< فهرست دروس

درس خارج فقه آیت‌الله نوری

96/10/06

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: موانع ارث/کفر

امروز میلاد پر برکت امام حسن عسکری علیه السلام می باشد که تبریک عرض می کنیم، در سفینة البحار حدیثی از حضرت نقل شده که فرمودند:﴿ قال أبو محمّد العسكريّ عليه السّلام: إنّ الوصول إلى اللّه عزّ و جلّ سفر لا يدرك إلاّ بامتطاء(مطیه یعنی مرکب)الليل .

أقول: امتطاء الليل أي أخذ الليل مطيّة،و الظاهر انّ المراد منه القيام و التهجّد في الليل و الدعاء و الاستغفار و تلاوة القرآن و المناجاة مع اللّه و نحو ذلك من العبادات فيه[1] .

خب و اما در مورد عیاشی سوال شده که در چه قرنی می زیسته، محمدبن مسعود عیاشی از علماء بزرگ ماست و دارای تألیفات بسیاری می باشد البته اول از اهل تسنن بوده و بعدا برگشته و شیعه شده و زحمت زیادی کشیده، او امکانات مالی فراوانی داشته و کتابخانه بسیار بزرگ و مفصلی داشته، در کتاب "الکنی والألقاب" تالیف محدث قمی رحمـةالله علیه خیلی از عیاشی تمجید شده و قابل تمجید هم می باشد البته ایشان ننوشته که در چه سالی از دنیا رفته، در بحث ما اخبار 9 و 10 و 11 از باب 8 از ابواب موجبات الإرث را از عیاشی نقل کردیم، از نظر سند اخبار او به این صورت است که مثلا از زراره نقل کرده درحالی که با او هم عصر نبوده و همینطور با روات دیگری که از آنها نقل کرده نیز هم عصر نبوده و طریق او به آن روات مشخص نیست، عیاشی در واقع این اخبار را از کتب أخذ کرده ولی خب از نظر سند از این جهت برای ما اشکال ایجاد می کند و اما اینکه در چه عصری بوده مسلّماً با زراره و این رواتی که از آنها نقل کرده هم عصر نبوده و متأخر از آنها بوده، البته در کتاب "ریحانة الأدب" جلد 4 صفحه 221 ذکر شده که عیاشی در اواخر قرن سوم هجری می زیسته و محتمل است که اوائل قرن چهارم را نیز درک کرده باشد.

خب و اما بحثمان در اخباری بود که کفر را به عنوان یکی از موانع ارث ذکر کرده بودند، عنوان باب سوم از ابواب موانع ارث این است که:«أن الكافر إذا أسلم على ميراث قبل قسمته شارك فيه إن كان مساويا واختص به إن كان أولى، وان أسلم بعد القسمة لم يرث، فإن كان الوارث الامام فأسلم الكافر ورث، وحكم اتحاد الوارث وأن المسلم إذا لم يكن له وارث الا الكفار فميراثه للإمام عليه السلام».

خبر اول: «محمد بن يعقوب، عن علي بن إبراهيم، عن أبيه وعن محمد بن يحيى عن أحمد بن محمد، وعن عدة من أصحابنا، عن سهل بن زياد جميعا، عن ابن محبوب عن علي بن رئاب، عن أبي بصير يعني المرادي قال: سألت أبا عبد الله عليه السلام عن رجل مسلم مات وله أم نصرانية وله زوجة وولد مسلمون فقال: إن أسلمت أمه قبل أن يقسم ميراثه أعطيت السدس قلت: فإن لم يكن له امرأة ولا ولد ولا وارث له سهم في الكتاب مسلمين وله قرابة نصارى ممن له سهم في الكتاب لو كانوا مسلمين لمن يكون ميراثه؟ قال: إن أسلمت أمه فان ميراثه لها، وإن لم تسلم أمه وأسلم بعض قرابته ممن له سهم في الكتاب فان ميراثه له، فإن لم يسلم أحد من قرابته فان ميراثه للامام.

ورواه الصدوق والشيخ باسنادهما عن الحسن ابن محبوب مثله»[2] .

این قبیل روایات دلالت دارند بر اینکه ازدواج میان مسلمان و نصرانی صحیح می باشد در صحت متعه که شکی نیست اما دوام را برخی از فقهاء مثل آیت الله خوئی قائل به صحتش بودند و ما نیز قائلیم صحیح است و اشکالی ندارد، و اما دلالت خبر بر مانحن فیه نیز مشخص است زیرا ذکر شده که مسلمان از کافر ارث می برد ولی هیچوقت کافر از مسلمان ارث نمی برد یعنی مسلمان حتی اگر هیچ ورثه مسلمانی نداشت ترکه اش به امام علیه السلام می رسد.

