< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد رضازاده

کتاب النکاح

92/02/18

بسم الله الرحمن الرحیم

 موضوع: خلاصه
  1. در نکاح دائم ذکر مهر در صحت دخالت ندارد بخلاف عقد انقطاعی لذا در نکاح دائم اگر چه مهر ذکر نشود یا شرط عدم مهر شود عقد صحیح است البته اگر مهر تعیین نشود بعد از مقاربت مهر المثل ثابت می شود.
  2. اگر مهر در عقد ذکر شود باید مشخص باشد و اگر مجهول باشد عقد صحیح است اما مهر باطل است و تعیین مهر یا به مشاهده است و یا به توصیف می باشد و جهالتی که در مشاهده یا توصیف وجود دارد ضرری به صحت مهر نمی زند.
  3. مشاهده مهر همانطور که دخالت در مهر دارد هنگامی که مهر در عقد ذکر شود، همچنین مشاهده مهر در صحت ابراء زوجه مهر خودش را از همسرش، شرط می باشد و جهالتی مهری که مشاهده شده است همانطور که ضرری به صحت مهر نمی زند به صحت ابراء هم ضرری نمی رساند و اینکه باید مهر مشاهده شود اگر چه در دو باب در شرایع و غیرش بیان شده است تکرار نیست زیرا مشاهده مهر در دو جهت دخالت دارد قبلا که مشاهده مهر ذکر شد شرط صحت مهر بود و در این فرع سوم بحث در صحت ابراء می باشد.
  4. از اینکه ابراء در بعضی موارد صحیح است و در بعضی موارد صحیح نیست از این مطلب فهمیده می شود که صحت ابراء متوقف بر استحاق ابراء برای زن دارد. بعد از دخول چون استحاق ابراء هست ابراء هم صحیح است و قبل از دخول چون استحقاق ابراء برای زن ثابت نیست ابرائش هم صحیح نیست.
  5. شرایع در این فرع سوم سه ابراء بیان کردند دوتا صحیح بود بخاطر اینکه زن مستحق ابراء است یک مورد بعد از دخول و دیگری بعد از ثبوت مهر المسمی به مشاهده مهر و یکی هم باطل بود که ابراء قبل دخول و مشاهده مهر می باشد.
 شرایع:
 «تتمة
 إذا زوج ولده الصغير فإن كان له مال فالمهر على الولد و إن كان فقيرا فالمهر في عهدة الوالد و لو مات الوالد أخرج المهر من أصل تركته سواء بلغ الولد و أيسر أو مات قبل ذلك فلو دفع الأب المهر و بلغ الصبي فطلق قبل الدخول استعاد الولد النصف دون الوالد لأن ذلك يجري مجرى الهبة له» [1]
 می فرمایند:
 اگر کسی بچه کوچکش را تزویج کند اگر این بچه مال داشته باشد مهری که تعیین شده است از مال بچه برداشته می شود و اگر مالی نداشته باشد مهر به عهده والدش می باشد و اگر والد فوت کرد، مهر از اصل مال والد برداشته می شود چه بعد از مرگ پدر، فرزند هم بمیرد یا بزرگ شود و مال داشته باشد باز هم مهر از اصل مال والد برداشته می شود و اگر بعد از اینکه والد مهر را به زن داد اگر فرزندش این زن را طلاق داد نصف آن مهر از فرزند می باشد زیرا پرداخت مهر توسط والد در حکم هبه مهر به فرزندش می باشد لذا با طلاق قبل از دخول نصف آن به فرزند بر می گردد نه والد.
 ایضاح [2] هم این فرع را همانطور که شرایع مطرح کرده است متنا بیان نموده است.
 خلاصة ما ذکر فی الفرغ الثالث
  1. العقد الدائم لا دخالة للمهر فی صحته و لذا یکون صحیحا و ان لم یذکر فیه المهر بل و ان ذکر عدمه نعم بعد الدخول یثبت الها مهر المثل.
  2. اما لو ذکر المهر فی العقد فلابد تعیینه و العیین اما بالمشاهدة و اما بالتوصیف و لا یضر بالصحة الجهالة فی الجملة.
  3. مشاهدة المهر کما تکون دخیلة فی صحة المهر عند ذکر المهر فیه کذلک دخیلة فی صحة ابراء الزوجة زوجها عن المهر و جهالة المهر المشاهد فی الجملة کما لایضر بصحة المهر کذلک لایضر بابرائها و عنوان المهر المشاهد فی موضعین تکون باعتبار دخالته فی شیئین: المهر و الابراء.
  4. یعلم من صحة الابراء فی مورد و عدمها فی مورد آخر، ان صحته یتوقف علی استحاق الابراء فایّ مورد کان یصح الابراء.
  5. ذکر الشرایع فی الفرع الثالث، ابرائات ثلاثة: بتعین صحة اثنان منها لثبوت الاستحقاق و عدم صحة الثالث لعدم الاستحقاق فیه.
 تتمة: الاطلاق قبل الدخول عند تزویج الصغیر
 «إذا زوج ولده الصغير فإن كان له مال فالمهر على الولد و إن كان فقيرا فالمهر في عهدة الوالد و لو مات الوالد أخرج المهر من أصل تركته سواء بلغ الولد و أيسر أو مات قبل ذلك فلو دفع الأب المهر و بلغ الصبي فطلق قبل الدخول استعاد الولد النصف دون الوالد لأن ذلك يجري مجرى الهبة له» [3]
 مثله تقریبا ایضاح [4] متنا


[1] شرائع الإسلام، محقق حلی، ج‌2، ص: 276
[2] إيضاح الفوائد في شرح مشكلات القواعد، حلی فخر المحققین، ج3، ص235
[3] شرائع الإسلام، محقق حلی، ج‌2، ص: 276
[4] إيضاح الفوائد في شرح مشكلات القواعد، حلی فخر المحققین، ج3، ص235

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo