< فهرست دروس

درس خارج فقه آیت الله نوری

کتاب البیع

93/12/18

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: جهاد/ولایة الفقیه
یکی از موضوعاتی که از قرآن کریم و تاریخ اسلام و فرهنگ اهل بیت علیهم السلام و فتاوای فقهاء ما بدست می آید این است که مسلمانان باید سعی کنند تا همیشه عزت و عظمت خودشان را در برابر کفار حفظ کنند:﴿وَلِلَّهِ الْعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَلَكِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَا يَعْلَمُونَ[1]، مثلا اگر جریانی پیش آمد و امر دائر شد بین اینکه مسلمان کشته شود یا اینکه تن به ذلت بدهد اسلام می گوید باید کشته شود اما تن به ذلت ندهد و یا مثلا اگر می خواهد به زن یا مردی تجاوز شود اسلام می گوید باید درگیر شوند و خودشان را به کشتن بدهند اما به آن کار تن ندهند و یا مثلا در روایاتمان ذکر شده کسی که بدون جراحت سنگین اسیر شود از ما نیست و یا مثلا اگر شخصی کافر شود ولی عبد مسلمان داشته باشد حاکم شرع باید آن عبد مسلمان را بخرد تا کافر بر عبد مسلمان سلطه نداشته باشد و یا مثلا مسلمان از کافر ارث می برد اما کافر از مسلمان ارث نمی برد و یا مثلا اگر زن و شوهر کافر باشند و بعد زن مسلمان شود باید از شوهرش جدا شود تا تحت سلطه کافر نباشد، خلاصه در جای جای فقه ما این قاعده کلی همیشه رعایت شده که مسلمانان باید عزت و عظمت خودشان را حفظ کنند ولو به قیمت جان و شهادتشان.
یک بحث کلی در بین مفسرین وجود دارد که آیا در اسلام جنگ ابتدائی وجود دارد یا حتی جنگهای زمان پیغمبر نیز دفاع بوده؟ المنار اصرار دارد آنچه که پیغمبر انجام داده دفاع بوده لذا جهاد ابتدائی در اسلام را نفی کرده ولی خب اینطور نیست و آیات قرآن باهم فرق دارند مثلا در قرآن کریم ذکر شده با یهود و نصاری بجنگید تا جزیه پرداخت کنند اما با مشرکین بجنگید و نابودشان کنید و با کسانی که با شما نمی جنگند و به اسلام نظر سوء ندارند ولی کافرند نجنگید خلاصه اینکه قرآن کریم دسته دسته کرده و به نظر بنده تا کسی دفتر 25 تبیان که مربوط به دفاع مقدس است را مطالعه نکند نمی تواند وضع دنیا نسبت به اسلام و جهاد ما با صدام و غیر صدام را درک کند، وقتی انسان این فرمایشات امام رضوان الله علیه را مطالعه می کند می فهمد که چقدر ایشان درک صحیحی از کفار و غرب و از دشمنان ما دارد و چقدر درک صحیح از زمان ما و قران و تفسیر قرآن و فقه سیاسی اسلام دارد، حالا چند جمله از فرمایشات ایشان در صفحه 88 را می خوانم:
جوانان عزیزم که چشم امید من به شماست با یک دست قرآن را وبا دست دیگر سلاح را بردارید و از حیثیت و شرافت اسلام دفاع کنید و قدرت تفکر و توطئه را از دشمن سلب نمائید شما از هیچ چیز هراس نداشته باشید شما برای حفظ اسلام دارید جنگ می کنید امروز بدون شک سرنوشت تمام امت های اسلامی به سرنوشت ما در این جنگ گره خورده و جمهوری اسلامی در مرحله ای است که پیروزی او بحساب همه مسلمانان گذاشته می شود و خدائی ناکرده شکست ما به ناکامی و شکست همه مسلمانان تمام خواهد شد خلاصه مکتب دارد می جنگد و خیانت به آرمان بشریت و رسول خداست اگر ما تن به شکست بدهیم لذا تب جنگ در کشور ما جز به سقوط صدام فرو نخواهد نشست و إن شاء الله به این هدف فاصله چندانی نمانده عزت و شرف و میهن و دین ما در گروی همین مبارزه است و میهن از جان عزیزتر ما امروز آماده است تا یکایک فرزندان خود را برای نبرد با باطل مهیا سازد بکوشید تا جامه ذلت نپوشید ملت شهید پرور ایران بدانند این روزها روز امتحان است و روز پرخاش و تندی کسانی است که با اسلام کینه ای دیرینه دارند روز انتقام از کفر و نفاق است روز فداکاریست روز عاشورای حسینی است، ایران آن چنان اسطوره های شیطانی را در هم شکست که گوئی دست مبارک علی بن أبی طالب علیه السلام در روز خندق از آستین پر عظمت لشکریان ما بیرون آمده باشد...الی آخر کلامه الشریف.
