< فهرست دروس

درس خارج فقه آیت‌الله نوری

97/12/08

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: نو آوری در فقه/بانکداری/ربا

در هر موضوعی اولین مراجعه ما به کتاب و سنت می باشد، در بحث ربا نیز بعد از ذکر آیات قران به سراغ روایات می رویم، صاحب وسائل در صفحه 422 از جلد 12 از وسائل 20 جلدی 20 باب برای ربا منعقد کرده که مقداری از آنها را می خوانیم تا مطلب روشن شود.

باب اول: «باب تحریم الربا».

خبر اول: ﴿محمد بن يعقوب، عن عدة من أصحابنا، عن أحمد بن محمد بن عيسى، عن ابن أبي عمير، عن هشام بن سالم، عن أبي عبد الله عليه السلام قال: درهم ربا " عند الله يب يه " أشد من سبعين زنية كلها بذات محرم.

ورواه الصدوق باسناده، عن هشام بن سالم. ورواه الشيخ باسناده عن الحسين بن سعيد، عن ابن أبي عمير مثله.[1] .

خبر در اعلی درجه صحت قرار دارد.

خبر دوم:﴿وعنهم(کلینی عن عدة من اصحابنا)، عن أحمد بن محمد(بن عیسی)، عن ابن فضال(علی بن حسین بن فضال)، عن أبي جميلة(مفضل بن صالح که آیت الله العظمی آقای خوئی در معجم رجال حدیث فرمودند در 230 روایت نامش ذکر شده و بالاخره او را توثیق نمی کند ولی خبر مورد عمل فقهاء می باشد)، عن سعد بن طريف، عن أبي جعفر عليه السلام قال: أخبث المكاسب كسب الربا.﴾[2] .

خبر سوم: ﴿وعنهم(کلینی عن عدة من اصحابنا)، عن أحمد بن أبي عبد الله، عن عثمان بن عيسى، عن سماعة قال: قلت لأبي عبد الله عليه السلام: اني قد رأيت الله تعالى قد ذكر الربا في غير آية وكرره قال: أو تدري لم ذاك؟ قلت: لا قال: لئلا يمتنع الناس من اصطناع المعروف ورواه الشيخ باسناده عن أحمد بن أبي عبد الله مثله.﴾[3] .

خبر سنداً خیلی خوب است.

خبر چهارم: ﴿وعن علي بن إبراهيم، عن أبيه، عن ابن أبي عمير، عن هشام بن سالم، عن أبي عبد الله عليه السلام قال: إنما حرم الله عز وجل الربا لكيلا يمتنع الناس من اصطناع المعروف. محمد بن الحسن باسناده عن علي بن إبراهيم مثله.﴾[4] .

خبر پنجم:﴿وباسناده عن الحسين بن سعيد، عن حماد بن عيسى، عن الحسين بن المختار، عن أبي بصير، عن أبي عبد الله عليه السلام قال: درهم ربا أشد عند الله من ثلاثين زنية كلها بذات محرم مثل عمة وخالة.﴾[5] .

خبر ششم: ﴿وعنه، عن صفوان، عن سعيد بن يسار قال: قال أبو عبد الله عليه السلام: درهم واحد ربا أعظم من عشرين زنية كلها بذات محرم.[6] .

خبر هفتم: ﴿وعنه، عن عثمان بن عيسى، عن زرارة، عن أبي عبد الله عليه السلام قال: قلت له: إني سمعت الله يقول: يمحق الله الربا ويربي الصدقات، وقد أرى من يأكل الربا يربو ماله، فقال: أي محق أمحق من درهم ربا يحمق الدين، وإن تاب منه ذهب ماله وافتقر.[7] .

خبر هشتم: ﴿محمد بن علي بن الحسين باسناده عن هشام بن الحكم أنه سأل أبا عبد الله عليه السلام عن علة تحريم الربا، فقال: انه لو كان الربا حلالا لترك الناس التجارات وما يحتاجون إليه فحرم الله الربا لتنفر الناس من الحرام إلى الحلال وإلى التجارات من البيع والشراء، فيبقى ذلك بينهم في الفرض.﴾[8] .

خبر نهم:﴿الفضل بن الحسن الطبرسي في (مجمع البيان) عن أبي عبد الله عليه السلام قال: قال رسول الله صلى الله عليه وآله؟: لما أسرى بي إلى السماء رأيت قوما يريد أحدهم أن يقوم ولا يقدر عليه من عظم بطنه، قال: قلت: من هؤلاء يا جبرئيل؟ قال: هؤلاء الذين يأكلون الربا.﴾[9] .

در این باب 24 روایت وجود دارد که همگی درباره حرمت ربا و تبعات و آثار آن می باشند، الباقی روایات را خودتان مطالعه بفرمائید.

باب دوم: « ثبوت القتل والكفر باستحلال الربا».

هم در شرایع و هم در تحریرالوسیلة ذکر شده از جمله مواردی که حد قتل جاری می شود جائی است که ربا خوار ربا را حلال بداند و انکار ضروری بکند.

خبر اول: ﴿محمد بن يعقوب، عن عدة من أصحابنا، عن أحمد بن محمد، عن ابن فضال، عن ابن بكير(فطحی المذهب است ولی ثقه می باشد) قال: بلغ أبا عبد الله عليه السلام عن رجل أنه كان يأكل الربا ويسميه اللبأ، فقال: لئن أمكنني الله منه لأضربن عنقه.﴾[10] .

از اخبار باب دوم استفاده می شود که ربا خواری که ربا را حلال می داند مرتد و کافر است و باید بر او حد جاری شود و کشته شود و این مطلب در شرایع و تحریرالوسیله بیان شده است.

بحثی که در اینجا وجود دارد این است که چه کسی باید این حد را جاری کند که همان حاکم شرع یا ولی فقیه می باشد.

بقیه بماند برای روز شنبه... .


BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo