درس تفسیر استاد ری شهری
94/02/24
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: تفسیر آیه شریفه ولاالضالین:
﴿غَیرِ المَغضُوبِ عَلَیهِمْ وَلاَ الضَّالِّینَ﴾: در این جمله از خداوند می‌خواهیم که راه انحرافی گمراهان را در زندگی انتخاب نکنیم.
معنای ضلالت: انحراف از راه درست یعنی ضلالت. چند نوع ضلالت داریم؛ ضلالت ابتدایی یعنی گمراهی در اثر نرسیدن پیام انبیا به انسان، ضلالت بعدی ضلالت کیفری است که راه به انسان نشان داده شده ولی انسان از آن راه نرفته و بخاطر همین خداوند او را مجازات می‌کند. همین که در مسیر غلط قرار می‌گیرد مجازات او است.
در طول تاریخ افرادی بودند که راه درست زندگی را انتخاب نکردند و قرآن سرنوشتشان را برای ما بیان فرموده است. در آیات ۷۱ تا ۷۴ آمده است که خداوند می‌فرماید اکثر اقوام گذشته گمراه شدند. می‌دانستند حق و باطل کدام است و برایشان پیغمبر نازل شده بود اما راه نادرست را انتخاب کردند.سرنوشت اقوام گمراهان:قوم‌هایی که گمراه شدند: قرآن این داستان‌ها را برای عبرت ما آورده است. در سوره نحل آیه ۳۶ آمده است: ﴿وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِی کُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولًا أَنِ اعْبُدُواْ اللّهَ وَاجْتَنِبُواْ الطَّاغُوتَ فَمِنْهُم مَّنْ هَدَى اللّهُ وَمِنْهُم مَّنْ حَقَّتْ عَلَیْهِ الضَّلالَةُ فَسِیرُواْ فِی الأَرْضِ فَانظُرُواْ کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الْمُکَذِّبِینَ﴾[1] ، حرف همه پیغمبرها توحید بود. خدا را عبادت کنید و از هر معبودی جز خدا اجتناب کنید.
عده‌ای هم سزاوار مجازات کیفری بودند. مجازات کسی که راه درست را انتخاب نمی‌کند این است که خدا ارتباطش را با خود قطع می‌کند. اینها سزاوار گمراهی شدند. می‌فرماید زمین را بگردید و ببینید عاقبت کسانی که منحرف شدند چه شد؟ تاریخ قانون‌مند است.اگر می‌خواهیم جزو ضالین نباشیم باید از اکثریت منحرف پیروی نکنید: از نظر اسلام نه اکثریت ملاک است و نه اقلیت، بلکه شکرگزاری مهم است. کسانی که در راه مستقیم حرکت کنند و کسانی که در راه مستقیم بمانند کم هستند. نگاه نکنید اکثریت چه میکنند، نگاه کنید حق چه چیزی است. امام علی(ع) می‌فرماید: از راه هدایت بخاطر اینکه اهل آن کم است وحشت نکنید، مردم سر سفره‌ای نشسته‌اند که سیری‌اش خیلی کوتاه است و گرسنگی‌اش طولانی است.اگر کسی در راه روشن و صراط مستقیم حرکت کرد به خوشبختی و سعادت می‌رسد اما اگر راه دیگر را انتخاب کرد به سرگردانی می‌رسد. پیروی و تقلید از اکثریت ناآگاه انسان را گمراه می‌کند. به دنبال شناخت حق بروید ولی این را بدانید که اکثریت مردم دنیا دنبال حق نیستند.روایتی از پیامبر(ص) : پیامبر فرموده است، هر انسانی وقتی از خانه‌اش خارج می‌شود فرشته همراه او می‌شود و می‌گوید: یا حقیقت را بشناس یا در راه یافتن حقیقت باش. مقلد دیگران نباش. اگر حق گفتند دنبالش برو اگر باطل گفتند دنبال آن نرو.
شخصی خدمت امام صادق(ع) آمد و گفت: چه فرقی هست بین عوام ما و عوام یهود. امام فرمود: تقلید شما باید آگاهانه باشد اما تقلید شما کوکورانه است. شما باید از علمایی پیروی کنید که هم عالم هستند و هم عامل. آنها کسی را می‌بینند که تورات را تغییر می دهد ولی چون آنها را به دنیایشان می رساند از او تبعیت می کنند. باید دنبال عالمی بروید که خویشتندار باشد، محافظ دین باشد، از امر خدا اطاعت کند و ....، عوام مسلمان می توانند از او تبعیت کنند بعد می فرماید همه عالمان شیعه اینگونه نیستند بلکه بعضی از آنها اینگونه هستند. تقلید از عالمی که این خصوصیات را ندارد حتی حرام است. هر جوان مسلمانی باید اهل بصیرت باشد و آگاهی داشته باشد. اینکه مقام معظم رهبری بر بصیرت تأکید می کند برای این است که تقلید کورکورانه بی بصیرتی است.