خوب و اما دیروز عرض کردیم حضرت امیر علیه السلام در کلام 51 نهج البلاغه می فرمایند:﴿ قَدِ اسْتَطْعَمُوكُمُ الْقِتَالَ، فَأَقَرُّوا عَلَى مَذَلَّة، وَتَأْخِيرِ مَحَلَّة; أَوْ رَوُّوا السُّيُوفَ مِنَ الدِّمَاءِ تَرْوَوْا مِنَ الْمَاِء. فَالْمَوْتُ فِي حَيَاتِكُمْ مَقْهُورِينَ، وَالْحَيَاةُ فِي مَوْتِكُمْ قَاهِرِينَ. أَلاَ وَإِنَّ مُعَاوِيَةَ قَادَ لُمَةً مِنَ الْغُوَاةِ، وَعَمَّسَ عَلَيْهِمُ الْخَبَرَ، حَتَّى جَعَلُوا نُحُورَهُمْ أَغْرَاضَ الْمَنِيَّةِ[2] که از این کلام حضرت این قاعده کلی استفاده می شود که هر وقت جریانی پیش بیاید که مستلزم ذلت و پایمال شدن حق مسلمانان باشد و باعث شود مسلمانان مقهور شوند و زیر سلطه قرار بگیرند آنجا جای جهاد است و باید مسلمانان جهاد کنند.
صاحب جواهر در صفحه 47 از جلد 21 جواهر 43 جلدی اولاً بحث کرده که جهاد بر چه کسانی واجب است و ثانیاً جهاد با چه کسانی واجب است؟ ایشان در فصل دوم فرموده؛ اول جهاد با بغاة و دوم اهل ذمه(یهود و نصاری و مجوس)إذا أخلو بشرائط الذمه و سوم کفار دیگر واجب می باشد، صاحب جواهر در ادامه کلامی دارد که باعث تعجب می باشد، ایشان می فرماید اگر کفار بر کشور اسلام مسلط باشند ولی مارا در انجام اعمال اسلامی آزاد بگذارند اشکالی ندارد کلام ایشان این است:«نعم قد يمنع الوجوب، بل قد يقال بالحرمة لو أراد الكفار ملك بعض بلدان الاسلام أو جميعها في هذه الأزمنة من حيث السلطنة مع إبقاء المسلمين على إقامة شعار الاسلام وعدم تعرضهم في أحكامهم بوجه من الوجوه، ضرورة عدم جواز التغرير بالنفس من دون إذن شرعي، بل الظاهر اندراجه في النواهي عن القتال في زمن الغيبة مع الكفار في غير ما استثني، إذ هو في الحقيقة إعانة لدولة الباطل على مثلها. نعم لو أراد الكفار محو الاسلام ودرس شعائره وعدم ذكر محمد صلى الله عليه وآله وشريعته فلا إشكال في وجوب الجهاد حينئذ...الی آخر کلامه»[3].
ما یک قاعده فقهی کلی داریم که از آیه شریفه:﴿وَلَن یَجْعَلَ اللّهُ لِلْکَافِرِینَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلاً[4] گرفته شده، حالا اگر کفار بیایند ممالک اسلامی را اشغال کنند ولی به نماز و روزه و اعمال عبادی شما کاری نداشته باشند مسلماً در فرهنگ و سیاست و اقتصاد و در تمام جهات زندگی شما تأثیر خواهند گذاشت و احکام اسلام فقط در عبادات خلاصه نمی شود بنابراین طبق آیه شریفه مذکور هیچوقت نباید اجازه بدهیم کفار بر ممالک اسلامی مسلط شوند و تحت هر شرائطی باید عزت و عظمت اسلام حفظ شود و حضرت امیر علیه السلام نیز در خطبه170 (طبق شماره گذاری فیض الاسلام) در جنگ صفین بعد از منظم کردن صفوف برای جنگ با معاویه می فرماید:﴿الْعَارُ وَرَاءَكُمْ وَالْجَنَّةُ أَمَامَكُمْ[5] و نمونه این کلام نیز در تاریخ اسلام وجود دارد مثلاً ذکر شده وقتی که مسلمانان به فرماندهی طارق بن زیاد همدانی که زیر سیطره موسی بن نصیر بود برای جنگ و فتح اسپانیا رفتند هنگامی که از جبل الطارق رد شدند دستور داد تا تمام غذاها را بسوزاند و به دریا بریزند و بعد کشتی ها را نیز غرق کنند به صورتی که پیش روی آنها اسپانیا و پشت سرشان دریا بود و سپس به لشکریانش گفت:«الجنة امامکم والبحر ورائکم» و همین باعث شد تا اراده کردند و اسپانیا را فتح کردند.
بقیه بحث بماند برای فردا إن شاء الله تعالی... .

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo