ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّباتُ وَ طَعامُ الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ حِلٌّ لَكُمْ وَ طَعامُكُمْ حِلٌّ لَهُمْ... [6]

 تقریب استدلال: استدلال به طعام الذین اوتوا الکتاب حل لکم، طعام به معنای غذای آماده است طعام از ناحیه اهل کتاب حلال است برای شما این حلیت من جمله حلیت اکل است لازمه حلیت اکل نشان پاک بودن است زیرا اگر نجس می بود اکلش حرام می بود. طهارت طعام نشانه طهارت اهل کتاب است زیرا بعید است طباخی غذایی فراهم کند ولی هیچ تماسی با آن نداشته باشد خصوصا در آن عصر که پخت و پز ماشینی نبوده است.

 اما با این استدلال نمی توان طهارت اهل کتاب را اثبات کرد اشکالش در جلسه آینده مطرح خواهد شد.