درس خارج فقه استاد رضازاده
کتاب النکاح
90/08/14
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: خلاصه- توابع نکاح
«خلاصه آنچه از احکام در عقد متعه بیان شد»
- اولین حکم این بود که عقد انقطاعی در صورتی که اجل و مهر هر دو ذکر شود صحیح است بلاخلاف و اگر یکی از این دو ذکر شود اختلاف بود.
- حکم دوم این بود که هر شرطی که شرعا جایز باشد باید در ضمن صیغه عقد ذکر شود و اگر در ضمن عقد بیان شد بعد از اتمام عقد ذکر شرط لازم نیست.
- حکم سوم این بود که بالغه رشیده ولو باکره باشد می تواند به عقد انقطاعی همسر اختیار کند و اذن ولی لازم نیست بشرط اینکه رشد این دختر به حدی باشد که مثل یک مرد بتواند معاملات کوچک و بزرگ را انجام دهد.
- حکم چهارم این بود که برای این زن و یا مرد و یک نفر آنها جایز است که در ضمن عقد ساعت ملاقات را ذکر کنند و همچنین تعیین عدد مقاربت جایز است بشرط اینکه زمان هم مشخص شود.
- حکم پنجم این بود که ریختن منی خارج فرج بدون اذن زن متعه جایز است و اگر زن حامله شد این بچه ملحق به این مرد می باشد و اگر پدر بچه را نفی کرد بدون ملاعنه این بچه از او نفی می شود.
- حکم ششم این بود که طلاق و ایلاء و لعان در متعه وجود ندارد و در وجود ظهار اختلاف بود.
- حکم هفتم توارث زوجین در عقد متعه بود که چهار قول بود و مختار ما این بود که مطلقا ارث نمی برند و اگر شرط ارث کرده اند احتیاط این است که با ورثه مصالحه کنند.
- حکم هشتم عده زن متعه بود عده وفات چهار ماه و ده روز بود و عده اتمام اجل اگر زن حیض می شود دو حیض است و اگر حیض نمی شود و در سن من تحیض است چهل و پنج روز می باشد
- حکم نهم این بود که برای خود این زوج تجدید عقد این زوجه در اثناء اجل مطلقا جایز نبود چه عقد جدید عقد دائم باشد و چه انقطاعی اگر بخواهد تجدید کند یا باید صبر کند مدت تمام شود و یا مابقی مدت را ببخشد.
توابع نکاح
شرایع:
«و يلحق بالنكاح النظر في أمور خمسة
الأول ما يرد به النكاح»
می فرمایند در پنج امر به عنوان توابع نکاح باید بحث شود.
اول: فسخ، نکاح با چه چیزی فسخ می شود که نیاز به انقضاء اجل و طلاق ندارد.
دوم : مهر
سوم: مراد از ناشزه و قسم (حق همخوابی)
چهارم: احکام اولاد
پنجم: نفقه زن
شرایع:
«و هو يستدعي بيان ثلاثة مقاصد:
الأول في العيوب»
می فرمایند در تابع اول، در سه مقصد بحث می شود:
مقصد اول: در عیوبی است که بواسطه آنها نکاح فسخ می شود.
مقصد دوم: احکام عیوب
مقصد سوم: تدلیس(پنهان کردن عیب توسط زن یا مرد)
اما مقصد اول
شرایع:
« الأول في العيوب و هي إما في الرجل و إما في المرأة فعيوب الرجل ثلاثة الجنون و الخصاء و العنن»
جواهر، ج 30، ص 318 در مورد عیوب مرد می فرماید: «المتفق علی الفسخ بها(سه عیب)، بل اربعة و الجبّ»
جامع المقاصد، ج 13، ص 218 مثل جواهر چهار عیب را بیان می کند.
نتیجه اینکه برای مرد چهار عیب بیان شده است.
عیوب زن
صاحب جواهر، ج 30، ص 331 برای زن هفت عیب بیان می کند: جنون، جذام، برص، قَرَن، افضاء، عماء، عرج.
اما جنون مرد
شرایع:
« فالجنون سبب لتسليط الزوجة على الفسخ- دائما كان أو أدوارا- و كذا المتجدد بعد العقد و قبل الوطء- أو بعد العقد و الوطء- و قد يشترط في المتجدد أن لا يعقل أوقات الصلاة- و هو في موضع التردد»
می فرمایند: اگر مرد قبل از عقد جنون داشت زن می تواند عقد را فسخ کند و همچنین اگر مرد بعد از عقد و قبل از مقاربت یا بعد از آن مجنون شد زن حق فسخ دارد بعضی گفته اند اگر جنون بعد از عقد بوجود آمده باشد بشرطی موجب فسخ است که نتواند اوقات نماز را تشخیص دهد ولی این شرط محل تردید می باشد.