چند بحث مهم در پیش داریم؛ اول اینکه آیا مرتد نیز مثل کافر است یعنی مرتد نیز از مسلمان ارث نمی برد؟، دوم اینکه ممکن است ورثه ای قبل از قسمت اموال مسلمان شود حالا در این فاصله تا اینکه مسلمان شود مال و نمائات مال متعلق به چه کسی خواهد بود؟، و بحثهای دیگری مثل کاشفه و ناقله بودن اجازه و امثاله نیز مطرح شده که بعدا مطرح خواهیم کرد إن شاء الله تعالی... .

خب و اما در ماه دی و در آستانه روز 9 دی هستیم، در سال 88 در کشور اتفاقاتی افتاد و اختلافاتی پیش آمد که متاسفانه دشمن از آن اختلافات سوء استفاده کرد و عده ای در مقابل نظام قرار گرفتند، این جریانات چند ماه ادامه داشت تا اینکه عده ای رفته رفته ابزار دشمن شدند و حتی دشمن آنها را تقویت می کرد و آنها با دشمن ارتباط داشتند، شعارهای هنجارشکنی را علیه نظام و انقلاب و ولایت فقیه سردادند، شعارهائی مانند؛ نه غزه نه لبنان جانم فدای ایران که درواقع می خواستند فاتحه انقلاب را بخوانند و مقصودشان براندازی بود و تا به اینجا رسیدند که در شعارهایشان آشکارا می گفتند العیاذ بالله مرگ بر اصل ولایت فقیه، در نهایت اوائل دی ماه مصادف بود با عاشورای حسینی علیه السلام، به خیمه های عزاداران حمله کردند و به ساحت مقدس سید الشهداء علیه السلام جسارت کردند، خب این برای مردم مسلمان انقلاب کرده و شهید داده و زحمت کشیده و بیدار و هوشیار بسیار بسیار سنگین بود، بالاخره مردم حرکت کردند در ششم دی ماه به درب منزل بنده آمدند و ما نیز در آن روز وظیفه دانستیم که صحبت کنیم، ما صحبت کردیم و صحبت ما در رسانه ها پخش شد و خصوصا هشدار دادیم که امام رضوان الله علیه فرمود: پشتیبان ولایت فقیه باشید تا به مملکت شما آسیبی نرسد، دشمن هم دقیقا به این سمت آمده بود که هنجار شکنی کند، ما از مردم خواستیم که در سرتاسر کشور به میدان بیایند و شور و حرکت و حماسه بیافرینند، مردمی که شهید داده بودند و چندین سال درگیر انقلاب بودند باید به میدان می آمدند و این فتنه را خنثی می کردند و الحمدلله مردم واقع بین مسلمان متعهد به ایران اسلامی حماسه 9 دی را در سرتاسر کشور بوجود آوردند، بنده امروز نیز تأکید می کنم که راه نجات و سعادت کشور پشتیبانی از ولایت فقیه است و مردم باید این اصل را حفظ نمایند یعنی اراده اراده ولی فقیه و فکر فکر ولی فقیه باشد و حمایت از ولی فقیه تا سر حد ایثار و جان دادن و شهادت باید وجود داشته باشد که الحمدلله الان درایران اسلامی میلیون ها نفر آماده شهادت هستند، خلاصه ما همیشه باید حوادث و جریانات ماههای مختلف را در نظر داشته باشیم و آنها را حفظ کنیم و این مقتضای مکتب و فرهنگ ما می باشد مثلا در همین ماه دی در جریانات و حوادث انقلاب روز 9 دی سال 88 را داریم و قبل از آن در سال 56 روز 19 دی را داریم که همیشه باید زنده نگه داشته شوند و ما همیشه باید قدر این مردم انقلاب کرده و شهید داده و زحمت کش را بدانیم و با آنها هماهنگ باشیم و به مسئولان نیز توصیه می کنیم قدر این مردم که این همه فداکاری کرده اند را بدانند و همیشه همه چیز باید به نفع مردم باشد و حوزه علمیه نیز همیشه باید در مورد انقلاب و مطالب مربوط به آن بیدار و هوشیار باشد که بودیم و هستیم و إن شاء الله تا آخر خواهیم بود.


BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo