< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد رضازاده

کتاب النکاح

92/12/06

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: نظر چهارم/ احکام اولاد/ مستحبات ولادت
خلاصه احکام ولادت:
1-شرایع احکام ولادت را تحت دو عنوان، سنن و لواحق ولادت قرار داده اند و عنوان اول که سنن ولادت باشد را به دو قسم واجبات و مستحبات تقسیم کرده اند. 28/11/92
2- شرایع در ابتدا واجبات سنن را بیان می کنند و آن را حضور زنها در زمان ولادت قرار داده اند و گفته اند که مردی حق ندارد نزد زن حاضر باشد مگر شوهر، بله در ضرورت برای سایر مردها هم اشکال ندارد. 29/11/92
3- شهادت زنها به تنهایی (بدون مرد) در چند مورد قبول می شود، یکی ولادت بچه است که شاهد بگوید بچه برای زن است و یا اینکه شهادت دهند که بچه زنده به دنیا آمده است. و مختار ما همین است. 30/11/92
4- اولین مستحب از سنن ولادت، غسل مولود است. که در این سه موضوع مطرح شده است، ضبط کلمه غسل، حکم غسل، زمان غسل. 3/12/92
5- اما نسبت به ضبط کلمه غسل: ظاهر عبارات علمای گذشته این است که غُسل صحیح است و ظاهر علمای معاصر این است که غَسل صحیح است؛ بنا بر اینکه غُسل باشد، امر عبادی می شود که باید امور معتبر در آن رعایت شود. 4/12/92
6- جواهر برای ضبط غُسل به ضمه به سه وجه استدلال کرده است:
الف: ظاهر موثقه سماعه که غسل مولود در ضمن اغسال بیان شده است.
ب: ظاهر عبارات اصحاب دال بر غُسل است.
ج: اصل در اوامر، عبادیت است و این عبادیت با غُسل می سازد نه غَسل.
و کسانی که قائل هستند که غَسل صحیح است نه غُسل به این کلام جواهر اینگونه مناقشه کرده اند که غسل بچه برای نظافت اوست، در نتیجه غَسل صحیح است و شاهد این هم روایت امام صادق است که فرمودند: «اغسلوا صبیانکم من الغمر» بچه هایتان را از غمر (بوی بد) بشویید، که با غَسل می سازد. 4 و 5/12/92
7- اما حکم غُسل: مشهور فرموده اند بلکه در غنیه ادعای اجماع بر استبحاب غسل کرده است، اما صاحب جواهر به ابن حمزه قول به وجوب را نسبت داده اند. 3/12/92
8- مختار ما به تبع مشهور و معروف، مستحب بودن غسل است و روایت موثقه سماعه که ظاهر در وجوب بود، یا حمل بر استحباب موکد می شود و یا حمل بر معنای لغوی –اصل ثبوت- می شود. 3/12/92
9- و اما نسبت به وقت غسل، دو قول است:
الف: زمان عرفی ولادت؛
ب: جواز غسل تا هفت روز، چون در عرف تا هفت روز، به بچه مولود گفته می شود.
جواهر قول اول را اختیار کرده است، چون گفته اند که متعارف این است که تا بچه به دنیا می آمده غسل داده می شد و اطلاق ادله هم انصراف به متعارف دارد. مختار ما هم همین است. 3/12/92
10- مختار ما این است که منظور از وقت، زمان ولادت عرفی است به خاطر انصراف ادله و حکم هم استحباب غسل است و ضبط کلمه غسل هم، جمع بین هر دو است، چون در خارج اول غَسل می کنند و می شویند و بعد غُسل می دهند و همچنین احتیاط دال بر این است که اول غَسل کنند بعد غُسل کنند. 6/12/92

مستحب دوم و سوم:
ثم قال الشرایع: «والأذان في أذنه اليمنى. والإقامة في اليسرى».[1]
می فرمایند: در گوش راست بچه اذان بگویند و در گوش چپ اقامه بگوند.
قواعد هم بر طبق آنچه ایضاح[2] بیان می کند، مثل شرایع است.
تحریر[3] هم همین نظر را دارند و منهاج[4] آقای خویی هم همین را می گویند.

التقرير العربي
«خلاصة ما ذکر فی احکام الولادة الی ههنا»:
1-جعل الشرایع احکام الولادة فی عنوانین: الف: سنن الولادة؛ ب: لواحقها. و فی السنن واجبات و مندوبات. 28/11/92
2- الواجب من السنن، هو حضور النساء کفائیا عند الولادة بدون الرجال الا الزوج و الا عند الضرورة بلاخلاف. 29/11/92
3- تقبل شهادة النساء منفردات بولادة الطفل و کذا بحیاته عند الولادة و استهلاله، و المذکور فی رقم 2 و 3 هو المختار. 20/11/92
4- الاول من مندوبات السُنن غسل المولود. و المطرح فیه فی عبارات الاعاظم، موضوعات ثلاث: الضبط، و الحکم، و الوقت. 3/12/92
5- اما الضبط، ظاهر عبارات الماضین مثل الجواهر، ان الغُسل بضم الغین و ظاهر المتاخرین، بفتح الغین، و علی الاول یکون عبادة. 4/12/92
6- و استدل الجواهر علی الضم بوجوه ثلاث:
الف: ظاهر موثقة سماعة حیث ذکر غسل المولود فی سیاق بیان الاغسال؛
ب: ظاهر عبارات الاصحاب؛
ج: اصالة العبادة فی الاوامر.
نوقش فیه بان غسله یکون للتنظیف فلیس بالضم حتی یکون عبادة یشهد علی ذلک ما نقل عن ابی بصیر عن ابی عبدالله «اغسلوا صبیانکم من الغمر». 4 و 5/12/92
7- و اما الحکم المشهور و المعروف بل فی الغنیة الاجماع انه مندوب و نسب الی قیل الوجوب. 3/12/92
8- و المختار تبعا للمشهور و المعروف هو الندب، و حمل الواجب فی الموثقة سماعة علی تاکد الاستحباب لما دل علی حصر الواجب من الاغسال. 3/12/92
9- و اما الوقت: ففیه قولان:
الف: حین الولادة عرفیا، لا عقلیا؛
ب: الجواز الی سبعة ایام لصدق المولود عرفا الی ذاک الیوم.
و اختار الجواهر الاول، لانه المتعارف و انصراف الاطلاق الیه فهو الاقوی. 3/12/92
10- المختار، ان الوقت هو حین الولادة عرفا، لانصراف الاطلاق الیه و الحکم هو الندب و الضبط، هو الجمع بین الفتح و بین الضم کما هو المتعارف غالبا، لتقدم الغَسل علی الغُسل نوعا، و مقتضی الاحتیاط، مع رعایة الترتیب و السنة. 6/12/92

ثم قال الشرایع: «والأذان في أذنه اليمنى. والإقامة في اليسرى».[5]
و مثله القواعد کما فی الایضاح.[6]
و التحریر[7] و منهاج[8] و غیرهم.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo