موضوع: روایات باب جنون

 بحث در رویاتی بود که جنون با کلمه رد ذکر شده بود که به دو روایت در جلسه قبل اشاره شد.

 منها: وسائل، ج 21، باب 1 ح 13: «عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ... وَ تُرَدُّ الْمَرْأَةُ مِنَ الْعَفَلِ وَ الْبَرَصِ وَ الْجُذَامِ وَ الْجُنُونِ فَأَمَّا مَا سِوَى ذَلِكَ فَلا»

 حضرت فرمودند زن بخاطر چند مرض رد می شود عفل و برص و جذام و جنون اما اگر عیب دیگری داشت مرد نمی تواند او را رد کند.

 منها: همان، ص209،ح6، وباب 2، ح 5: «حَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ فِي الرَّجُلِ يَتَزَوَّجُ إِلَى قَوْمٍ فَإِذَا امْرَأَتُهُ عَوْرَاءُ وَ لَمْ يُبَيِّنُوا لَهُ قَالَ لَا تُرَدُّ إِنَّمَا يُرَدُّ النِّكَاحُ مِنَ الْبَرَصِ وَ الْجُذَامِ وَ الْجُنُونِ وَ الْعَفَلِ قُلْتُ أَ رَأَيْتَ إِنْ كَانَ قَدْ دَخَلَ بِهَا كَيْفَ يَصْنَعُ بِمَهْرِهَا قَالَ الْمَهْرُ لَهَا بِمَا اسْتَحَلَّ مِنْ فَرْجِهَا وَ يَغْرَمُ وَلِيُّهَا الَّذِي أَنْكَحَهَا مِثْلَ مَا سَاقَ إِلَيْهَا»

 منها: همان، ص 207، باب 1، ح1: «عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ الْمَرْأَةُ تُرَدُّ مِنْ أَرْبَعَةِ أَشْيَاءَ مِنَ الْبَرَصِ وَ الْجُذَامِ وَ الْجُنُونِ وَ الْقَرَنِ وَ هُوَ الْعَفَلُ- مَا لَمْ يَقَعْ عَلَيْهَا فَإِذَا وَقَعَ عَلَيْهَا فَلا»

 منها: همان، ص 211، باب 2، ح1: «أَبِي عُبَيْدَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ فِي رَجُلٍ تَزَوَّجَ امْرَأَةً مِنْ وَلِيِّهَا فَوَجَدَ بِهَا عَيْباً بَعْدَ مَا دَخَلَ بِهَا قَالَ فَقَالَ إِذَا دُلِّسَتِ الْعَفْلَاءُ وَ الْبَرْصَاءُ وَ الْمَجْنُونَةُ وَ الْمُفْضَاةُ وَ مَنْ كَانَ بِهَا زَمَانَةٌ ظَاهِرَةٌ فَإِنَّهَا تُرَدُّ عَلَى أَهْلِهَا مِنْ غَيْرِ طَلَاقٍ وَ يَأْخُذُ الزَّوْجُ الْمَهْرَ مِنْ وَلِيِّهَا الَّذِي كَانَ دَلَّسَهَا...»

 این شش روایت همه در مورد عیب زن بود غیر از روایت حلبی که جواب امام عام بود (اگر یرد مجهول خوانده شود ممکن است عیب مرد را هم شامل شود) و این روایات در جایی بود که زن جنون دارد و از ماده «رد» استفاده شده بود.

 دو روایت دیگر وجود دارد که از کلمه نزع یا تفریق بجای رد ذکر شده است و عیب هم برای مرد می باشد

 منها: همان، ص 225، باب 12، ح1: «عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ قَالَ سُئِلَ أَبُو إِبْرَاهِيمَ ع عَنِ امْرَأَةٍ يَكُونُ لَهَا زَوْجٌ قَدْ أُصِيبَ فِي عَقْلِهِ بَعْدَ مَا تَزَوَّجَهَا أَوْ عَرَضَ لَهُ جُنُونٌ قَالَ لَهَا أَنْ تَنْزِعَ نَفْسَهَا مِنْهُ إِنْ شَاءَت»

 از موسی بن جعفر علیه السلام سوال شد در مورد زنی که شوهری دارد و بعد از ازدواج شوهر این زن دیوانه شده حضرت فرمود این زن می تواند خودش را از این مرد نزع و جدا کند اگر بخواهد.

 منها: همان، ح 3: «مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ قَالَ رُوِيَ أَنَّهُ إِنْ بَلَغَ بِهِ الْجُنُونُ مَبْلَغاً لَا يَعْرِفُ أَوْقَاتَ الصَّلَاةِ فُرِّقَ بَيْنَهُمَا فَإِنْ عَرَفَ أَوْقَاتَ الصَّلَاةِ فَلْتَصْبِرِ الْمَرْأَةُ مَعَهُ فَقَدْ بُلِيَت»

 می فرمایند اگر زنی با مردی ازواج کرده و این مرد دیوانه شده و به حدی است که اوقات نماز را تشخیص نمی دهد باید از هم جدا شوند اما اگر اوقات نماز را تشخیص می دهد زن باید صبر کند.

 اینجا عیب از مرد است و از ماده تفریق استفاده شده است.

 این مجوع روایاتی بود که درمورد جنون بیان شده است بعضی کلمه رد و بعضی نزع و بعضی تفریق و در بعضی مقید به قید دخول و بعضی مقید به عدم فهم اوقات نماز بود.

 برای فهم این روایات اول باید فقه الحدیث یعنی کلمات و جملات این روایات برسی شود و بعد نسبت بین آنها را بسنجیم.