موضوع: جنون مرد قبل یا مقارن نکاح

 بحث در جنون مرد قبل یا مقارن عقد بود یکی از ادله ثبوت خیار صحیحه حلبی بود.

 تقریب استدلال به صحیحه حلبی این است که در اصول ثابت شده است که مورد سوال موجب تخصیص جواب کلی که در جواب سوال وجود دارد نمی شود و مورد سوال از مصادیق قدر متیقن در مقام تخاطب می باشد که در اصول ثابت شده است که موجب از بین رفتن مقدمات حکمت نمی شود و اطلاق جواب به حال خودش می باشد.

 توضیح مطلب:

 در بحث مقدمات حکمت مرحوم آخوند فرمودند اگر قدر متیقن در مقام تخاطب وجود داشته باشد مقدمات حکمت تمام نیست و اطلاق ثابت نمی شود در اشکال بر این کلام صاحب کفایه گفته شد که یکی از مصادیق بارز قدر متیقن در مقام تخاطب مورد سوال می باشد در حالیکه هم می گویند العبرة بعموم الجواب لا بخصوص السوال و المورد ملاک عموم جواب می باشد و خاص بودن سوال موجب تخصیص عموم جواب نمی شود.

 در این روایت هم اگر چه سوال در خصوص حق فسخ مرد می باشد ولی جواب امام عام است و حق فسخ زن را هم شامل می شود.

 به همین تقریب صاحب جواهر، ج 30، ص 319 اشاره نموده اند:

 «و كان بناء الاستدلال على عدم تخصيص الوارد بالمورد، و لكن فيه أنه كذلك بعد معلومية استقلال الجواب، و من المحتمل قراءة الفعل هنا بالمعلوم، فيكون الضمير فيه راجعا إلى الرجل، فلا يكون مستقلا»

 ایشان در مقام اشکال به استدلال به روایت می فرمایند اینکه مورد مخصص نیست در صورتی است که جواب مستقل باشد در این صورت مورد مخصص واقع نمی شود و ممکن است در این روایت جواب مستقل نباشد زیرا احتمال دارد که فعل «یردّ النکاح» معلوم خوانده شود و ضمیر در «یرد» به مرد برگردد یعنی رد می کند مرد در این صورت جواب یک حکم کلی مستقل نیست بلکه جواب هم در مورد مرد می باشد و قهرا شامل زن نخواهد بود در صورت جواب کلی است که فعل «یرد» مجهول خوانده شود.

 اقول:

 به نظر می رسد در اکثر مواردی که در روایات از مورد خاصی سوال شده است جواب کلی می باشد به قرینه اکثر موارد می گوییم در این روایت هم جواب کلی می باشد و باید فعل «یردّ» مجهول خوانده شود.

 روایات دیگری هم در این زمینه وجود دارد

 3-اولویت

 یکی دیگر از ادله ای که برای ثبوت خیار زن بیان شده است اولویت می باشد به این بیان که اگر زن جنون داشته باشد مرد خیار فسخ دارد در حالیکه مرد می تواند با طلاق از زن جدا شود پس اگر برای مرد حق خیار در جنون زن ثابت است در حالیکه راه دیگری هم برای جدایی دارد بطریق اولی باید برای زن در جنون مرد خیار باشد زیرا زن راهی برای جدایی جز فسخ ندارد.