موضوع: امتناع از استمتاع

 در جلسه قبل اشاره شد نسبت به بعد از دخول آیا زن برای دریافت مهر حق امتناع از استمتاع دارد یا نه دو قول می باشد که به ادله این اقوال نیز اشاره شد.

 اما مختار ما قول دوم می باشد که زن حق امتناع ندارد زیرا استماع یک حقی است که با اجرای صیغه عقد برای مرد نسبت به این زن ثابت می شود بله بخاطر اجماع گفتیم اگر قبل از دخول باشد مرد حق استمتاع را ندارد لذا نسبت به بعد از دخول به اصل اولیه که ثبوت حق استمتاع برای مرد می باشد تمسک می کنیم مضافا به اینکه لازمه اینکه زن بعد از دخول هم حق امتناع داشته باشد این است که فرقی بین قبل از دخول و بعد از دخول نیست در حالیکه نسبت به بعد از دخول اجماعی در کار نیست.

 بیان چند فرع دیگر

 قبلا اشاره شد در جامع المقاصد در این مساله به فروع دیگری هم اشاره شده است.

 جامع المقاصد در ص 356 می فرمایند:«انما یجب تسلیم المهر اذا کانت الزوجة محیّاة للاستمتاع...»

 می فرمایند تسلیم مهر زمانی واجب است که استمتاع از زن ممکن باشد اما اگر استمتاع ممکن نباشد مثل این که زن محبوس باشد یا در حج محرم شده باشد تسلیم مهر واجب نیست زیرا تسلیم وقتی واجب است که طرف مقابل هم بتواند عوض را تسلیم کند.

 در ص 357 نیز می فرمایند اگر مرد مهر را به زن داد و زن هم می تواند خود را در اختیار او قرار دهد اما زن از مهر مهلت می خواهد که استمتاع به تاخیر بافتد محقق می فرمایند ظاهر کلام علامه در قواعد که فرموده«فعلیه ان یمهلها» این است که بر مرد واجب است به وی مهلت دهد.

 شیخ هم در مبسوط فرموده است مهلت دادن واجب است بعد مرحوم شیخ در مبسوط استدلال کرده اند به روایاتی که پیامبر نهی کرده است از اینکه مردی که مسافرت بوده بدون اطلاع وارد بر همسرش شود این نشان می دهد وقتی مرد می تواند نزد همسرش برود که زن آماده شده باشد.

 بعد محقق می فرمایند اما اگر مهلت گرفتن بخاطر تهیه جهیزیه باشد مهلت دادن اجماعا واجب نیست.

 سپس می فرمایند اگر مهلت گرفتن بخاطر این باشد که ایام عادتش تمام شود ایضا مهلت دادن واجب نیست.

 صاحب جواهر رحمة الله علیه ص 47 نسبت به مهلت دادن برای تهیه جهیزیه می فرمایند مهلت دادن واجب نیست کما اینکه نسبت به آماده شدن زن برای استمتاع هم می فرمایند مهلت دادن واجب نیست.

 اما روایاتی که نهی کرده است از اینکه مردی که غائب است بدون اطلاع وارد بر همسرش شود.

 منها: وسائل الشيعة، ج، ص: 449‌ باب 56 ح 2«مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ‌ الْأَنْصَارِيِّ قَالَ: نَهَى رَسُولُ اللَّهِ ص أَنْ يَطْرُقَ الرَّجُلُ أَهْلَهُ لَيْلًا- إِذَا جَاءَ مِنَ الْغَيْبَةِ حَتَّى يُؤْذِنَهُمْ»

 جابر بن عبدالله انصاری می گوید پیامبر اگرم صلی الله علیه و آله نهی کردند از اینکه مردی که غائب بوده در شب بدون اطلاع وارد بر اهلش شود.

 منها: المصدر ح 3« الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدٍ الطُّوسِيُّ فِي الْمَجَالِسِ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ مَخْلَدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْحَضْرَمِيِّ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ الْعَبَّاسِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ رجَاءٍ عَنِ ابْنِ عَجْلَانَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ: نَهَى رَسُولُ اللَّهِ ص أَنْ تُطْرَقَ النِّسَاءُ لَيْلًا- قَالَ فَطَرَقَ رَجُلَانِ وَ كِلَاهُمَا رَأَى مَعَ امْرَأَتِهِ مَا يَكْرَهُ»

 ابن عمر می گوید پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نهی کردند از اینکه انسان ناگهان بر همسرش در شب وارد شود بعد گفت دو مرد که در مسافرت بودند هر دو ناگهان وارد خانه شدند و نسبت به همسرشان دیدند آنجه که موجب کراهتشان شد.

 شیخ طوسی و جامع المقاصد از این روایات استفاده می کنند که اگر مرد مهر را داده است ولی زن از مرد مهلت می خواهد تا برای استمتاع آماده شد مرد باید به زن مهلت دهد زیرا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نهی کردند از اینکه مرد وارد بر همسرش شود در حالیکه وی آمادگی لازم را نداشته است.

 العنوان: امتناع الزوجة عن الاستمتاع

 و الاقرب هو القول الثانی لما ذکر و لثبوت التفاوت الفاحش بین قیمة الاستماع قبل الدخول الذی قام الاجماع علی حق الامتناع لها و بینها بعده ولو مرة واحدة و لازم قول الاول عدم التفاوت بینهما.

 جامع المقاصد ص 356 « إنما يجب تسليم المهر إذا كانت الزوجة مهيأة للاستمتاع مستعدة له لا مانع لها منه، فإن كانت محبوسة بحق أو باطل لم يجب عليه تسليمه، لأن الواجب هو التسليم من الجانبين‌... و إذا سلم الصداق فعليه أن يمهلها مدة استعدادها بالتنظيف‌...»

  و ظاهر قوله: (فعليه أن يمهلها...) الوجوب، و قوی فی المبسوط وجوبها محتجا بقوله عليه السلام و نهيه أن يطرق الرجل اهله ليلا... و لا يمهلها لأجل تهيئة الجهاز بفتح الجيم و الكسر ما تحتاج اليه العروس و لم تجب الإجابة إجماعا و لا لأجل الحيض‌ لامکان باقی الاستماعات.

 و مثله فی عدم وجوب الامهال لتهیة الجهاز جواهر ص 47 بل و عدم الوجوب للتنظیف ایضا

 اما روایات النهی عن طروق الاهل لیلا:

  منها: وسائل الشيعة، ج، ص: 449‌ باب 56 ح 2«مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ‌ الْأَنْصَارِيِّ قَالَ: نَهَى رَسُولُ اللَّهِ ص أَنْ يَطْرُقَ الرَّجُلُ أَهْلَهُ لَيْلًا- إِذَا جَاءَ مِنَ الْغَيْبَةِ حَتَّى يُؤْذِنَهُمْ»

 منها: المصدر ح 3« الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدٍ الطُّوسِيُّ فِي الْمَجَالِسِ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ مَخْلَدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْحَضْرَمِيِّ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ الْعَبَّاسِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ رجَاءٍ عَنِ ابْنِ عَجْلَانَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ: نَهَى رَسُولُ اللَّهِ ص أَنْ تُطْرَقَ النِّسَاءُ لَيْلًا- قَالَ فَطَرَقَ رَجُلَانِ وَ كِلَاهُمَا رَأَى مَعَ امْرَأَتِهِ مَا يَكْرَهُ»