موضوع: مطلق گذاشتن اجل

 معلوم شد اگر اجل منفصل از عقد بود زن نمی تواند ازدواج کند زیرا بر این زن زوجه صادق است و آثار زوجیت بر او بار می شود و بعضی هم گفتند احتمال دارد که جایز باشد زیرا بر این زن خلیه صادق است.

 و مختار ما عدم جواز ازدواج شد و بر تقدیر تنزل احتیاط لازم در ترک این نکاح است.

 در این فرع دوم گفتیم موضوع دیگری هم مطرح می شود که اگر شرط ارث شده بود و مرد در این فاصله مُرد آیا زن ارث می برد یا نه؟

  از ما ذکرنا فهمیده شد چون احکام زوجیت در این فاصله بار می شود طبعا ارث هم می برد تنها حکمی که بار نمی شود استمتاع است. لکن احتیاط این است که زن با وراث میت مصالحه کند.

 اطلاق اجل

 تا حال بحث این بود که مدت متعه معین بود ولی منفصل از عقد بود حال اگر اجل مطلق بود حکم چیست؟ مثل اینکه بگوید زوجتک نفسی الی شهر

 شرایع:

 «و لو اطلق اقتضی الاتصال بالعقد»

 می فرمایند اگر اجل را مطلق ذکر کنند حکم به اتصال مدت به عقد می شود.

 صاحب جواهر، ج 30، ص 180 هم می فرمایند:

 اطلاق حمل بر اتصال می شود.

 اقول: در این مساله دو قول داریم:

 1- عقد صحیح است و حکم آن اتصال به عقد است کما صرح به الشرایع و الجواهر و صاحب جامع المقاصد، ج 13، ص 29.

 2- بطلان عقد. این قول به ابن ادریس نسبت داده شده است.

 برای قول اول جامع المقاصد، ج13، ص 29 استدلال کرده است:

 «و لو أطلقه فإنه ينصرف إلى المعجّل، فيكون متصلا بالعقد كما في الأجل في البيع و الإجارة و نحوهما و لأن العرف جار بذلك، فإن المتفاهم في العادة هو ذلك، و لأن أثر العقد يجب أن يترتب عليه حين وقوعه إذا لم يكن فيه ما يمنع ذلك»

 می فرمایند برای این قول سه دلیل وجود دارد

 برای قول دوم استدلال شده است به اینکه در این صورت اجل مجهول می باشد زیرا قبلا هم گفتیم که اجل باید معین باشد و این اجل معلوم نیست که متصل است یا منفصل.

 صاحب جواهر، ج 30، ص 189 بر دلیل ابن ادریس اشکال می کنند:

 «فما عن ابن إدريس من البطلان للجهل بالأجل باعتبار احتماله الاتصال و الانفصال واضح الضعف بعد ما عرفت من دلالة العرف على الاتصال، نحو التأجيل بالخميس و ربيع و نحوهما مما يحمل على الأقرب فيه أيضا على الأقرب إليه منهما››.»

 می فرمایند وقتی که عرف از این اجل اتصال را می فهمد جهلی در کار نیست مثل اینکه بگوید روز پنجشنبه یا ماه ربیع که عرف می گوید اولین پنچشنبه و اولین ماه ربیع مراد است.

 مختار ما هم قهرا قول اول است بخاطر انصراف و نظر عرف.

 شرایع:

 «فلو تركها حتى انقضى قدر الأجل المسمى خرجت من عقده و استقر لها الأجرة»

 می فرمایند اگر مدتی که مشخص کرده اند تمام شد این عقد هم تمام شده است و مرد باید مهر را بپردازد زیرا اطلاق اجل حمل بر اتصال می شود.